آلودگی هوا با آب، خاک و انسان چه می‌کند؟
پژوهشگر و کنشگر محیط زیست ضمن اشاره به چرخه آلودگی هوا و ماندگاری آن در آب، خاک و بدن انسان، نسبت به سرطان‌زایی این آلودگی هشدار داد.
امروز به نام یکی از آرزوهای ما نام‌گذاری شده است؛ روز هوای پاک. این روز را به مردم بسیاری از شهرهای پرجمعیت کشور به خصوص مردم تهران که از ابتدای سال جاری تاکنون تنها دو روز هوای پاک استنشاق کرده‌اند، تبریک می‌گوییم و امیدواریم روزی آرزوی داشتن هوایی پاک برای همه مردم تبدیل به واقعیت شود.
اما واقعیتی که هر روز استنشاق می‌کنیم، هوای آلوده است. هوایی که برخی تصور میکنند، فقط بر دستگاه تنفسی اثر مخرب دارد، در حالی که هوای آلوده، آب، خاک و به تبع آن گیاهان، حیوانات و تمام اعضای بدن انسان را آلوده می‌کند.
در همین خصوص محمد درویش، کنشگر محیط زیست، پژوهشگر و کویرشناس در گفت‌وگو با ایکنا به تشریح تأثیرات آلودگی هوا بر زندگی و مرگ مردم پرداخت و گفت: مطالعه مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 98 نشان می‌دهد آلودگی هوا سالانه بیش از 8.2 میلیارد دلار به اقتصاد کشور خسارت وارد می‌کند.
وی افزود: آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد دست کم در سال 30 هزار نفر از هموطنان در اثر تأثیر مستقیم هوای آلوده جانشان را از دست می‌دهند و این رقم در تهران بیش از پنج هزار نفر است و همه اینها نشان می‌دهد فرایند آلودگی هوا فرایندی به شدت پایدار و خطرناک است.
درویش آلودگی هوا را یکی از مهمترین عواملی دانست که می‌تواند جان انسان و دیگر زیست‌مندان را بگیرد یا حتی در فرایند فتوسنتز گیاهان خلل ایجاد و تاب‌آوری گیاهان را کاهش دهد و گفت: آلاینده‌هایی با ترکیبات کوچکتر از 10 میکرون و به ویژه کوچکتر از دو و نیم میکرون به راحتی می‌توانند از جدار مویرگ‌ها، جدار آوند‌ها و خلل و فرج برگ‌ها عبور کنند، فشار خون را افزایش دهند و شخص یا حیوان را درگیر سرطان خون کرده موجب مرگ آنها شوند.
وی خاطرنشان کرد: به غیر از این آلاینده‌ها، آلاینده‌های گازی نیز به شدت می‌توانند بیماری‌های ریوی را افزایش دهند. معمولاً وقتی شاخص آلودگی هوا اعلام می‌شوند، منظور آلاینده‌های گازی است که ناراحتی ریوی ایجاد می‌کند. این آلاینده‌ها همچنین بر روی فشار اسمزی خون تأثیر گذاشته و موجب ابتلا به سرطان خون می‌شوند.
این فعال محیط زیست در خصوص منشأ ایجاد این آلاینده‌ها گفت: یکی از عواملی که موجب افزایش آلاینده‌هاست، استکاک لاستیک خودروها با آسفالت است که مهمترین منبع تولید ذرات کوچکتر از دو و نیم میکرون است و حتی اگر خودروی شما برقی باشد، یا معاینه فنی داشته باشد هم موجب ایجاد این ذرات می‌شود.
وی اضافه کرد: به همین دلیل است که دنیا به سمت استفاده کمتر از وسایل موتوری و استفاده بیشتر از حمل و نقل ریلی و تراموای زیرزمینی یا روی زمینی می‌رود و اکنون در کشورهای پیشرفته تلاش می‌شود با ایجاد مسیرهای مناسب دوچرخه‌سواری یا ایجاد مسیرهای جذاب برای پیاده‌روی استفاده از خودروهای شخصی، تاکسی و اتوبوس برای حمل و نقل کم شود.
درویش تلاش برای استفاده کمتر از وسایل حمل و نقل را راهکاری پایدار برای کاهش آلودگی هوا، ترافیک، هدررفت وقت شهروندان، کم‌تحرکی مردم و آلودگی صوتی در دنیا دانست و گفت: با این اقدامات با یک تیر چند نشان زده می‌شود.
وی افزود: متأسفانه در ایران بر این مسئله تمرکز می‌شود که خودروها معاینه فنی شوند، کیفیت سوخت بهتر شود یا قانون زوج و فرد و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها برای کاهش آلودگی هوا اعمال می‌شود،، اما واقعیت این است که نمی‌توانیم حرکت را از جامعه بگیریم؛ با تعطیل کردن مشکل حل نمی‌شود، بلکه باید یک جامعه پویا ایجاد کنیم که در هر شرایطی بتواند تاب‌آور باشد.
این کنشگر محیط زیست تصریح کرد: اگر بودجه‌های سرسام‌آوری که خرج مثلاً دو طبقه کردن بزرگراه صدر (شش هزار و 800 میلیارد تومان به بودجه آن زمان) و ساخت تونل نیایش، تونل توحید و ... شد برای مبلمان شهری هزینه می‌شد تا شهر از خودرومحوری به بوم‌محوری تغییر و فضاهای همدلی اضافه شود، آلودگی هوا و آلودگی صوتی کمتر می‌شد و به مراتب شهر زیست‌پذیرتری داشتیم.
وی به ماندگاری آلایندگی هوا در محیط زیست اشاره کرد و گفت: بخشی از آلودگی به صورت مستقیم از هوا وارد بدن می‌شود اما بخش دیگر در قالب قطرات باران (هسته مرکزی قطرات باران ریزگردهایی هستند که عمدتاً کوچکتر از 10 میکرون هستند) وارد خاک می‌شوند و بعد از طریق سفره‌های آب زیرزمینی، قنات‌ها و رودخانه‌‌ها وارد آب آشامیدنی می‌شوند.
درویش ادامه داد: این آلودگی همچنین از طریق آبزیانی که آلودگی هوا از طریق آب در بدن آنها تجمیع شده و ما آنها را مصرف می‌کنیم، وارد بدن می‌شود. اخیراً پژوهش‌هایی که در کوهستا‌ن‌های آند در آمریکای لاتین و هیمالیا انجام شده نشان می‌دهد، ذرات میکروپلاستیک در قطرات برف دیده شده است. میکروپلاستیک‌ها حاصل تجزیه پلاستیک‌هایی هستند که در طبیعت رها شده‌اند و آنها بعد از نیم قرن همچنان دارند با جو بر روی بام جهان در هیمالیا حرکت میکنند و ما دوباره آنها را استفاده می‌کنیم.
وی نسبت به سرطان‌زا بودن این میکروپلاستیک نیز هشدار داد و گفت: وقتی این مواد بر روی برگ‌ها می‌نشینند، خلل و فرج برگ را می‌پوشانند و فتوسنتز برگ را مختل میکنند که به این ترتیب میزان تولید در زمین را کاهش می‌دهند.
این فعال محیط زیست گفت: زمانی ما نگران افت کمی منابع آب بودیم اکنون نگران افت کیفی منابع آب هستیم. یکی از دلایل افت کیفی آب ورود ذرات آلاینده است که معمولاً در اثر بارندگی‌ها(باران اسیدی) رخ می‌دهد و باران گازهای سمی که در فضا هست، سولفور و دی‌اکسید کربن را حل و با خودش وارد خاک کرده زندگی انسان‌ها را متأثر می‌کند.
وی در پایان هشدار داد: پژوهش‌هایی در جنوب تهران انجام شده که نشان می‌دهد مثلاً میزان سرب موجود در پیاز هشت برابر حد مجاز است و اینها همه واقعیت‌هایی انکارناپذیر زندگی شهری ماست و گریزی از این آلودگی‌ها در هیچ کجا نیست.
زهرا ایرجی
انتهای پیام
