هنرمندی که قلمزنی قرآن را در کارنامه خود دارد

من منیژه افرا، فرزند عبدالعلی در سال 1347 در ارومیه دیده به جهان گشودم و اکنون نیز با دارا بودن مدرک کارشناس ارشد در رشته برنامه‌ریزی گردشگری علاوه بر اشتغال بر کار هنری، کارمند رسمی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده و تاکنون بالغ بر 20 سال سابقه کار در این سازمان را دارا هستم.

اینجانب نشان درجه 2 هنر قلمزنی را در اختیار دارم و همچنین علاوه بر اشتغال در سازمان میراث فرهنگی، مدرس هنری به عنوان استادیار در دانشگاه الزهرا(س) نیز  هستم.

از جمله مقام‌های هنری که در طول سال‌ها فعالیت هنری خود در رشته قلمزنی به دست آورده‌ام می‌توانم به دریافت تقدیرنامه‌هایی از سوی رؤسای سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، استاندار، فرماندار و مدیرکل ارشاد سابق آذربایجان غربی و ... اشاره کنم.

من همچنین تاکنون موفق به شرکت در نمایشگاه‌های متعدد داخلی و دریافت گواهینامه از نمایشگاه صنایع دستی، نمایشگاه عفاف و حجاب، نمایشگاه بانوان قرآن‌پژوه، نمایشگاه رمضان، نمایشگاه بانوان هنرمند بسیجی و... شده‌ام و از جمله دیگر فعالیت‌های حرفه‌ای نیز می‌توانم به حضور در نمایشگاه آثار بانوان هنرمند در ایتالیا و شرکت در نمایشگاه‌های متعدد خارجی اشاره کنم که از سوی سازمان میراث فرهنگی مأمور به حضور در آن شده‌ام.

اگر بخواهم به برخی از اهم فعالیت‌های حرفه‌ای که تصور می‌کنم از سال 73 تاکنون بلاانقطاع ادامه داشته است، اشاره کنم عبارتند از:

ـ مسئول کلاس‌های آموزش هنرهای سنتی و مسئول آرشیو فنی اداره میراث فرهنگی آذربایجان غربی طی سال‌های 73 تا 76

ـ پژوهش و طراحی اطلس هنرهای سنتی استان که در سال 73 به انجام رسید

ـ مسئولیت و سرپرستی کارگاه قلمزنی سازمان میراث فرهنگی طی سال‌های 85 تا 94

ـ تألیف کتاب آموزش هنر قلمزنی در سال 89 و ...

و البته در حال حاضر کتاب دیگری با عنوان نقش صنایع دستی در توسعه گردشگری استان لرستان از من در دست چاپ است.

در حال قلمزنی تابلوی «اسماء جلاله» هستم

باید به این نکته اشاره کنم که طراحی همه کارهایم را خودم انجام می‌دهم و هم اکنون نیز در حال قلم‌زدن تابلوی «اسماء جلاله» که طرح آن نیز از خودم است، هستم که همچنان کار بر روی آن ادامه دارد و این تابلو که ابعاد آن در حدود 90 سانتیمتر در 90 سانتیمتر است را اگر خواسته باشم در یک جمله توصیف کنم باید بگویم که تلفیقی از هنر میناکاری و ترصیع قطعات برنجی است که اسماءالله بر روی آن قلم زده شده است.

شاید برای شما و مخاطبان خبرگزاری ذکر این نکته جالب باشد که اینجانب علاوه بر آنکه قلمزنی را در جهت خدمت به هنر دینی و قرآنی به کار گرفته‌ام در کنار فعالیت هنری از سال ۸۵ تاکنون، در قالب فعالیتی آزاد و داوطلبانه با تنظیم برنامه روزانه، مروج روخوانی قرآن در منزل برای همکاران علاقه‌مند خود نیز بوده‌ام؛ به این صورت که در طول سال به مناسبت‌هایی همچون اعیاد و یا ایام عزاداری برنامه قرائت قرآن به مدت چند روز را تنظیم و در میان همکاران توزیع می‌کنم، با این برنامه هر فرد در طول این دوره چند روزه موفق به قرائت بخشی از قرآن می‌شود و در عین حال در طول همین مدت(یک هفته تا 10 روز) به صورت دسته‌جمعی یک دور کامل قرائت قرآن ختم می‌شود.

باید همین جا اعلام کنم که افراد زیادی در حال حاضر مشغول به فعالیت در حوزه این هنر هستند که اغلب مرد بوده و مشخصاً شهر اصفهان در این هنر پیشگام است و پیاده شدن آیات قرآن و ادعیه و عبارات دینی بر روی فلز و به‌ویژه مس از جمله شاخصه‌های این هنر است. با این وجود مشکل اصلی ما در این هنر و صنعت، موضوع عرضه است و اغلب با مشکلات اقتصادی و مالی روبرو هستیم، به‌ویژه دوستان هنرمندی که از این راه ارتزاق می‌کنند؛ چراکه من و برخی از سایر هنرمندان ممکن است به مشاغل دیگری مشغول باشیم و حداقل از این راه ممر درآمد داشته باشیم.

برخی از هنرمندان قلمزن با تولید آثار بازاری امرار معاش می‌کنند

دلیل اصلی این امر که آثار قلمزنی با اقبال مناسبی روبرو نمی‌شوند این است که بیشتر این آثار با قیمت تمام شده بالایی عرضه می‌شوند و لذا علاقه‌مندان به این هنر و مخصوصاً خانواده‌ها توان خرید آنها را نداشت و لذا رو به سوی محصولات کم‌ارزش و اصطلاحاً بازاری به منظور تزئین فضای خانه خود می‌آورند و نکته تأسف‌برانگیز آنکه بعضی از دوستان هنرمند نیز برای تأمین مخارج زندگی خود گاه مجبور به تولید آثاری در همین سطوح نازل می‌شوند.

باید به این موضوع باور داشته باشیم که خاستگاه اغلب هنرهای دستی، ایران است و هنر قلمزنی که اصالتاً ایرانی است هم از نظر مواد و متریال آن یعنی مس و قیر و هم ابزار آلات آن که دست‌ساز هنرمندان است پس باید به‌دنبال شکوفایی و رونق این هنر در داخل کشور باشیم و دوستان هنرمند و پیشکسوت این رشته به فکر تربیت شاگردان و انتقال تجارب خود به نسل آینده باشند؛ اقدامات خوبی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ایجاد کلاس و کارگاه‌های آموزشی هنر صورت گرفته است و من نیز  یکی از مربیان آن هستم، اما باید بگویم که تبلیغات پیرامون این کلاس‌ها و کارگاه‌ها کم است و شاید برخی در عین علاقه‌مندی اطلاعی در مورد تشکیل این کارگاه‌های آموزشی برای بهره‌مندی و آموزش نداشته باشند.

آثار قلمزنی جزئی از هدایای برگزیدگان جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی قرار گیرند

برای رونق بازار هنر قلمزنی نیز پیشنهادی دارم و آن اینکه چه خوب است مسئولان و مدیران سازمان‌ها و نهادهای گوناگون علاوه بر خریداری محصولات این رشته برای تزئینات فضاهای داخلی مؤسسات و ادارات خود، سفارش تولید آثاری را که به عنوان هدیه می‌توان آنها را در کنار سایر جوایز جشنواره‌ها و همایش‌ها به برگزیدگان اعطاء کنند، به هنرمندان بدهند.

من در پایان باید در مورد برگزاری همایش ملی بانوان قرآن‌پژوه نیز  بگویم که از برگزارکنندگان این همایش نهایت سپاسگزاری را دارم، چرا که این همایش به‌ ویژه برای بانوان هنرمند در حوزه هنر قرآنی ایجاد انگیزه می‌کند و برای من شرکت در این همایش شخصاً آورده دیگری نیز دارد؛ چرا که سخنرانی‌هایی که در این همایش ایراد می‌شود و مقالات پژوهشی ارائه شده در آن ایده خوبی به من در تداوم این هنر با استفاده از مفاهیم و موضوعات قرآنی می‌دهد.