کارکردهای هوشمندانه گریه در زندگی
گریه در اصل یک رفتار روانی و برخاسته از درون انسان است. کارکردهای گریه، بیشتر روحی و روانی است و مقصود از کارکرد گریه، انگیزه‌هایی است که انسان برای آنها گریه می‌کند. اگر از جانب انسان که عامل و فاعل گریه است بنگریم، انگیزه است؛ اما اگر خود گریه را در نظر بگیریم که برای چه هدفی انجام شده، واژه کارکرد گریه رساتر است.
اشک و گریه برای امام حسین(ع) فقط یک واکنش عاطفی نیست، بلکه تجلی عمیق یک فلسفه انسانی و معنوی است. این اشک‌ها، زبان بی‌زبانی است که ظلم‌ستیزی، عدالت‌خواهی و عشق به آزادی را فریاد می‌زند. گریه برای امام حسین(ع)، در واقع بازخوانی مظلومیت حقیقت در طول تاریخ است؛ یادآوری این که چگونه راستی در برابر زور ایستاد و با خون خود، جاودانگی اخلاق و ایمان را ثبت کرد. این اشک‌ها، قطره‌های آگاهی‌اند که وجدان‌های خفته را بیدار می‌کنند و پرسشی همیشگی پیش روی انسان می‌گذارند: «آیا تو نیز در راه حق، چون حسین ایستاده‌ای؟»
فلسفه گریه برای اباعبدالله(ع)، نوعی پیوند عاطفی و معنوی با اسوه شجاعت و ایثار است. این اشک‌ها، فقط برای غم کشته شدن یک انسان نیست، بلکه برای از دست رفتن نماد مقاومت در برابر باطل است. هر قطره اشک، بیعت دوبار‌ه با آرمان‌های حسینی است و تجدید پیمانی است با راهی که او برگزید. به تعبیری، گریه برای امام حسین(ع)، تمرینی برای حفظ حافظه جمعی امت و زنده نگاه داشتن درس‌های عاشورا است تا ظلم‌ستیزی و دفاع از حق، هرگز به فراموشی سپرده نشود.
این مسئله سبب شد تا خبرگزاری ایکنا همزمان با ماه محرم امسال به موضوع مهم «گریه، کارکرد‌ها و آثار آن» بپردازد و بخش‌هایی از کتاب «فلسفه اشک» نوشته سیدعبدالله حسینی را به نظر مخاطبان خود برساند. این کتاب از سوی مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی منتشر شده است که در ادامه بخش سیزدهم با عنوان «کارکردهای گریه» را از کتاب یاد شده می‌خوانید.
گریه در اصل یک رفتار روانی و برخاسته از درون انسان است. کارکردهای گریه، بیشتر روحی و روانی است. مقصود از کارکرد گریه، انگیزه‌هایی است که انسان برای آنها گریه می‌کند. اگر از جانب انسان که عامل و فاعل گریه است بنگریم، انگیزه است؛ اما اگر خود گریه را در نظر بگیریم که برای چه هدف و مقصودی انجام شده است، واژه کارکرد گریه رساتر است و چون در این نوشتار خود گریه مورد توجه است، از اصطلاح کارکرد استفاده شده است.
گریه پنج کارکرد دارد که با توجه به نوع گریه اهمیت هر یک از این کارکرد‌ها متفاوت است.
۱- ابراز و تأمین خواست و نیاز
یکی از کارکردهای گریه، ابراز و تأمین نیاز و خواسته‌های آدمی است که در گریه‌های کودکان و زنان و افراد ضعیف نمود بسیار روشنی دارد. در دعا و توبه و انابه هم ابراز نیاز و خواست، هدف اصلی گریه است. در گریه‌های دروغین و گریه تمساح گونه تأمین نیاز و خواست، اصلی‌ترین و تنها انگیزه و کارکرد گریه است.
۲- بیان احساسات و ادراک درونی
فراگیرترین کارکرد گریه، بیان احساس و ادراک شخص است. در تمامی انواع گریه، بیان احساس انسانی یکی از اصلی‌ترین کارکردهای گریه است حتی در گریه دروغین و گریه تمساح گونه هم هدف ظاهری از گریه بیان احساس است؛ هرچند هدف اصلی سوءاستفاده و بهره برداری از گریه برای تأمین یک خواست دیگر است.
۳- تأثیرگذاری و جلب عواطف
یکی از مهمترین و فراگیرترین کارکردهای گریه، تأثیرگذاری است. این کارکرد در گریه‌های مظلومیت، گریه دروغین، گریه تمساح گونه و گریه ندامت، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
۴- آرامش‌بخشی
یکی از مهمترین کارکردهای گریه، آرامش‌بخشی است. گریه یک آرام بخش قدرتمند است که انسان به طور فطری از آن آگاه است. این کارکرد در گریه‌های درد، غم، ندامت و حسرت اهمیت بیشتری دارد. خدای متعال هر چیزی را که آفریده، به قدر تأمین نیازش، اموری را به او تعلیم داده است. حیوانات وابسته به این علم خدادادی هستند و اگر حیوانی این علم خدادادی را که منشأ رفتار غریزی است نداشته باشد، راهی برای زنده ماندن ندارد. واقعیت این است که بسیاری از رفتار‌های انسان نیز مانند رفتار بسیاری از حیوانات غریزی است. کودکی که از مادر متولد می‌شود، خوردن و آشامیدن و گریه کردن را از کسی نیاموخته است، اگر خوردن و آشامیدن و گریه کردن را انجام ندهد، نمی‌تواند زنده بماند؛ پس این درک فطری را خدا به او آموخته است و این همان هدایت تکوینی و فطری است که در همه موجودات با توجه به نیاز‌های آنها وجود دارد.
۵- محافظت از خود دربرابر خطر‌های احتمالی
یکی از کارکردهای گریه، دفاع و محافظت از خود در برابر خطر‌های احتمالی است که در گریه هراس، بیشتر از همه وجود دارد. کسی که از ترس می‌گرید، می‌خواهد با گریه، خطر را از خود دور کند؛ بنابراین اشک، هم سلاح درونی و هم سلاح بیرونی است و با توجه به نوع گریه، اثر‌های جسمی، روحی - روانی و مادی دارد و هرکس در مقیاس خود از نوعی گریه استفاده می‌کند و از آن بهره می‌برد.
انتهای پیام
