شروع خوب، شرایط نامناسب و ضرورت حرکت جهادی + فیلم
کانون خبرنگاران نبأ: دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس گفت: شرایط فعلی ما به هیچ عنوان کافی و ایده‌آل نیست اما شروع خوبی داشتیم و فهمیدیم که به دنبال چه هستیم، چه کسانی می‌توانند این کار را برای ما انجام دهند، چه امکاناتی در اختیار داریم و قرار است به کجا برسیم؛ آن چراهای لازم را متوجه شدیم، انتخاب‌های لازم را کردیم و چهارچوب کار مشخص شد.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، حمید قبادی، دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس در رابطه با روند ساماندهی مد در کشور و لزوم ارائه آن بر اساس ضوابط و اصول اسلامی گفت: اساس قانون ساماندهی مد و لباس و صراحت‌هایی که قانون‌گذار در این حوزه دارد این است که تمامی اعضا مکلف‌اند با یاری یکدیگر الگوهای منطبق با اصول اسلامی را ارائه دهند؛ یعنی مأموریت ما و موضوع فعالیت‌ها باید مبتنی بر آموزه‌های دینی و ملی باشد و برای مخاطب جالب است که بداند که کشور ما دارای یک قدمت قابل توجهی در تاریخ لباس است همچنان که پیش از اسلام، حجاب در کشور ما رایج بوده است.
محو ردپای تاریخ ایران و اسلام در دوره پهلوی دوم
وی بیان کرد: در کشور ما پدیده حجاب در ادیان پیشین وجود داشته است البته بقایا و آثار کشف‌شده که شامل برخی از تصاویر و نقاشی‌های آن زمان می‌شود، نشان می‌دهد که کشور در سده‌های پیشین از تاریخچه خوبی برخوردار بوده است، به گونه‌ای که در آن زمان، نحوه پوشش ایرانیان با آموزه‌های دینی کاملاً در آمیخته بود؛ با توجه به تاریخ این سرزمین می‌توان گفت که از نیمه دوم دولت قاجار، افول ما در این دوره شدت پیدا کرد و انحطاط ما از دوره پهلوی دوم شکل گرفت.
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس در رابطه با نقطه اوج این افول و انحطاط عنوان کرد: نقطه اوج این افول، موضوع کشف حجاب است؛ یعنی صرف نظر از تعلقات دینی مشخصاً در حوزه حجاب اسلامی از این مقطع سرآشیبی وابستگی ما شروع می‌شود که در زمان‌ها و مقاطعی سرعت شیب به کندی می‌گراید و ما به سمتی پیش می‌رویم که از آن دوره، به برهنگی یاد شده است که نه تنها هیچ رده‌پایی از تاریخ اسلام ندارد بلکه رده‌پایی از تاریخ ایران نیز در آن نیست.
میراث‌دار وا‌دادگی مغرض و مسلم در حوزه مد و لباس شدیم
وی ادامه داد: در این مدت و مقطع، وارث و میراث‌دار جریانی شدیم که وا‌دادگی مغرض و مسلم خود را چه در تاریخ ایرانی و چه در تاریخ اسلامی در حوزه مد و لباس به نمایش گذاشتیم، با چنین نگرشی، انقلاب اسلامی به عنوان یک رویکرد جدید و نیاز کشور، جای خود را در جامعه گشود؛ به هر شکل پوشش نیز به عنوان یکی از ارکان قابل تغییر در جامعه مطرح می‌شود.
قبادی با بیان اینکه مردم در خود احساس نیاز می‌کنند که این امر مستلزم یک تغییر جدی است، افزود: بسیاری از خانواده‌های دین‌دار و متدینین که تا پیش از این مورد بهره‌برداری‌های اخلاقی و یا نگاه‌های اخلاقی بودند ترجیح دادند همراه با انقلاب، تغییر و همراهی با اصول اسلامی را تقویت و تأکید کنند، چادر در همان مقطع نیز از جایگاه ویژه‌ای در میان خانواده‌ها برخوردار بود و همچنان توسعه پیدا می‌کرد؛ بسیاری از افراد در معرض تغییر بودند که محصولی به نام مانتو در بین بانوان وارد جامعه شد.
مقوله «مد و لباس» در کشور، هیچگاه اولویت نیافت
وی بیان کرد: مانتو ابتدا با عنوان روپوش شناخته می‌شد و سپس از واژه پیشرفته‌تر مانتو استفاده شد و توانست جایگاه خود را در جامعه باز کند، با این نگاه، موضوع مد و لباس در کشور ما با یک تغییر شکل گرفت اما هیچگاه به عنوان اولویت مطرح نشد، در حالیکه در دنیا مقوله لباس به عنوان یک مسئله کاملاً فرهنگی هویت‌ساز، هویت‌شناس و معرف فکری و جریان هویتی یک جامعه مطرح است.
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس ضمن اشاره به اولویت قرار نگرفتن مقوله لباس به دلایل متعدد عنوان کرد: ما سال‌ها ترجیح دادیم با همان شرایط ادامه دهیم و با همان تغییر مختصر در یک محدوده خاصی بمانیم و این مسئله یک تعارض جدی ایجاد کرد به گونه‌ای که نیاز انسان به تغییر و انتخاب پاسخ داده نشد، در هر حال لباس به عنوان یک عنصر جدی در ساز و کار زیستی هر فرد نقش مهم و مؤثری را ایفا می‌کند، شرط جدی آن تغییر است و این مسئله به معنای قدرت انتخاب، امکان و زمینه انتخاب برای افراد به صورت جدی مطرح است از آن جهت که این مسئله در اولویت نبود به وضع موجود بسنده کردیم.
وی با طرح یک پرسش به ناهماهنگی نیاز جامعه با وضع موجود آن دوره اشاره کرد و گفت: آیا نیاز جامعه با همان وضع موجود کفایت می‌کرد؟ ما در این مرحله شاهد یک تهاجم جدی فرهنگی در این معقوله شدیم و این یک بحث تعصبی نیست بلکه بحث جامعه شناختی، تحلیل جامعه و تحلیل دوره‌های مختلف کشور ما پیش از انقلاب و پس از انقلاب است و یا حتی آفتی که ما پس از انقلاب دچار آن شدیم.
تصویب قانون «ساماندهی مد و لباس» با همراهی دولت و مجلس
قبادی تصریح کرد: ما در یک چرخه معیوبی قرار گرفتیم که موجب شد که به وضع موجود بسنده کنیم و طبیعتاً وضع موجود پاسخگو نیاز جامعه و عنصر اصلی به نام انتخاب نبود، نیازها شکل جدیدی به خود گرفت، مطالبات تغییر پیدا کرد، هر چند که ارزش‌ها در جایگاه خود قرار دارد و این مطالبات که بنده سخن می‌گویم ضد ارزشی نبود اما مطالبات واقعی و پیش نیاز هر انسان بود.
وی در ادامه سخنانش افزود: هر فرد این استحقاق را دارد که در سرزمین جمهوری اسلامی ایران برابر با آموزه‌های دینی و ملی از بهترین‌ها استفاده کند که در آن اسراف، زیاده خواهی و خود‌نمایی وجود ندارد و هیچ کدام از عرایض بنده منافی یا در تعارض با شرایط دینی نیست و بدیهیات را تأکید می‌کنم؛ وضع موجود پاسخگوی نیازها نبود و ما شاهد ورود شکل فرهنگی کار در کشور خود هستیم که پس از مدتی سرعت پیدا کرد.
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس در رابطه با تصویب قانون ساماندهی مد و لباس در مجلس تصریح کرد: همراهی دولت و مجلس در سال ۸۵ موجب شد که به این نیاز عنایت و توجه کنند؛ به گونه‌ای که قانون ساماندهی مد و لباس در مجلس در سال ۸۵ تصویب شد و این مسئله کلید خورد و فعالیت در این حیطه آغاز شد، در واقع ساز و کار ساماندهی موضوع شکل گرفت که سال‌های ابتدایی خود موضوع بسیار گنگ و سخت بود و یا حتی بسیاری از افراد بر روی این واژه، جبهه می‌گرفتند اما آرام آرام با اقداماتی که دوستان پیش از بنده انجام دادند و همکاری‌هایی که پس از آن با شکل جدید به عنوان یک نیاز آغاز شد و از همه مهم‌تر تبیین این مسئله در بین مدیران و مسئولان سرعت بیشتری پیدا کرد.
وی عنوان کرد: کار گروه یکی از وظایف را برای خود اینگونه ترسیم کرد که در گام نخست مسئولان کشور را نسبت به اهمیت این مسئله توجیه کند؛ یعنی در نمایشگاهی که ما برگزار کردیم و در نشست‌هایی که داشتیم به تبیین جایگاه، ساختار قانونی، حقوقی و جامعه شناختی پرداختیم و نیاز واقعی این مسئله را در بین مدیرانی که شاید خارج از این گردونه قانون‌گذاری بودند بیان کردیم.
طراحی لباس با شاخصه‌های ایرانی اسلامی، یک فعالیت ارزشی است
وی افزود: به عبارتی گام‌های بلندی نیز برداشتیم، در جشنواره دوم فجر یک مأموریت جدی را برای همکاران خود تعریف کردم و آن هم این است که هرچقدر می‌توانید مسئولین را دعوت کنید، همچنانکه آن زمان با امضای وزیر، با امضای معاون وزیر و دبیر جشنواره، در رده‌های مختلف مدیران و مسئولان کشور را دعوت کردیم که افراد قابل توجهی نیز آمدند و از نمایشگاه دیدن به عمل آوردند و اظهار نظر کردند و همین مسئله موجب رخ دادن اتفاق خوب و مبارکی شد نگرش جدیدی به مدل و لباس شکل گرفت.
قبادی با بیان اینکه موضوع طراحی در کشور هویت پیدا کرد، افزود: نخستین شاخصه تولید هر محصول از جمله لباس، طراحی است، طراحی لباس با شاخصه‌های ایرانی اسلامی یک فعالیت ارزشی، فنی و دینی است، نکته‌ای که بنده پیش از انقلاب عرض کردم متأسفانه نه تنها برای ما وا‌دادگی ایجاد کرد بلکه ساز و کار تمامی امور را در هم آمیخت؛ یعنی لباس آن فاکتور اصلی خود را که طراحی است از دست داد و آن چه که در کشور ما به آن پرداخته می‌شد بیشتر خیاطی بود تا طراحی، به گونه‌ای که تولید ماشینی و صنعتی به صورت کاملاً محدود، انگشت شمار و سنتی بود و نگاه فنی طراحی وجود نداشت.
وی گفت: با آنکه دانشگاه‌های مربوطه و دانش‌سراها را در اختیار داشتیم، اما اکنون چند سالی است که فعالیت‌های ما خوشبختانه آغاز شده و موضوع سامان دهی طراحان و تولید کنندگان صورت گرفته است و جا دارد که بنده تأکید کنم که نهادهای صنفی نیز آهسته در مقام پیدا کردن جایگاه خود هستند، به دلیل نبود تعریف جدی در این حیطه، نحوه ارتباطات و همکاری‌ها به خوبی نشان نمی‌داد اما اکنون چند سالی است که حضور تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی جایگاه خود را پیدا کرده است به نحوی که این مسئله را برای خود رسالت می‌دانند.
زائل شدن روحیه خودباوری از طراحان و تولید کنندگان داخلی
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس ضمن اشاره به سختی کار در این حیطه عنوان کرد: من این مسئله را تأکید می‌کنم که ما وارث عقب نگه داشته شدن ده‌ها سال در این حوزه بودیم، عقب نگه داشته شدن به این معنا که شما پیش از انقلاب، خودباوری را از مردم، هنرمندان و تولید کنندگان گرفتید و پس از آن به وضع موجود قانع شدید که این دو مسئله است، پیش از انقلاب خودباوری از بین رفته بود و طراح جایگاه حرفه‌ای نداشت و اگر بود تنها یک کورسویی در تاریکی مطلق پس از انقلاب بود، اگر اتفاقی در این حیطه صورت گرفت کاملاً محدود بود.
وی بیان کرد: این اتفاق جهشی و پیشرفتی که در این زمینه به وجود آمد به جریان مد و تقاضای خوب پوشیدن مردم پاسخگو نبود و این اتفاقی که اکنون زیر ساخت‌ها و شرایطش مهیا است نیازمند آن است که تغییر کند و از همه مهم‌تر دیدگاه و نظرگاه قدیمی است که اکنون در حال تغییر است.
وی ادامه داد: چند هزار طراح شناسایی شده‌اند فعالیت می‌کنند و شاخص‌ها را متوجه شده اند و می دانند که اصول کلی ارزش ها چیست؟ و اگر می خواهند در مسیر قرار بگیرند باید خود را منطبق کنند که این نه به معنای دخالت در ایده پردازی این ها است بلکه تعیین و ترسیم ساز و کار اجتماعی که منطبق بر ارزش های جامعه است و هیچ ارتباطی نیز به محدودیت در خلاقیت ندارد و کاملاً در خلاقیت آزاد هستند و می توانند طراحی کنند و خوشبختانه دولت در این حوزه هیچ دخالتی ندارد.
تی‌شرت‌هایی با نمادهای چهره‌های حماسی؛ حاصل خلاقیت طراحان داخلی
قبادی در رابطه با برنامه‌ریزی طراحی عنوان کرد: این دولت و دولت پیشین هیچ دخالت مستقیمی در برنامه‌ریزی طراحی نداشتند و ما تا به حال از کسی تقاضا نکردیم که شما مشخصاً چنین الگویی را طراحی کنید، گاهی مشاهده می‌کنید که برخی از این طراحی‌ها به یکباره مورد تحسین و تمجید قرار می‌گیرد و به یک کار زیبا و منطبق با ارزش‌ها مبدل می‌شود، مثلاً می‌توان یک نمونه از آن را تی‌شرت‌هایی که نمادهای شهدا و چهره‌های حماسی را دارند، نام برد.
وی تصریح کرد: این طراحی‌ها از سوی هیچ نهاد یا ارگانی توصیه نشده بود و با اطمینان عرض می‌کنم که تمامی این طراحی‌ها مبتنی بر خلاقیت طراحان و تولید کنندگان داخلی کشور ما صورت گرفته که در حوزه طراحی، اتفاق مهمی بوده است، اما با این حال افرادی که در این مسیر در تلاش هستند سعی در رفتار و همکاری قانونی دارند.
رسیدن به شرایط مطلوب نیازمند یک حرکت جهادی است
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس با طرح یک پرسش، بر ایده‌آل نبودن وضعیت فعلی کشور در زمینه طراحی تأکید کرد و گفت: شرایط فعلی ما به هیچ عنوان کافی و ایده‌آل نیست اما شروع خوبی داشتیم و فهمیدیم که به دنبال چه هستیم، چه کسانی می‌توانند این کار را برای ما انجام دهند، چه امکاناتی در اختیار داریم و قرار است به کجا برسیم؛ آن چراهای لازم را متوجه شدیم، انتخاب‌های لازم را کردیم و چهارچوب کار مشخص شد.
وی گفت: ما برای رسیدن به شرایط مطلوب نیازمند دو سرعت هستیم، این اصل علمی است که اگر شما از کسی عقب بمانید باید یک انرژی صرف کنید که به آن برسید و یک انرژی مضاعف هم باید صرف کنید که از آن عبور و عقب‌ماندگی را جبران کنید، ما در این شرایط قرار داریم و رسیدن به شرایط مطلوب نیازمند یک حرکت جهادی است و بنده گمان می‌کنم که حداقل داشتن این نیت که در راستای رسیدن به مقصود در حوزه مد و لباس باید یک رفتار جهادی صورت بگیرد، ارزشمند است.
وی با بیان اینکه تغییر نگاه، خود یک اصل جهادی است، اظهار کرد: این تغییر خوشبختانه صورت گرفت و با اطمینان می‌توان گفت معارضی به عنوان جریان مد و لباس در کشور در صورتی که شئونات و چهارچوب‌ها را رعایت کنیم، نداریم.
نمایش زنده لباس در ابتدا، با محدودیت‌هایی همراه شد
قبادی بیان کرد: ما پیش از این، اگر از نمایش زنده لباس سخن به میان می‌آوردیم با یک سری محدودیت‌ها روبه‌‌رو می‌شدیم اما چون موفقیت‌آمیز و با رعایت شئونات و چهارچوب‌ها و حدود شرعی، بدون تبرج و با توجه به تمامی ارزش‌ها صورت گرفت، می‌توانیم بگوییم که هم‌اکنون با تمام اعتمادی که کشور و نظام به ما داشته است سربلند ایستاده‌ایم و از موفقیت‌هایی که در این حیطه نصیب ما شده است سخن می‌گوییم.
وی بر ضرورت حرکت جهادی در این حیطه تأکید کرد و گفت: ما به این وسیله می‌توانیم جریان مد را جلو ببریم، نکته اساسی و نیاز جدی این است که مد را باید یک فرایند دانست، این گونه نیست که اگر ما از یکی از این گردنه‌ها گذشتیم بنابراین جریان مد حل می‌شود، باید اتفاقات متعددی رخ دهد تا خروجی محصول را در جامعه ببینیم و اگر یک محصول را می‌گوییم مد شده است مردم و مسئولین باید بدانند که مد غربی، غیرایرانی، مد وابسته و یک رفتار تهاجمی فرهنگی دارای یک عقبه است.
وی گفت: ممکن است شما این موضوع را بسیار ساده بپندارید؛ در حالیکه بر روی آن رفتار تهاجمی، تفکر صورت گرفته و از پیش برنامه‌ریزی شده است، به گونه‌ای نیست که شما تصور کنید که دفعتاً آنها آمده و کاری را انجام داده‌اند، طبیعتاً کار ارزشی ما نیز، نیازمند یک فرایند و جریان سازی است، به ایجاد حلقه‌ها و اتصال حلقه‌های مرتبط نیاز دارد.
تبدیل ایده به محصول، نیازمند صدها ساعت تفکر است
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس به بیان تعریف دقیق مد پرداخت و اظهار کرد: اگر کسی می‌خواهد به مقصود خود برسد، باید انواع فعالیت‌ها را با یکدیگر مرتبط کند تا به یک نتیجه مطلوب برسد، مصداق آن به کارگیری از نخ، پارچه، ماشین‌آلات، تکمیل پارچه و ده‌ها فاکتور دیگر است و تمام موارد ذکر شده تنها در محصول نمود یافته و هنوز به ایده نرسیده است، زیرا آن ایده‌ای که قرار است تبدیل به محصول شود نیازمند صدها ساعت تفکر است.
وی تصریح کرد: در جهت رسیدن به یک شرایط ایده‌آل و حداقل مطلوب، به پیش نیازهای متعددی در این زمینه نیاز داریم؛ مثال دیگر را می‌توان در محتوا، ایده و خلاقیت نام برد، بنابراین در دنیا برای ارائه مجموعه جدید و پیش از آنکه طراحی صورت بگیرد، پژوهشگران در موضوعات مختلف به بررسی می‌پردازند، به عبارتی طراح، بهره‌بردار یک پژوهشی از پیش تعیین شده است؛ یعنی اینگونه نیست که شما تصور کنید طراح شب خوابیده و صبح از خواب برخواسته و یک الگو را طراحی کرده است.
وی در ادامه سخنانش افزود: قطعاً برای طراحی، ارائه یک فکر و ایده مطرح است، به همین دلیل است که برندهای بزرگ دنیا همواره در طول تولیدشان یک خط و جریان فکری و جریان خاص فرهنگی را دنبال می‌کنند، بنابراین نمی‌توانید بر مبنای این موضوع نتیجه‌گیری کنید که یک اتفاق مشخص فرهنگی رخ داده است، به همین علت است که پیش از آن، پژوهش صورت می‌گیرد و خط‌های فکری ترسیم شده و طراح، آن را به یک محصول تبدیل کرده است.
دخالت ندادن نقطه نظرات مخاطبان، اشکال اساسی تولیدات داخلی است
قبادی ضمن اشاره به مراحلی که یک ایده باید آن را طی کند تا به ثمر رسد، عنوان کرد: پژوهش نخست تبدیل به یک ایده و جمله می‌شود، ایده به طرح‌های مختلف در قالب طراحی ارائه می‌گردد و پس از آن تبدیل به تولید و در نهایت مسیرهای دیگر صورت می‌گیرد، اتفاق بسیار مهم در قالب پژوهش این است که نگاه مخاطب را باید در آن دخالت دهند و این یک اشکال و نقص اساسی است که هم اکنون کشور ما در جریان مد با آن روبه‌روست، اکنون به سختی می‌توان نقطه نظرات مخاطب را در طراحی و تولیدات داخلی منتقل کرد.
وی در پایان عنون کرد: فاکتورهای متعددی وجود دارد یعنی بسیاری از برندهای بزرگ دنیا دارای مرکز پژوهش هستند که یکی از فعالیت‌های ویژه این پژوهش‌ها، نظر سنجی است که از مخاطبانشان پرسیده می‌شود و این پرسش و نظر سنجی محدود به کشورشان نمی‌شود و آنها به اقتضای کشورهای هدف این پژوهش‌ها را انجام می‌دهند.
ادامه دارد ...
