ریشه‌های انقلاب اسلامی ایران و علت بقا از نگاه مورخ آمریکایی ـ ایرانی
جان قزوینیان در کتاب «تاریخ روابط ایران و آمریکا» با بررسی زمینه‌های انقلاب اسلامی ایران، دخالت گسترده آمریکا، فقدان سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی و رفاهی و فقدان هرگونه مشروعیت رژیم پهلوی از نظر مردم را مهمترین عامل انقلاب توصیف و کارنامه موفق ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در رفع این موارد را عامل بقا و شکوفایی این انقلاب با وجود سخت‌ترین بحران‌ها می‌داند.
به گزارش ایکنا، جان قزوینیان، مورخ آمریکایی ایرانی‌تبار در کتاب «تاریخ روابط ایران و آمریکا» بخش مهمی از کتاب خود را تحت عنوان پاییز و زمستان به بررسی زمینه‌های انقلاب اسلامی ایران در دوره پهلوی دوم پرداخته است. وی در این کتاب دخالت گسترده آمریکا، وضعیت اسف‌بار اقتصاد ایران از نظر سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی و رفاهی با وجود هزینه‌های جنون‌آمیز در بخش نظامی و فقدان هرگونه مشروعیت رژیم پهلوی از نظر مردم به دلیل منع هرگونه مشارکت واقعی ملت در تعیین سرنوشت را زمینه‌های انقلاب اسلامی ایران می‌داند
بحران همه‌جانبه و سکوت رسانه‌های غربی
به گفته نویسنده با وجود اینکه هر ناظر بی‌طرفی با اندکی تأمل می‌توانست وضعیت بحرانی ایران در آن دوره را مشاهده کند، رسانه‌های آمریکایی در طرفداری از شاه گوی سبقت را از همدیگر می‌ربودند.
نیویورک‌تایمز در سال 1967 در مقاله‌ای درباره اصلاحات ارضی و دیگر برنامه‌های توسعه شاه قلم‌فرسایی می‌کرد. تایم در همان سال تصریح کرده بود که هنگامی که همسایگان عرب ایران درگیر جنگ، اعتراض و دشمنی با همدیگر بودند شاه بیشتر درآمدهای نفتی خود را به جای تجهیزات نظامی در توسعه و به جای جنگنده‌های نظامی در کشاورزی سرمایه‌گذاری می‌کرد این درحالی بود که ایران در آن تاریخ 43 درصد از بودجه نظامی خود را صرف هزینه‌های نظامی می‌کرد.
با این حال اصلاحات شاه به شکلی نمایشی بود. در انتهای دهه شصت میلادی یعنی اویل دهه 50 شمسی، دو سوم ایرانیان به مراکز درمانی و بهداشتی دسترسی نداشتند و ایران با وجود متخصصان و تکنسین‌هایی که در خارج آموزش خوبی دیده بودند اما به دلیل فساد اداری جایی در بازار کار نداشتند نتوانست بخش‌های مهم برنامه توسعه خود را عملی سازد ازاین‌رو آنچه شاه انقلاب سفید می‌نامید در عمل با شکست روبرو شد و اگرچه اقتصاد ایران با رشد 12 درصدی بر روی کاغذ مواجه بود اما این ارقام تمام کارشناسان را فریب داد و حقایق به زودی خود را آشکار کرد؛ درآمدهای نفتی هنگفت به جای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و صنایع، در ساخت ساختمان‌های پرزرق و برق و واردات کالای لوکس هزینه می‌شد و به دلیل ناتوانی در مدرن سازی کشاورزی ایران در سال 1968 برای نخستین بار در تاریخ خود مجبور به واردات گندم شد.
شصت درصد کودکان تحصیلات ابتدایی خود را نیمه‌کاره رها می‌کردند و طرح‌های سوادآموزی به دلیل تشکیل نهاد «سپاه دین» در کنار سپاه دانش با بدبینی بسیاری از سوی مردم و روحانیان مواجه شد و در همان ابتدا مرده متولد شد.
هزینه‌های جنون‌آمیز نظامی و نادیده گرفتن مردم
هزینه‌های نظامی به حدی بود که ناظران جهانی را شگفت‌زده کرده بود، در سال‌های 1967 تا 1970 هزینه‌های نظامی به شکل شگفت‌انگیزی رشد کرد و شماری از پیشرفته‌ترین هواپیماهای جهان از جمله هواپیماهای فانتوم اف 4 وارد ایران شد.
با این حال با جهش درآمدهای نفتی ایران در دهه هفتاد میلادی یعنی دهه 50 شمسی هزینه‌های نظامی به شکلی اوج گرفت، در بین سال‌های 1972 تا 1977 ایران حدود 16 میلیارد دلار صرف خرید تسلیحات از خاورمیانه کرد که با پول امروز چیزی نزدیک به 70 میلیارد دلار است.
وضعیت به حدی رسید که با وجود 20 میلیارد دلار درآمد نفتی در سال 1975 یعنی نزدیک به 90 میلیارد دلار به پول امروز و جمعیتی در حدود 35 میلیون نفر، ایران برای نخستین بار با کسری بودجه 4/2 میلیارد دلاری مواجه شد امری که به تورم گسترده دامن زد و اقتصاد ایران پس از سال‌ها هنوز از این میراث رهایی نیافته است.
کارنامه انقلاب در بهداشت
در سال 1977 میلادی در آستانه انقلاب امید به زندگی در ایران 57 سال بود این عدد در سال 2019 به 76 سال رسید، ممکن است این رشد به پیشرفت پزشکی در جهان نسبت داده شود اما با مقایسه این اعداد با کشورهای خاورمیانه در همان دوره این وضعیت روشن‌تر می‌شود.
این عددبرای عربستان در همان سال 60، ترکیه 62 و سوریه 66 سال بوده است. در سال 2019 این عدد برای ترکیه، عربستان و ایران به عدد 76 نزدیک شد.
جان قزوینیان دلیل بقای انقلاب اسلامی، رشد و شکوفایی آن و پایداری جمهوری اسلامی با وجود بحران‌هایی از قبیل جنگ تحمیلی با پشتیبانی تقریباً تمام قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای از عراق، سخت‌ترین تحریم‌ها و دل‌بستگی روان نژندانه آمریکا برای به شکست کشاندن جمهوری اسلامی را نیز تداوم مشروعیت مردمی این انقلاب با وجود تمام مشکلات موجود، حمایت مردمی به دلیل مخالفت با دخالت بیگانگان و همچنین اجرای طرح‌های گسترده آموزشی و بهداشتی می‌داند.
انتهای پیام
