نامشخص بودن مصداق عدالت در حوزه سلامت

به گزارش خبرنگار ایکنا، کنفرانس ملی «عدالت در نظام سلامت» امروز سه‌شنبه ۲۳ آبان در سالن همایش‌های دانشکده داروسازی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

نازیلا یوسفی، رئیس اداره تدوین فهرست داروهای کشور در این نشست بیان کرد: در قرآن و احادیث به عدالت ورزیدن بسیار توصیه شده است‌ اما در موضوع دارو مشخص نیست مصداق موضوع عدالت چیست. عدالت در قرآن به معنی رعایت تساوی، رعایت استحقاق، اهلیت عمل مطابق با واقع، دوری از افراط و تفریط، قرار دادن هر چیز در جای مناسب و رعایت مصالح و مفاسد واقعی است.

وی ادامه داد: عدالت در انجام مراقبت‌های سلامت عبارتند از پاسخگویی به نیازهای درمانی و غیر درمانی بیماران؛ با رعایت کردن این نکته یعنی کم فروشی نکردن در کاری که به ما محول شده است می‌توانیم به عدالت نزدیک شویم. عدالت در نظام سلامت به معنی تمایل به تقسیم منابع و هزینه‌ها به صورت منصفانه در جامعه است. 

یوسفی افزود: همه بیماران حق دارند که به درمان‌های خود دسترسی داشته باشند اما مشکل اینجاست که نیازهای انسان‌ها زیاد و منابع محدود است بنابراین برای مدیریت منابع باید انتخاب کرد زیرا در دسترسی به دارو محدودیت وجود دارد.

رئیس اداره تدوین فهرست داروهای کشور اظهار کرد: حق دسترسی به دارو عبارت است از وجود دارو، توزیع دارو در نقاط مختلف کشور و توان خرید دارو. تصمیم‌گیری در رابطه با تعیین داروهای بیماران خاص موضوعی است که باید در رابطه با آن گفت‌وگو کرد. 

تفاوت عدالت در سلامت و برابری سلامت

آرش محبوبی، رئیس انجمن هیئت مدیره داروسازی تهران دیگر سخنران این کنفرانس بیان کرد: باعث افتخار است که برای اولین بار شاهد برگزاری سمیناری در حوزه عدالت در داروسازی هستیم. برقراری عدالت در جامعه ایران از جمله اهداف انقلاب اسلامی بود که بخشی از آن به عدالت در سلامت باز می‌گردد. عدالت در سلامت به معنی دسترسی به امکانات به میزان یکسان نیست؛ عدالت در سلامت متفاوت از برابری سلامت بوده و تنها به عدم تناسب در جنبه‌های قابل کنترل و قابل حل در سلامت اشاره می‌کند. 

وی ادامه داد: نابرابری‌ها در سلامت پیامدهایی را به وجود خواهد آورد؛ وقتی سطح دسترسی‌ها جابجا شد ممکن است نیازهای بهداشتی اولیه در اختیار فرد قرار نگیرد. در دولت قبلی طرحی ارائه شد مبنی بر ارائه یارانه به همه مردم برای استفاده از خدمات سلامت اما این یارانه بیشتر در استفاده افرادی قرار گرفت که دسترسی بیشتری به مراکز سلامت داشتند و مشکلاتی به وجود آورد. 

محبوبی در رابطه با عوامل عدم بهره‌وری عدالت در سلامت بیان کرد: استفاده کمتر از داروهای ژنریک و به کار بردن داروهای گران‌قیمت، استفاده از داروهای غیر استاندارد، استفاده از داروهای تقلبی، استفاده غیرمنطقی و بی‌اثری بعضی داروها، عدم وجود شبکه توزیع مناسب در سطح شرکت‌ها پخش و داروخانه‌ها از عوامل عدم بهره‌وری عدالت در سلامت است.

وی تصریح کرد: متأسفانه برای درمان بیماری‌های ساده هم دستور مصرف دارویی مشخص وجود ندارد. در ایران برای بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در نظام نوین دارویی کشور پنج اصل مطرح شد که عبارتند از استفاده از نام ژنریک، واردات متمرکز با محوریت مؤسسات تحت کنترل دولت، توزیع دارو در سراسر کشور، تملیک کارخانه‌های دارویی چند ملیتی و معرفی علمی داروهای ژنریک.

تفاوت بین عدالت و انسان‌دوستی

مجید داوری، عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این نشست بیان کرد: بهترین کاری که می‌توانیم در حوزه عدالت سلامت انجام دهیم این است که بین عدالت و انسان‌دوستی تفاوت‌ قائل شویم. بسیاری از خدماتی که در حوزه سلامت انجام می‌شود و هزینه بسیار بالایی دارند، در حوزه انسان‌دوستی است اما عادلانه نیست. 

وی ادامه داد: باید به اثربخشی و کیفیت داروها توجه کنیم. اگر می‌خواهیم به داروی مؤثر و مفیدی که برای بیمار تولید می‌شود مناسب باشد، حتماً باید پزشک آن را تجویز کند.

وی افزود: عدالت با عوامل اجتماعی قابل سنجش است. در حوزه سلامت عوامل اجتماعی تعیین‌کننده وجود نداشت بنابراین عوامل اجتماعی در حوزه سلامت تعریف و بر اساس آن، مدلی نیز برای حوزه دارو طراحی شد.

داوری اظهار کرد: ارزیابی کیفیت دارو یک موضوع کشوری است و تفاوت استانی نداریم. با توجه به داده‌های جمع آوری شده از سازمان غذا و دارو و اداره بازرسی فنی از میان ۱۴۹ شرکت فعال در ایران و ۴۳۰ خط تولید، فقط ۶۵ خط تولید یعنی حدود ۱۵ درصد دارای گواهی GMP معتبر تاریخ‌دار هستند.

در انتهای این مراسم از سه کتاب در حوزه داروسازی رونمایی شد.