Ayar khalifanci a cikin Alkur'ani da ayyana magajin Annabi Muhammad (SAW).
Daya daga cikin muhimman batutuwan da suka shafi gwamnatin addini shi ne tantance mai mulki. A wajen annabawan da suka kafa gwamnati kamar Annabi Sulaiman, Annabin Allah yana zaune a kan kujerar mulki. Amma sa’ad da annabin Allah ya mutu, wa zai maye gurbinsa a batun gwamnati?
Wannan wuri da ake kira halifanci yana da ma’ana a wajen Manzon Allah Sallallahu Alaihi wa alihi Wasallam a lokacin da ya kafa gwamnati a Madina. Amma Manzon Allah (saww) ya yanke shawarar nada wa kansa magajinsa bisa wani shahararren hadisi, wanda ya zo akai-akai a cikin madogaran hadisi na dukkanin kungiyoyin Musulunci. Wannan hadisin yana da alaka da daya daga cikin ayoyin Alkur’ani da suka shahara game da Annabi Musa (AS), wadda aka fi sani da “Ayar Khilafah”:
“Kuma Muka yi wa'adi ga Mũsã da dare talãtin ( 3 ) kuma Muka cikã su da gõma, sai miƙatin Ubangijinsa ya cika dare arba'in. Kuma Mũsã ya ce wa ɗan'uwansa, Hãrũna: « Ka maye mini a cikin mutãnena, kuma ka gyãra, kuma kada ka bi hanyar mãsu fasãdi.” (Suratul A’araf: 142)
Dangane da ayar Khilafa, Annabi Muhammad (SAW) ya yi magana da Ali Ibn Abi Talib ya ce: “Kai kamar Haruna ne a gare ni idan aka kwatanta da Musa. Sai dai babu wani Annabi a bayana.
Manzon Allah (S.A.W) ya ambaci wannan jawabi sau da dama, amma wanda ya fi shahara shi ne a lokacin Tabuka a shekara ta 9 bayan hijira (631 Miladiyya), lokacin da Manzon Allah ya nada Imam Ali (A.S) a matsayin magajinsa a yankin da ya gabata. ya koma wannan yanki, ya zavi Madina ya ba shi amanar tafiyar da ita. Idan aka yi la’akari da nisantar yankin Tabuka da yiwuwar yunkurin munafukai na ha’inci a bayan Manzon Allah (S.A.W) na da muhimmanci na musamman. To amma ko wane irin zabi ne, maganar Annabi Muhammad game da falalar Imam Ali (a.s.) ta kasance abin da ya nuna cewa Annabin Musulunci yana nufin wani hali na musamman kuma na musamman wanda ba a maimaita shi a wajen wani mutum daga cikin sahabban Annabi.
Wannan ruwaya tare da waki’ar Ghadir Khum da ke magana a kan lardin Imam Ali (AS) tana da matukar ma’ana, domin da farko an ji ta daga Manzon Allah (SAW) a lokuta daban-daban, mafi muhimmanci daga cikinsu. yakin Tabuka ne. Na biyu sharuɗɗan wannan hadisi a sarari suna danganta dukkan al'amuran Annabi in banda kasancewarsa Annabi ga Ali Ibn Abi Talib, kuma bai taɓa sauke shi ba har sai ranar wafatinsa, kuma wannan matsayi ya ci gaba da kasancewa ga Imam Ali (a.s.).
Marigayi Ibn Asaker ya ruwaito wannan hadisi ta hanyoyi 144 a cikin littafinsa Tarihin Madina na Dimashq, kuma wani malami mai suna Nasa’i ya ruwaito shi ta hanyoyi 33 da maruwaita daban-daban.
