Ana babaya saygı Tevhid kadar değerlidir
Anne babaya hürmet ve saygı göstermek, İslam'ın en önemli ahlaki öğretilerinden biridir. İnsanın maddi yaratımı onlar aracılığıyla gerçekleşir ve ana-babalar insan yaşamının aracılarıdır. Ana-baba, insan doğduktan sonra bile pek çok acıya ve sıkıntıya katlanır ve çocuğunu sevgi ve şefkatle kucaklar. Çocuklarını büyütür onlara her türlü imkanı ve rafahı sağlar.
İnsan, insana en ufak bir iyilik yapsa, akıl ona teşekkür etmeyi ve takdir etmeyi gerekli görür. Anne ve babalar çocuklarını büyütmek için canlarını verirler, saygı duyulmayı ve takdir edilmeyi en çok hak eden insanlardır.
Kur’an-ı Kerim birkaç ayette anne ve babaya teşekkürü Allah'a şükretme ve onlara iyilik etmeyi tek Allah’a inancın ve dinin temeli olarak nitelendirdi. Buda amelin büyük önemini gösterir:
Bakara suresi 83 ayeti: Bir zamanlar biz İsrailoğullarından ‘’ Yalnız Allah’a kulluk edeceksiniz; ana babaya, yakın akrabaya, yetimlere , yoksullara iyilik edeceksizniz. İnsanlara güzel söz söyleyin namazı kılın zekatı verin ‘’ diyerek söz almıştık. Sonra içinizden küçük bir kesim dışında , sözünüzden dödünüz; hala da sırt çevirmektesiniz.
Lokman suresi 14. ayeti: Biz insana anne babasıyla ilgili öğütler verdik. Annesi güçten kuvvetten düşerek onu karnında taşımıştır; çocuğun sütten kesilmesi iki yıl içinde olur. Bunun için (ey insan ) hem bana hem anne babana minnet duymalısın; sonunda dönüş yalnız banadır.
Yetişkinliğe ulaştığımızda ve görünüşe göre artık ebeveynlerin yardım ve desteğine ihtiyacımız kalmadığında, yine de onlara teşekkür etmek ve takdir etmek gerekli midir? Anne babalar yaşlanıp insanlara artık yardım edemeyecek durumda olduklarında, yine de saygıya layıkmıdırlar?
Kur’an-ı Kerim İsra suresi 23 ayetinden şöyle buyurmaktadır: Rabbin sadece kendisine kulluk etmenizi ve anne babanıza iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa onlara öf bile deme ! Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle.
İhsan, iyilik hakkında en kapsamlı ve geniş kelimedir. Anne babaya iyilik, içinde bulundukları duruma göre maddi ya da psikolojik yardımı içerir. Peygamber (s.a.v)'e, anne ve babasına öldükten sonra da iyilik yapmanın mümkün olup olmadığı soruldu. Şöyle buyurdular: Evet ,onlar için dua edip mağfiret dileyerek, yükümlülüklerini yerine getirerek ve borçlarını ödeyerek ve dostlarına hürmet ederek ‘’ dedi.(Tefsir Mecmeul'l-Beyan).
Nur Tefsirinde Muhsin Kıraati bu ayet hakkında bazı noktalara değindi:
1-Tevhid, bütün ilahi emirlerin başında gelir.
«قَضى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ»
2-Ana-babaya hizmet ve iyilik yapmak, gerçek inananların niteliklerden biridir.
«أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»
3- Anne-babaya iyilikte Müslüman olmaları şart değildir.
«بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»
4- Kur’an'ın ihsan’dan kastı anne babaya değil çocuklaradır. «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً» çünkü ebeveynlerin sipariş vermesine gerek yoktur ve doğal olarak çocuklarına iyilik yaparlar.
5- Ana-babanın fiziksel ve zihinsel ihtiyaçları ne kadar fazlaysa, onlara karşı daha nazik olmaları da o kadar gereklidir.
«يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ».
6- Yaşlı anne ve babamızı huzurevine götürmeyelim yanımızda bulunduralım.
. «عِنْدَكَ»
7- Hem nezaket ve iyilik hem de güzel sözler gereklidir.
«قُلْ لَهُما قَوْلًا كَرِيماً»
8- Anne-babaya iyilik ve güzel sözlerin şartı yoktur. Yani, sana iyi davranmadılarsa bile güzel konuş.
«وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا كَرِيماً»
En çok konuşulan başlıklar 