در نشست توجه مسئولان به مسابقات قرآن مطرح شد؛
مطالبات جامعه قرآنی شفاف و قاطعانه نیست/ ضرورت تدوین «نظام جامع قرآنی»
گروه فعالیت‌های قرآنی: مسئولان حاضر در نشست «توجه مسئولان به برپایی مسابقات قرآن» دلیل کم‌توجهی مسئولان را مطالبه‌گر نبودن خود فعالان قرآنی دانستند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) نشست «توجه مسئولان به مسابقات قرآن» بعد از ظهر امروز، 27 آذرماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، محمدمهدی بحرالعلوم، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت و رضا سلامت‌پناه، دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در خبرگزاری ایکنا برگزار شد.
محمدمهدی بحرالعلوم، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت در ابتدای این نشست با طرح این پرسش که آیا فرهنگ رجوع به قرآن و فرهنگ فعالیت‌های قرآنی در کشور وجود دارد؟، گفت: این سوال در حوزه حفظ قرآن نیز به وجود می‌آید و اینکه چرا مسئولان به مسابقات قرآن آنطور که شایسته است توجه نمی‌کنند؟ یک سوال بزرگتر است که چرا اصلا به فعالیت‌های قرآنی توجه نمی‌شود.
وی در ادامه گفت: اینکه همایش خادمان قرآن متوقف شده است و پس از گذشت چند ماه هنوز برگزار نشده است و اینکه چرا بودجه‌های قرآنی همواره با تأخیر اختصاص پیدا می‌کند و بیشتر اوقات نیز ممکن است حذف شود چه دلیلی دارد؟ به نظر می‌رسد در این کارها هم ردپای مسئولان وجود دارد.
بحرالعلوم ادامه داد: متأسفانه فرهنگ فعالیت‌های قرآنی در کشور ما نیست؛ در خیلی از استان‌ها که برای داوری می‌رویم فقط داوران و چند نفر شرکت‌کننده مشخص داریم و دیگر هیچ، تا جایی که قبل از اینکه برای داوری به برخی از استان‌ها بروم، می‌توانم پیش‌بینی کنم نفرات اول تا سوم مسابقات آن استان چه کسانی خواهند بود.
وی اضافه کرد: مسابقات قرآن ما به یک کلیشه تبدیل شده است و حتی گاهی اوقات می‌ترسیم درباره آن صحبت کنیم، شاید دلیل اینکه نمی‌توانیم درباره مسابقات صحبت کنیم نیز این باشد که ایده جدیدی نداریم اما آنچه مسلم است این است که به طور طبیعی چنین مسابقاتی انگیزه‌ای در بین مردم ایجاد نمی‌کند که بیایند و مسابقات را ببینند.
این استاد حفظ قرآن عنوان کرد: در چنین شرایطی کم‌کم یک سوال مهم‌تر نیز ایجاد می‌شود که مسابقات قرآن چه دردی از جامعه ما دوا می‌کند؟ و اگر این مسابقات را تعطیل کنیم چه مشکلاتی ایجاد می‌شود؟ و مسابقات قرآن برای نسل جوان ما که گرایش‌های جدید و گسترده‌ای نسبت به شبکه‌های اجتماعی دارند چه تأثیری دارد؟
وی در ادامه گفت: رهبر معظم انقلاب با تمام این حرف‌ها ساعت‌ها در فعالیت‌های قرآنی از جمله مسابقات قرآن حضور دارند و برای این رقابت‌ها وقت می‌گذارند و راهنمایی می‌کنند و مباحث تخصصی در این حوزه نیز دارند که بیان می‌کنند اما اینکه چرا دیگر مسئولان نظام نسبت به مسابقات قرآن و فعالیت‌های قرآنی کم‌توجه هستند جای بحث دارد.
بحرالعلوم عنوان کرد: اینکه مسابقات قرآن باید نوآوری داشته باشد یک ظرف قضیه است اما نکته دیگر به تأثیرگذاری خواص جامعه در ایجاد فرهنگ‌های مختلف بازمی‌گردد؛ زمانی که یک تیم فوتبال به جام جهانی می‌رود ممکن است مسئولان ما حتی لباس ورزشی بپوشند و حمایت خود را اینگونه نشان دهند اما زمانی که یک قاری به مسابقات بین‌المللی قرآن دیگر کشورها اعزام می‌شود گاهی اوقات با بی‌مهری‌هایی روبه‌رو می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه مسئولان ما نباید نسبت به مسابقات و رویدادهای قرآنی کم توجهی کنند، اظهار کرد: البته یکی از دلایلی که موجب کم‌توجهی به رویدادهای قرآنی از سوی مسئولان می‌شود این است که مطالبات جامعه قرآنی ما نیز شفاف و قاطعانه نیست.
رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت اظهار کرد: ما مصوبه‌ای مبنی بر تحصیل رایگان حافظان قرآن در کشور داریم اما یک سال است که این مصوبه اجرایی نشده و هیچیک از اعضای جامعه قرآنی هم چیزی نمی‌گویند و نسبت به این موضوع اعتراضی ندارند! جامعه قرآنی نسبت به این موضوع بی‌تفاوت است و پویایی لازم درباره پیگیری این موضوع و دیگر موضوعات مربوط به خود را ندارد؛ اینطور نیست که اگر مسئولان عمل نکردند اعضای جامعه قرآنی هم مطالبه کنند بلکه سکوت می‌کنند.
وی ادامه داد: در حقیقت بحث فعالیت‌های قرآنی و توجه به رویدادهای قرآنی یک بحث دوطرفه در جامعه ما است اما متأسفانه نه ما مطالبه‌ای در این خصوص داریم و نه مسئولان بین مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود نسبت به موضوعات قرآنی توجه دارند.
بحرالعلوم اضافه کرد: ما باید طرح‌هایی داشته باشیم که مسئولان را به صحنه بیاوریم و باید کاری کنند که آنها احساس وظیفه کنند؛ البته مسئولان نظام نیز نباید منتظر باشند تا ما از آنها دعوت کنیم و بعد کاری انجام دهند بلکه باید خودشان پای کار باشند.
همچنین، رضا سلامت‌پناه، دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخشی از این نشست ضمن تشکر از خبرگزاری ایکنا به دلیل برگزاری نشست‌های تخصصی و پرداختن به چنین موضوعاتی، عنوان کرد: حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی به عنوان رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف، یک نقطه روشنی برای تحولات علمی و تحولاتی است که مبنایی در قرآن و عترت دارند چرا که ایشان در بسیاری از مباحث راهبردی قرآنی صاحب‌نظر است و همچنین در حوزه معرفتی نیز دارای حرف و اندیشه است.
وی با بیان اینکه در حوزه مسابقات قرآن سه بحث از جمله؛ بحث مبانی مسابقات، فرآیند مسابقات و پیامد مسابقات مطرح است، گفت: یکی از مشکلاتی که در جامعه دانشگاهی ما وجود دارد این است که متأسفانه دانشگاه‌های ما از جهان بی‌خبر هستند و مباحثی از این دست را علمی نمی‌دانند که بخواهند درباره آن بحث کنند.
سلامت‌پناه با طرح این پرسش که در دانشگاه‌های علوم و معارف قرآن چند پایان‌نامه کاربردی و علمی طراحی شده است؟ عنوان کرد: در حوزه مسابقات قرآن می‌توان کارهای پژوهشی زیادی انجام داد اما اینکه به این کار عقیده و باور داشته باشیم نکته بسیار مهمی است.
وی با بیان اینکه بخش اعظم اعتبارات قرآنی در حوزه تبلیغ و ترویج به بحث مسابقات اختصاص پیدا می‌کند، اظهار کرد: در حوزه تبلیغ و ترویج بیشتر برنامه‌هایی که می‌آیند در قالب مسابقات هستند و هر دستگاه قرآنی که پولی در دست دارد راحت‌ترین راه برای هزینه کردن آن را مسابقات قرآن می‌داند.
دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی ادامه داد: همچنین یکی از دیگر مشکلات در حوزه فعالیت‌های قرآنی این است که شاهد شکل‌گیری طبقات خاصی در حوزه قرآنی هستیم که یکی از این طبقات، طبقه داوران است و خیلی از داوران می‌گویند ما قاری و حافظ نیستیم و فقط داوری می‌کنیم و به این دلیل که تعداد مسابقات در کشور زیاد شده است نیز این داوران بیکار نیستند و همواره سرشان شلوغ است.
وی با بیان اینکه باید میزبان اثربخشی مسابقات قرآن در انس عمومی و ترویج قرآن در جامعه بررسی شود، اظهار کرد: اینکه آیا مسابقات قرآن یک کار تبلیغی ترویجی است یا خیر باید بررسی شود. در حوزه مسابقات متأسفانه نظامات دقیقی برای طبقه‌بندی نداریم و سطوح قاریان و حافظان را براساس مسابقات تعیین می‌کنیم و سطح‌بندی می‌کنیم و البته لازم است از ابتدا مشخص کنیم که هدف مسابقات قرآن انس با قرآن است یا طبقه‌بندی نخبگان،
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف دیگر مسئول حاضر در این نشست بود که در بخشی از سخنان خود گفت: در دهه‌های 60 و 70، شکل‌گیری مسابقات قرآن نقش موثری در به وجود آمدن تحرک در جامعه داشت و به ویژه موجب شد در حوزه حفظ قرآن تکاپوی بیشتری داشته باشیم.
وی افزود: در گذشته حتی حضور قاریان مصری در ایران را اینطور به وفور نداشتیم تا اینکه شخص مقام معظم رهبری نسبت به قرآن و فعالیت‌های قرآنی توجه ویژه‌ای نشان دادند و در ابتدا به قرائت قرآن تأکید داشتند و بعد از اینکه جریان قرائت تا حدودی در کشور پا گرفت ایشان بحث حفظ قرآن را مطرح کردند و در شرایطی که تعداد حافظان قرآن به اندازه انگشتان یک دست هم نبود در مدت زمانی کوتاهی به هزار نفر رسید و رهبر معظم انقلاب به صراحت عنوان کردند که اگر کسی قرآن نخواند، نمی‌تواند رفتار قرآنی داشته باشد.
حسینی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب مسابقات قرآن را رویدادی در جهت تغییر فضای قرآنی کشور می‌دانند، عنوان کرد: امروز در ترویج فرهنگ غرب و سایر فرهنگ‌ها از بسترهای مختلف استفاده می‌شود اما به این دلیل که ما در حوزه فضای رسانه و فضای مجازی آنطور که باید ورود پیدا نکرده‌ایم در حوزه تبلیغی و ترویجی قرآنی نیز آنطور که باید وارد نشده‌ایم.
وی با طرح این پرسش که چقدر در حوزه کارهای تبلیغی و ترویجی برای قرآن کار کرده‌ایم؟، اظهار کرد: هرچند که با ظرافت می‌توان کارهای تبلیغی و ترویجی بسیار فاخری در حوزه قرآن انجام داد اما ما در این حوزه ورود نداشته‌ایم؛ منظور از کار تبلیغی و ترویجی فقط برگزاری مسابقات نیست بلکه مسابقات تنها یکی از کارهایی است که می‌تواند در حوزه تبلیغ و ترویجی دنبال شود به شرطی که مدل این مسابقات را قرآنی کنیم.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف ادامه داد: مسئولان عضو ستاد عالی مسابقات قرآن کشور همواره به مدل مسابقات قرآن اعتراض دارند و عنوان می‌کنند که مدل مسابقات قرآن مدل قرآنی نیست چرا که همان اتفاقاتی که در مسابقات دیگر حوزه‌ها اتفاق می‌افتد در مسابقات قرآن ما هم اتفاق می‌افتد.
وی اضافه کرد: نظام جامع مسابقات قرآن کشور از سالها قبل بنا بود تدوین شود که متوقف شده است اما به تازگی بحث تدوین نظام جامع مسابقات قرآن را در دستور کار ستاد عالی مسابقات قرآن قرار داده‌ایم و امیدواریم به زودی این نظام جامع تدوین شود تا در تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های ما مورد استفاده قرار گیرد.
حسینی یادآور شد: خیلی از تصمیماتی که باید در حوزه مسابقات قرآن گرفته شود به نظام جامع مسابقات قرآن گره خورده است و امیدواریم کارشناسان کمک کنند تا این کار عالمانه هر چه زودتر پیش برود و براساس این نظام جامع، تغییرات بهینه ایجاد شود.
وی در این بخش از سخنان خود اظهار کرد: ما در برخی حوزه‌ها از جمله سطح‌بندی برگزیدگان نمی‌توانستیم منتظر بمانیم تا نظام جامع مسابقات قرآن آماده شود و به همین دلیل امسال تغییراتی را در رتبه‌بندی برگزیدگان ایجاد کردیم و از رتبه‌های اول تا سوم به سطح‌بندی قاریان و حافظان رسیدیم. سطح‌بندی متسابقان موجب می‌شود تا استرس بین متسابقان کم شود و قاریان و حافظان ما موفقیت‌های بیشتری کسب کنند.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف درباره دلایل عدم توجه مسئولان کشوری به مسابقات قرآن گفت: گاهی نپرداختن به این موضوع به خاطر این است که ما از منافع آن بی‌اطلاع هستیم و یا موضوع مورد نظر موضوعی نیست که برای افراد یا مسئولان نظام یک منفعت مالی کلان داشته باشد.
وی ادامه داد: متأسفانه دستاوردهایی که مسابقات قرآن و دیگر رویدادهای قرآنی دارد را در کشور برجسته نکرده‌ایم و اهمیت این مسابقات را در جامعه تدوین و بیان نکرده‌ایم که عدم توجه مسئولان به مسابقات نیز ناشی از همین موضوع است. گویا مسائل جدی‌تری برای مسئولان در نهادها و سازمان‌های مختلف وجود دارد که موجب شده فعالیت‌های قرآنی همیشه در حاشیه باشد.
حسینی یادآور شد: متأسفانه زمانی که مسابقات قرآن برگزار می‌کنیم باید به زحمت از مسئولان خواهش کنیم تا در این مسابقات حضور پیدا کنند که البته این مشکل فقط درباره مسئولان نظام و دولتمردان نیست بلکه شامل مسئولان قرآنی نیز می‌شود.
وی در ادامه گفت: برگزارکنندگان مسابقات قرآن هر چه در توان دارند برای برگزاری باشکوه مسابقات قرآن در کشور هزینه می‌کنند اما هرساله فقط شاهد توجه بخشی از قرآنیان به این مسابقات هستیم و اینطور نیست که توجه تمامی مسئولان کشور به مسابقات قرآن معطوف شود.
در ادامه این نشست، محمدمهدی بحرالعلوم، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت عنوان کرد: متأسفانه ما فعالان قرآنی که خود را عضوی از جامعه قرآنی کشور می‌دانیم خودمان هم حس و حال نداریم؛ در همین روزهای اخیر سه مسابقه قرآنی از جمله مسابقات وزارت ارشاد، مسابقات سازمان تبلیغات اسلامی و مسابقات کشوری اوقاف در حال برگزاری است که این نشانه موازی‌کاری بین دستگاه‌های قرآنی است.
وی ادامه داد: اصلا ما جامعه نیستیم چرا که با هم متحد نیستیم؛ اگر قانون تحصیل رایگان حافظان قرآن برای هنرمندان بود و به هنرمندان یکسال پول نمی‌دادند کاری می‌کردند که تا هر چه زودتر حق خود را دریافت کنند اما ما حافظان قرآن یک سال است که پولمان را نداده‌اند و هیچیکس هم صدایش در نمی‌آید و کسی چیزی نمی‌گوید.
بحرالعلوم با عنوان این مطلب که ما قرآنیان مطالبه جدی نداریم، گفت: همچنین کارهای قرآنی در برخی دستگاه‌ها نیز انجام می‌شود که متأسفانه رسانه‌ها نسبت به این رویدادها بی‌توجه هستند اما اگر تیم‌های پرسپولیس و استقلال بازی داشته باشند امکان ندارد که بازی آنها از صداوسیما پخش نشود اما اگر مسابقات قرآن برگزار شود امکان دارد که این مسابقات از صداوسیما پخش نشود!
وی در ادامه اظهار کرد: پنج سال است که شورای توسعه فرهنگ قرآنی داریم و همه عضو این شورا هستیم اما همچنان کار خود را انجام می‌دهیم و با وجودی که تشکیلاتی برای فعالیت‌های قرآنی وجود دارد اما هر کس کار خود را انجام می‌دهد که در چنین شرایطی نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم بودجه بیشتری به ما بدهند. من هم اگر جای نمایندگان مجلس بودم با وضعیتی که در حوزه اجرای فعالیت‌های قرآنی وجود دارد بودجه‌ای به این فعالیت‌ها نمی‌دادم.
استاد حفظ قرآن عنوان کرد: با همه این حرف‌ها، باز هم رهبر معظم انقلاب برای مسابقات و رویدادهای قرآنی وقفت می‌گذارند و با قرآنیان صحبت می‌کنند؛ همه مسئولان نظام مدیون قرآن هستند و به هر حال یک جایی باید این را حل و فصل کنند.
همچنین، رضا سلامت‌پناه در این بخش از نشست با اشاره به قاعده بازی در سیاست، گفت: در حوزه‌های مختلف تعداد زیاد هواداران موجب می‌شود مسئولانی که حتی در حوزه مشخصی تخصص ندارند در منظر هواداران آن رشته وارد شوند تا نظر عموم را جلب کرده و رأی بگیرند؛ مسابقات قرآن یک گسست فرهنگی است و ما در مسیر یک گسست فرهنگی قرار داریم. در فرآیندهای برگزاری مسابقات نیازمند یک بازنگری جدی هستیم که این بازنگری شروع شده است و امیدواریم هر چه زودتر به نتیجه برسد.
وی اضافه کرد: با تمام مسائل و انتقادات جدی که به نحوه برگزاری مسابقات قرآن وارد شده است اما دلیل نمی‌شود به اصل و ذات مسابقات قرآن بی‌توجهی کنیم. متأسفانه هواداران حوزه‌های قرآنی مطالبه‌گر نیستند و به این دلیل که ارزش تأثیرگذاری فعالیت‌های قرآنی را نشان نداده‌اند مسئولان نظام هم نسبت به این فعالیت‌ها بی‌توجه هستند.
سلامت‌پناه یادآور شد: اما کسانی که هوشمند هستند و می‌دانند که با پرداختن به قرآن می‌توانند نظر بسیاری از مسئولان را به خود جذب کنند کار خود را انجام می‌دهند؛ البته اینکه نظر مسئولان و سیاست‌مداران به رویدادهای قرآنی و مسابقات قرآن جلب شود نیز نباید به عنوان یک شاخص بدانیم بلکه باید به اصل اجرای فعالیت‌های قرآنی توجه داشته باشیم.
در این بخش از نشست، حجت‌الاسلام سیدمصطفی حسینی عنوان کرد: آیا ما که امروز خود را عضو جامعه قرآنی می‌دانیم خودمان به عنوان حافظ، قاری و... به رویدادهای قرآنی توجه داریم؟ اگر امروز مسئولیتی در نظام نداشته باشیم چقدر به موضوعات قرآنی اهتمام خواهیم داشت؟ که از مسئولان انتظار داشته باشیم! قرآن مسئله درجه چندم ما در کشور است؟
وی ادامه داد: اگر بخواهیم در این حوزه کار جدی صورت گیرد آنچه اهمیت دارد موضوع گرایش و فهم قرآن و سبک زندگی قرآنی است که باید در جامعه نهادینه کنیم. همه در مقام شعار خود را خادم قرآن می‌دانیم اما از آنجا که در مقام عمل هنوز به قرآن واقف نشده‌ایم طبیعی است تا به نقطه ایده‌آل در توجه به رویدادهای قرآنی برسیم راه زیادی خواهیم داشت.
حسینی در ادامه گفت: پیش از اینکه نظام جامع مسابقات قرآن کشور را تدوین کنیم باید یک نظام جامعی تحت عنوان «نظام جامع قرآنی کشور» تدوین کنیم و بعد ببینیم جایگاه مسابقات قرآن در نظام جامع قرآنی کشور چیست.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف در تکمیل صحبت‌های محمدمهدی بحرالعلوم عنوان کرد: یکسال است که چند صد هزار حافظ قرآن که با وعده نظام وارد مراکز آموزش عالی کشور شده‌اند به خاطر عدم تأمین بودجه کافی هزینه تحصیل خود را دریافت نکرده‌اند و وعده تحصیل رایگان حافظان محقق نشده است؛ هرچند که پیگیری‌هایی صورت گرفته است اما اگر بحث تحصیل رایگان حافظان مصوبه است نباید اینقدر وقفه در آن دیده شود.
