ربیع چه خوش نامی است برای این ماه، ماه ولایت و ولادت
گروه اندیشه: ربیع چه خوش نامی است برای این ماه، ماه ولایت و ولادت ماه جانفشانی در راه خدا، ماه دگرگونی و جلوه‌های زیبایی و زشتی در کنار هم هستند و با هم معنا می‌شوند و اگر کسی محرم و صفر را درک نکرده باشد به یقین شیرینی ربیع را درک نمی‌کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، ماه ربیع‌الاول سومین ماه از ماههای قمری و از ماههای فرخنده برای شیعیان است، حادثه مهم و تاریخی لیلةالمبیت، هجرت حضرت محمد(ص) از مکه به مدینه، ولادت خجسته آن حضرت و امام جعفر صادق(ع)، ازدواج خجسته پیامبر(ص) با حضرت خدیجه(ع)، آغاز امامت امام مهدی(عج)، عیدالزهرا و هلاکت یزید‌بن معاویه از جمله حوادث فرخنده این ماه است.
در این ماه خجسته، نسیم سحری جان مایه عشق را به گستره خاکیان می‌فرستد. شاخه‌های مهربان درختان، گونه به رنگ فلق می‌سایند. آبشاری از نور، خنده‌های شادمان خورشید را به زمینیان می‌بخشد و جوشش از شکوه آسمان را دربرمی‌گیرد، جوانه‌های تبسم لب‌ها را شاداب از طراوت تغزلی دیگر کرده و همگی قدوم نوزادی را که سبب آفرینش است تبریک می‌گویند که یا محمد(ص)! به جمع خاکیان دوستدارت خوش آمدی!
شامگه میلادت جاری شور و سرور، در کوچه‌های خلوت مکه، حکایتی تازه داشت و باد در گوش بلندترین نخل‌ها از پیش، خبر می‌برد و مژدگانی می‌گرفت، کنگره‌های کاخ ستم لرزیدند. دریاچه‌های کفر خشک شدند. آتشکده‌های الحاد به سردی گراییدند و آغوش اسلام به مولود خجسته خود مباهات کرد. محمد آمد! ثمره خلقت آمد! پیامبر مهر به سرای دنیا خوش آمد!
ای بهار آفرینش! ای سبب خلقت! ای دستاویز هستی! مقدمت گلباران! ای آفتاب فروزان ادیان الهی! ای آخرین فرستاده حق به‌سوی بشر! کعبه از آمدنت در شادی است و آسمان مکه همراز شب‌های تنهایی خود را یافته است.
شیشه کفر شکسته و خبر آمدنت در گوش ادیان و اعصار طنین انداخته است. قدومت مبارک ای پیام‌آور صلح و دوستی! ای تو که از حق آمدی و به حق برانگیخته شدی. آفتاب جهان‌فروز و عالم‌تاب توحید هستی که برف ظلم را آب کرده و نوید بهار می‌دهی! نامت بلند و دینت پاینده باد ای سرآمد بشر!
علت اینکه به این ماه ربیع گفته مى‌شود، این است که در فصل بهار گیاهان تازه می‌رویند و نامگذارى این ماه در فصل بهار رخ داده است. این ماه همان‌گونه که از نام آن پیداست بهار ماه‌هاست؛ آثار رحمت خداوند در این ماه به روشنی پدیدار می‌گردد و در این ماه برکات خداوند بر زمین فرود می‌آید و انوار جمال الهى بر زمین و زمینیان مىتابد.
«وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ ...؛ از مردم کسی هست که جان خویش را در راه رضایت خداوند می‌فروشد.» (بقره/ 207)
این آیه نورانی در شب اوّل ربیع‌الاول در شأن امیرالمؤمنین علی(ع) نازل شد آن شب پیامبر(ص) از شر کفّار از مکه به مدینه هجرت کردند و امام علی(ع) این قهرمان همیشه تاریخ با نثار جان خویش در بستر رسول الله(ص) خوابیدند. آری! آن شب لیلةالمبیت بود.
شرح رخدادهای مختلف در ماه ربیع‌الاول
این شب به نام «لیلةالمبیت» مزین است، در این شب یک حادثه مهم تاریخى واقع شده است؛ در سال سیزدهم بعثت، رسول خدا(ص) از مکه به قصد هجرت به‌سوى مدینه، از شهر خارج شد و در «غار ثور» پنهان شد و امیرمؤمنان حضرت على(ع) براى اغفال دشمنان، فداکارانه در بستر آن حضرت خوابید و مشرکان قریش که خانه رسول خدا(ص) را محاصره کرده بودند، به گمان آن‌که ایشان در بستر آرمیده است، تا صبح منتظر ماندند.
چون صبحگاهان با شمشیرهاى برهنه به منزل آن حضرت هجوم بردند تا رسول اللّه(ص) را بکشند، حضرت على (ع) را دیدند که از آن بستر برخاست، بدین ترتیب، پیامبر گرامی اسلام(ص) در فرصتى مناسب خود را از چنگال مشرکان قریش نجات داد و امام علی(ع) نیز با این فداکارى، عشق، علاقه و برادرى خود را نسبت به ایشان نشان داد؛ این در حالى بود که هر زمان ممکن بود کسى را که در آن بستر خوابیده بود به قتل برسانند.
بنابراین آیه شریفه «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَئُوفٌ بِالْعِبادِ؛ (سوره بقره، آیه 207) بعضى از مردمِ(با‌ایمان و فداکار) جان خود را در برابر خشنودى خدا مى‌فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است» در حق امیرالمؤمنین(ع) نازل شد و سال هجرت رسول خدا(ص) مبدأ تاریخ مسلمانان است و تحولى عظیم در جهان اسلام روى داد.
روز هشتم ربیع‌الاول
در روز هشتم این ماه در سال 206 هجری قمری، شهادت امام حسن عسکرى(ع) طبق روایتى واقع شده است و از همان روز، امامت حضرت صاحب‌الزمان، حجة‌بن الحسن(ع) آغاز گردید.
روز دهم ربیع‌الاول
روز ازدواج رسول خدا(ص) با حضرت خدیجه کبرى(ع) است به همین مناسبت روزه این روز به‌عنوان شکرگزارى مستحب شمرده شده است.
روز دوازدهم ربیع‌الاول
این روز مطابق نظر مرحوم شیخ کلینى و مسعودى و همچنین مشهور میان اهل سنت، روز ولادت باسعادت نبى مکرم اسلام حضرت محمد(ص) است. همچنین در این روز، رسول خدا(ص) بعد از 12 روز که مسیر راه میان مکه و مدینه را پیمودند وارد مدینه شدند و نیز روز انقراض دولت بنى‌مروان در سال 132 هجری قمری است.
روز چهاردهم ربیع‌الاول
در سال 64 هجری قمری در چنین روزى، یزید‌بن معاویه به هلاکت رسید. وى پس از سه سال و 9 ماه خلافت که همراه با جنایات عظیمى بود، که مهمترین آن واقعه کربلا و شهادت حضرت اباعبداللّه الحسین(ع) و یارانشان است، در سن سى و هفت سالگى در منطقه «حوران» زندگیش به پایان رسید وجنازه‌اش را در دمشق دفن کردند و اکنون اثرى از آن نیست.
طبق روایات مشهور شیعه، شب ولادت حضرت خاتم‌الانبیاء رسول معظم اسلام(ص) است و شب بسیار مبارکى است، همچنین یکسال قبل از هجرت رسول خدا(ص)، در چنین شبى معراج آن حضرت صورت گرفت.
همان‌گونه که گفتیم مشهور میان علماى امامیه آن است که روز هفدهم ربیع‌الاول، روز ولادت باسعادت رسول خدا(ص) است و معروف آن است که ولادتشان در مکه معظمه، واقع شده است و زمان ولادت آن حضرت هنگام طلوع فجر، روز جمعه، سال عام‌الفیل بوده است و همچنین در چنین روزى در سال 83 هجرى قمرى، ولادت امام صادق(ع) واقع شده است و از این جهت نیز بر اهمیت این روز افزوده شده است.
اعمال ماه ربیع‌الاول
دعاى هنگامه رویت هلال، خواندن سوره حمد، نماز اول ماه و روزه گرفتن، اعمال مشترک اول هر ماه قمری هستند.
روز اول ربیع‌الاول
علما گفته‌اند مستحب است، به شکرانه هجرت موفقیت‌آمیز رسول خدا(ص) این روز را روزه بگیرند و صدقه و انفاق و احسان کنند و همچنین زیارت آن بزرگوار، در این روز مناسب است.
روز دوازدهم ربیع‌الاول
در این روز خواندن دو رکعت نماز مستحب است که در رکعت اول بعد از خواندن سوره حمد، سه مرتبه سوره «قل یا ایها الکافرون»(سوره کافرون) و در رکعت دوم بعد از حمد، سه مرتبه سوره «قل هو الله احد»(سوره توحید) خوانده می‌شود.
روز هفدهم ربیع‌الاول
غسل؛ به نیت روز هفدهم ربیع الاول، روزه؛ که براى آن فضیلت بسیاری نقل شده است، از جمله در روایاتى از ائمه معصومین(ع) آمده است: کسى‌که این روز را روزه بدارد، خداوند براى او ثواب روزه یکسال را مقرر مى‌فرماید.
دادن صدقه، احسان کردن و خوشحال کردن مؤمنان و به زیارت مشاهد مشرفه رفتن(اماکن زیارتی)
زیارت رسول خدا(ص) از دور و نزدیک؛ در روایتى از آن حضرت آمده است: هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسى است که به هنگام حیاتم به سوى من هجرت کرده باشد، اگر نمى‌توانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور به سوى من سلام بفرستید(که به من مى‌رسد)
زیارت امیرمؤمنان، حضرت على(ع) نیز در این روز مستحب است با همان زیارتى که امام صادق(ع) در چنین روزى کنار ضریح شریف آن حضرت(ع) ایشان را زیارت کردند.
تکریم، تعظیم و بزرگداشت این روز بسیار بجا است، مرحوم «سیدبن طاووس»، در کتاب اقبال، در تکریم و تعظیم این روز به خاطر ولادت شخص اول عالم امکان و سرور همه ممکنات حضرت نبى‌اکرم(ص) سفارش بسیار کرده است. بنابراین، سزاوار است مسلمانان با برپایى جشن‌ها و تشکیل جلسات، هرچه بیشتر با شخصیت پیامبر‌اکرم(ص)، سیره و تاریخ زندگى ایشان آشنا شوند و از آن، براى ساختن جامعه‌اى اسلامى و محمدى بهره کامل گیرند.
