اعمال ماه صفر/ ذکر «یا شدیدالقوی» بگوییم

به گزارش ایکنا، فردا اولین روز از ماه صفر است؛ وفات جانسوز پیامبر اکرم(ص)، شهادت امام حسن(ع)، شهادت امام رضا(ع) و اربعین حسینی چهار واقعه مهمی هستند که در این ماه به وقوع می‌پیوندند و همین مسئله این ماه را به ماه عزای شیعیان و آزادی‌خواهان جهان تبدیل کرده است.

از همین اکنون عزاداران حسینی در حال تدارک بزرگترین اجتماع مسلمانان جهان هستند و عمل به اعمال مستحبی توصیه شده در این ماه برای عموم مسلمانان به ویژه زائران اربعین حسینی توصیه می‌شود تا بتوانند فیضی عظیم از عزاداری‌های این ماه کسب کنند.

این ماه به دلیل بزرگداشت یاد شهدای کربلا و برگزاری مراسم‌ ویژه رحلت پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) ماه ویژه‌ای است. در این ماه با وفات پیامبر(ص) نزول وحی نیز قطع شد. حضرت علی(ع) در این مورد فرموده است: با رحلت پیامبر(ص) چیزی قطع شد که با فوت هیچ احدی قطع نشد. همچنین حضرت رقیه(س)، دختر سه ساله امام حسین(ع) در پنجم این ماه در سال 61 هجری و در خرابه شام رحلت کردند.

ماه صفر همچون سایر ماه‌های قمری اعمال مشترک و اعمال ویژه خود را دارد که از جمله این اعمال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

اعمال مشترک اول هر ماه

اولین عمل مشترک در این ماه دعاست. در زمان دیدن هلال خواندن دعای هلال وارد شده است و اقلش آن است که سه مرتبه بگوید اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ به شهرِ کَذا. بهترین دعای زمان رؤیت هلال دعای ۴۳ «صحیفه سجادیه» است. دومین عمل مشترک توجه به قرآن و قرائت آن است. خواندن هفت مرتبه سوره «حمد» نیز سفارش شده است.

همچنین از اموری که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم «علامه مجلسی» در «زادالمعاد» می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است. شب اول ماه دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.

برای روز اول این ماه آمده است که خواندن نماز اول ماه که آن دو رکعت است، در رکعت اول بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «قدر» بخواند و بعد از نماز صدقه‌ای در راه خدا بدهد، هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است.

اعمال ماه صفر

یکی از ختم‌هایی که برای این ماه بسیار مورد توجه واقع شده و بر آن تأکید شده و امروز می‌توانید آن را شروع کنید ختم سوره واقعه است. روش ختم نیز به این صورت است که روز اول یک سوره واقعه، روز دوم دو سوره واقعه، روز سوم سه سوره واقعه تا روز چهاردهم به همین ترتیب به شماره روز‌ها سوره واقعه خوانده می‌شود یعنی روز چهاردهم ۱۴ سوره واقعه خوانده می‌شود. این سوره‌ها را می‌توان در طول روز و به مرور زمان خواند. در روایتی از معصوم(ع) آمده است، چون اول ماه قمری با روز دوشنبه مصادف گردید ختم سوره واقعه را به روشی که بیان شد، انجام دهید. خواندن این سوره دارای فضایل و برکات زیادی است. از حضرت رسول اکرم(ص) نقل شده، هرکه سوره واقعه بخواند در هر شب به او پریشانی نمی‌رسد. همچنین از امام جعفر صادق(ع) نقل شده است؛ هر که سوره واقعه بخواند در هر شب پیش از آنکه بخوابد ملاقات کند خداوند را در حالتی که روی آن، چون ماه باشد. مجدد از این امام نقل شده که هرکه مشتاق بهشت است سوره واقعه بخواند. خواندن این سوره موجب ازدیاد رزق می‌شود.

دعای ویژه ماه صفر

برای هر روز از ماه صفر اعمالی ذکر شده است که برای آگاهی از آنها می‌توانید به مفاتیح مراجعه کنید. البته دعای ویژه ماه صفر که از محدث بزرگ مرحوم «فیض کاشانی» نقل شده که بهتر است هر روز ۱۰ مرتبه خوانده شود، دعای یا شدید القوی به شرح زیر است:

یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ. (خلاصة الاذکار)‌ای سخت نیرو و‌ای سخت عقوبت!‌ای عزیز،‌ای عزیز،‌ای عزیز! در برابر عظمت تو همه آفریدگانت خوار شدند، پس کفایت کن از من شر خلقت را.‌ ای نیکو ده،‌ ای زیبایی‌بخش،‌ ای نعمت‌بخش،‌ ای فزون‌بخش،‌ ای که معبودی جز تو نیست! منزهی تو و من از ستمکاران هستم. پس دعای او (یونس) را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم و این چنین نجات دهیم مؤمنان را و درود خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه‌اش.

سیّد بن طاووس نقل کرده است: در روز سوم ماه صفر، دو رکعت نماز بخوان که در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «انّا فتحنا» (فتح) و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «توحید» قرائت شود و پس از سلام نماز، صد بار صلوات بفرست و صد بار آل ابى سفیان را لعنت کن و صد مرتبه استغفار نما و آنگاه حاجت خویش را از خداوند بخواه. (ان شاء اللّه به هدف اجابت مى رسد).( اقبال، صفحه ۵۸۷)

در روز اربعین (۲۰ ماه صفر) زیارت امام حسین(ع) مستحب است و مورد تأکید قرار گرفته. در روایتى که «شیخ طوسى» از امام حسن عسکرى(ع) نقل کرده، چنین آمده است: نشانه‌هاى مؤمن پنج چیز است: به جاى آوردن ۵۱ رکعت نماز (۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نافله) و زیارت اربعین (امام حسین(ع)) و انگشتر را بر دستِ راست نهادن و پیشانى را به هنگام سجده بر خاک گذاردن و بسم الله الرّحمن الرّحیم را در نماز بلند گفتن.

در این ماه حوادث تاریخی فراوانی در ماه صفر رخ داده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: کاروان اسرا در ابتدای ماه صفر به شهر شام وارد شد و نخستین روز صفر آغاز جنگ صفین بوده است. حضرت رقیه(س)، دختر سه ساله امام حسین(ع) در پنجم این ماه در سال ۶۱ هجری و در خرابه شام رحلت کردند. عمار یاسر اصحاب پیامبر(ص) و از پیشگامان تشیع در نهم ماه صفر در سن ۹۳ سالگی به شهادت رسید که شهادت او برای شیعیان و اهل بیت(ع) سنگین و دردناک بوده است. در اول صفر سر مطهر امام حسین(ع) به شام وارد شد. سوم صفر نیز مصادف با ولادت حضرت امام محمد باقر(ع) به روایتی است. همچنین هفتم صفر نیز بنابر روایتی ولادت امام موسی کاظم(ع) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) بنابر نقل بحار، وفات آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی ۱۴۱۱ قمری است.