نبود درک روشن از منطق نقد در اسلام چالش حوزه نقدهای دانشگاهی است
گروه انديشه و علم: چنانچه هر نقدی را معادل انتقاد و در تعبير برخی‌ها به معنای توهين و محكوم كردن تلقی كنيم، نقد در جامعه اثر بخش نخواهد بود و نبود درک روشن از منطق نقد در اسلام اساسا چالش مهم در حوزه نقدهای دانشگاهی است.
حجت‌الاسلام كريم جباری، عضو هيئت علمی دانشگاه اروميه در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه آذربايجان غربی، اظهار كرد: نقد زنده باعث بهبود، پيشرفت و تعالی يك جامعه شده و نيازمند بينش مثبت نسبت به آن است و چنانچه هر نقدی را معادل انتقاد و به تعبير برخی به معنای محكوم و توهين كردن قلمداد كنيم، نقد در جامعه ثمر و نتيجه‌ای در پی نخواهد داشت.
وی با بيان اينكه نقد كتاب در زمان‌های گذشته به دو شكل انجام می‌پذيرفت گفت: يك نوع نقد به شكل طبيعی بود به اين صورت كه خواننده پس از مطالعه كتاب، در حاشيه آن نظر خود را می‌نوشت كه معمولا به شكل توضيحی و تكميلی و در برخی موارد هم انتقادی و يا ردی بود كه نشاندهنده رواج فضای نقد در جامعه آن زمان بود.
وی در ادامه افزود: شكل ديگر آن هم مربوط به جريان انحرافی در جامعه می‌شد كه عالمان در نقد آنها كتاب می‌نوشتند و يا اينكه كتابی كه توسط شخصی تاليف می‌شد، شخص ديگر برای همان كتاب نقد و كتاب مجزايی می‌نوشت مثل فيض كاشانی كه برای يكی از كتاب‌های غزالی نقد و كتاب نوشت.
حجت‌الاسلام جباری با انتقاد از اينكه شرايط و فضای كنونی نقد در جامعه به هيچ عنوان وجود ندارد ابراز كرد: متاسفانه در وضعيت كنونی، افراد حوصله نقد را نداشته و به ارزش و اهميت آن واقف نيستند چرا كه به شكل فرهنگ در نيامده است.
وی مشكلات بر سر راه نقد كتاب را چنین برشمرد و گفت: اطلاعات اندك، تنگ‌نظری‌ها( ديدگاه خود را كامل‌تر و جامع‌تر از ديگران پنداشتن)، احساساتی بودن و تعصبات غلط، نبود درك روشن از منطق اسلام و اينكه بدانيم فضای سالم و دوستانه برای نقد در كشور وجود ندارد چون معمولا افراد يا به جد نظريه‌ای را رد و يا تاييد می‌كنند كه در چنين فضايی هر چقدر دانشمند و نويسنده وجود داشته باشد نقد معنايش را از دست می‌دهد.
وی با بيان راهكارهای مقابله با اين معضلات خاطرنشان كرد: در ابتدا بايد جايگاه و ارزش نقد در جامعه درك شود چرا كه در دنيا بزرگترين شخصيت‌های فرهنگی منتقدان هستند كه به شكل تخصصی به نقد ادبی، اجتماعی ، فيلم و غيره مشغول هستند.
عضو هيئت علمی دانشگاه اروميه در خصوص تقويت فضای نقد در وضعيت كنونی گفت: هم‌اكنون نشرياتی به‌صورت تخصص ايجاد شده كه كار نقد را انجام می‌دهند و برای تقويت آن نيازمند چند زمينه هستيم از جمله اينكه آداب و اصول نقد و انتقاد را فراگرفته و نيز به شكل برخورد، بحث و نيز ادبيات آن توجه كنيم كه همه آنها نيازمند تمرين و حوصله بسيار، اطلاعات كافی و درك اثرات نقد در جامعه است.
وی با بيان اينكه نقد كتاب در زمان‌های گذشته به دو شكل انجام می‌پذيرفت گفت: يك نوع نقد به شكل طبيعی بود به اين صورت كه خواننده پس از مطالعه كتاب، در حاشيه آن نظر خود را می‌نوشت كه معمولا به شكل توضيحی و تكميلی و در برخی موارد هم انتقادی و يا ردی بود كه نشاندهنده رواج فضای نقد در جامعه آن زمان بود.
وی در ادامه افزود: شكل ديگر آن هم مربوط به جريان انحرافی در جامعه می‌شد كه عالمان در نقد آنها كتاب می‌نوشتند و يا اينكه كتابی كه توسط شخصی تاليف می‌شد، شخص ديگر برای همان كتاب نقد و كتاب مجزايی می‌نوشت مثل فيض كاشانی كه برای يكی از كتاب‌های غزالی نقد و كتاب نوشت.
حجت‌الاسلام جباری با انتقاد از اينكه شرايط و فضای كنونی نقد در جامعه به هيچ عنوان وجود ندارد ابراز كرد: متاسفانه در وضعيت كنونی، افراد حوصله نقد را نداشته و به ارزش و اهميت آن واقف نيستند چرا كه به شكل فرهنگ در نيامده است.
وی مشكلات بر سر راه نقد كتاب را چنین برشمرد و گفت: اطلاعات اندك، تنگ‌نظری‌ها( ديدگاه خود را كامل‌تر و جامع‌تر از ديگران پنداشتن)، احساساتی بودن و تعصبات غلط، نبود درك روشن از منطق اسلام و اينكه بدانيم فضای سالم و دوستانه برای نقد در كشور وجود ندارد چون معمولا افراد يا به جد نظريه‌ای را رد و يا تاييد می‌كنند كه در چنين فضايی هر چقدر دانشمند و نويسنده وجود داشته باشد نقد معنايش را از دست می‌دهد.
وی با بيان راهكارهای مقابله با اين معضلات خاطرنشان كرد: در ابتدا بايد جايگاه و ارزش نقد در جامعه درك شود چرا كه در دنيا بزرگترين شخصيت‌های فرهنگی منتقدان هستند كه به شكل تخصصی به نقد ادبی، اجتماعی ، فيلم و غيره مشغول هستند.
عضو هيئت علمی دانشگاه اروميه در خصوص تقويت فضای نقد در وضعيت كنونی گفت: هم‌اكنون نشرياتی به‌صورت تخصص ايجاد شده كه كار نقد را انجام می‌دهند و برای تقويت آن نيازمند چند زمينه هستيم از جمله اينكه آداب و اصول نقد و انتقاد را فراگرفته و نيز به شكل برخورد، بحث و نيز ادبيات آن توجه كنيم كه همه آنها نيازمند تمرين و حوصله بسيار، اطلاعات كافی و درك اثرات نقد در جامعه است.
