پنج اصل بنیادین تقریب تمدن‌ساز/ رفاه و معیشت پایین‌ترین هدف تمدن نوین اسلامی است
گروه اندیشه ــ اسحاقی ضمن تبیین پنج اصل و ارزش حاکم بر تقریب تمدن‌ساز، بر اهمیت عقلانیت تأکید کرد و گفت: رفاه و معیشت بالاترین هدف تمدن غربی و پایین‌ترین هدف تمدن نوین اسلامی است.
به گزارش ایکنا؛ نشست «تمدن نوین اسلامی در آیینه تقریب با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری» ظهر امروز با حضور حجت‌الاسلام مختاری، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی؛ محمد اسحاقی، معاون آموزشی و پژوهشی مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی؛ محسن پاک‌آیین، معاون بین‌الملل مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و فرزاد جهان‌بین، عضو هیات علمی دانشگاه شاهد، در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد.
در آغاز نشست اسحاقی به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: کلیدواژه «امت واحده» که از سوی مقام معظم رهبری بیان شده است مبنای سخن بنده است و می‌تواند مبنای همکاری جهان اسلام تلقی شود. هدف نهایی از تقریب مذاهب اسلامی، ایجاد امت واحده اسلامی برای رسیدن به تمدن اسلامی است. در ابتدا درباره مراحل رسیدن به تمدن اسلامی توضیح می‌دهم. اولین مرحله عدم تنازع و اختلاف است. قرآن کریم می‌فرماید: «وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ؛ و با هم نزاع نکنید که سست شوید و مهابت شما از بین برود» (انفال/۴۶). برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، که البته آن هم مقصد و هدف واسطی برای رسیدن به جامعه دارای حیات طیبه است، باید از نزاع و اختلاف پرهیز کرد.
وی با بیان اینکه دومین مرحله شناخت و گفت‌وگوست که در رهنمود‌های قرآن بیان شده است، گفت: در این خصوص باید به سه اصل توجه کرد؛ اصل اول استماع اقوال است: «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِکَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ؛ به سخن گوش فرامىدهند و بهترین آن را پیروى مى‌کنند اینانند که خدایشان راه نموده و اینانند همان خردمندان» (زمر/۱۸). دومین اصل جدال احسن است: «وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ؛ و با آنان به [شیوهاى]که نیکوتر است مجادله نماى» (نحل/۱۲۵). سومین اصل هم اتباع است که در آیه اول به آن اشاره شد: «فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ». سومین مرحله برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، رسیدن به وحدت و اتحاد جهان اسلام است؛ البته با ویژگی‌هایی که عصر امروز دارد. چهارمین مرحله نیز ایجاد تمدن نوین اسلامی است.
اسحاقی ادامه داد: کار‌های تقریبی را که تاکنون در کشور انجام گرفته می‌توان در سه سطح صورت‌بندی کرد. مورد اول، تقریب مذاهب برای ایجاد اتحاد اسلامی است. گام دوم، تقریب ملل مسلمان برای ایجاد امت واحده اسلامی است. مرحله سوم نیز تقریب تمدنی برای ایجاد تمدن نوین اسلامی است. لازم به ذکر است مراحل تحقق تمدن نوین اسلامی از این قرار است: بیداری اسلامی؛ نظام‌های اسلامی؛ دول اسلامی؛ امت اسلامی؛ تمدن نوین اسلامی. در اینجا شایسته است نگاهی هم به مفهوم «امت» داشته باشیم. امت به معنای گروهی است که براساس یک کار یا یک هدف واحد با هم اجتماع دارند. یعنی یک مقصد دارند و به سمت یک غایت حرکت می‌کنند. امت اسلامی باید دنبال چه چیزی باشد و هدف مشترک آن‌ها چیست؟ هدف مشترک مذاهب اسلامی، رسیدن به حیات طیبه و بهره‌مندی از معارف قرآن کریم است. کلمه امت اصطلاحی است که از سنت نبوی گرفته شده و ناظر به جامعه برگزیده است. اتحاد جهان اسلام از موضوعاتی بنیادین در اندیشه رهبری است. این وحدت یک محور اصلی است که لازم است محقق شود.
کار‌های تقریبی را که تاکنون در کشور انجام گرفته می‌توان در سه سطح صورت‌بندی کرد. مورد اول، تقریب مذاهب برای ایجاد اتحاد اسلامی است. گام دوم، تقریب ملل مسلمان برای ایجاد امت واحده اسلامی است. مرحله سوم نیز تقریب تمدنی برای ایجاد تمدن نوین اسلامی است.
معاون آموزشی و پژوهشی مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی در ادامه به پنج اصل ناظر بر تقریب تمدن‌ساز اشاره کرد و گفت: پنج اصل و ارزش بنیادین وجود دارد که بر اندیشه و عمل تقریبی تمدن‌ساز حاکم است. اصل اول تعقل و عقلانیت است. قرآن کریم همه انسان‌ها را به تعقل دعوت کرده است. یکی از مشکلات جهان اسلام فقدان عقلانیت و خردورزی است. این عقلانیت حجت درونی است که در عرصه سیاست به صورت حکمت تجلی پیدا می‌کند. عقلانیت در عرصه اجتماعی به صورت بصیرت و در عرصه اقتصادی به صورت تدبیر منزل تجلی پیدا می‌کند. تمدن غرب در عرصه عقلانیت اقتصادی پیشرفت داشته است، اما باید توجه داشت، رفاه و معیشت که حداکثر تمدن غربی است، حداقل تمدن نوین اسلامی به شمار می‌آید.
وی ادامه داد: دومین اصل، ایمان است. مشکل اصلی جامعه ما مشکل توحید است. اگر توحید حل شود همه مسائل حل می‌شود. از این جهت آیا دین اسلام می‌تواند عناصر تشکیل تمدن را داشته باشد؟ دین اسلام همه عوامل رشد انسانی را دارد. در بعد عقلی، روحی، فردی، اجتماعی و ... عوامل رشد را بیان کرده است. اساساً دین اسلام «تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍ» است و برای همه زمان‌ها و مکان‌ها آمده است. گرفتاری بشر امروز این است که گرفتار بعد مادی شده و خود را از رهنمود‌های قرآنی محروم کرده است. از این جهت معنای آیه «مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ؛ در آن فساد انگیزد و خون‌ها بریزد» (بقره/۳۰) محقق شده است. آیا امروزه جز قتل و فساد در دنیا وجود دارد؟ چون تمدن غربی بحث معنویت را فراموش کرده لذا پیشرفت‌هایی که به بار آورده در خدمت فساد و خونریزی قرار گرفته است.
اسحاقی در پایان تصریح کرد: پایه سوم تمدن اسلامی اخلاق است. پیامبر(ص) فرمودند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الْأَخْلَاقِ». چهارمین اصل، علم و فناوری است که در ایجاد تمدن نوین اسلامی نقش مهمی دارد. مقصود ما از علم، همان علمی است که «یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء». پنجمین اصل نیز که از همه مهم‌تر است عمل است. ما باید نظریات را به عمل نزدیک کنیم.
انتهای پیام
