حجت‌الاسلام تویسرکانی عنوان کرد:
جهاد کبیر؛ بنیان جاودانگی حماسه حسینی/ محرم ماه «أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم» است
گروه سیاسی: نماینده ولی فقیه در سازمان بسیج با بیان اینکه ریشه جاودانگی حماسه حسینی به جهاد کبیر و عدم تبعیت امام حسین(ع) از یزید برمی‌گردد، گفت: ماه محرم ماه «أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم» است و سخنرانان و مداحان باید به محتوای این آیه توجه کرده و براین مبنا به تبیین «جهاد کبیر» در مقابل دشمن و وحدت میان نیروهای مؤمن با یکدیگر همت بگمارند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در هنگامه ماه محرم همواره با این سؤالات کلیدی مواجه هستیم که فلسفه قیام عاشورا چه بود؟ چرا امام حسین(ع) قیام کردند؟ عاشورا چه پیامی برای زندگی امروز سیاسی و اجتماعی ما دارد؟ منابر حسینی امسال باید بیشتر بر چه مفهومی از این قیام تکیه کنند؟
برای پاسخ به این سؤالات بهتر است کمی به سخنان چند ماه پیش رهبر معظم انقلاب رجوع کنیم؛ سخنانی که ایشان به مفهوم قرآنی «جهاد کبیر» و ابعاد سیاسی، جتماعی، اقتصادی و فرهنگی اشاره و بر ضرورت به کارگیری آن در مقابله با دشمن تأکید نمودند.
مقام معظم رهبری در سه سخنرانی پیاپی در خردادماه این مفهوم را بیان کردند و به تبیین آن بر مبنای قرآن پرداختند که به شرح ذیل است:
«امروز جنگ نظامی مطرح نیست؛ امروز برای کشور ما جنگ نظامیِ سنّتی و متعارف احتمال بسیار بسیار ضعیفی است لکن جهاد باقی است؛ جهاد یک چیز دیگر است. جهاد فقط به‌معنای قتال نیست، فقط به‌معنای جنگ نظامی نیست؛ جهاد یک معنای بسیار وسیع‌تری دارد. در بین جهادها جهادی هست که خدای متعال در قرآن آن را «جهاد کبیر» نام نهاده: وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا؛ در سوره مبارکه فرقان است؛ «بِه« یعنی به قرآن، «جٰهِدهُم بِه» یعنی به‌وسیله قرآن با آنها جهاد کن؛ جِهاداً کَبیرًا. این آیه در مکّه نازل شده. درست توجّه کنند جوان‌های عزیز! در مکّه جنگ نظامی مطرح نبود؛ پیغمبر و مسلمان‌ها مأمور به جنگ نظامی نبودند، کاری که آنها می‌کردند کار دیگری بود؛ همان کار دیگر است که خدای متعال در این آیه شریفه می‌گوید: وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا. آن کارِ دیگر چیست؟ آن کارِ دیگر، ایستادگی و مقاومت و عدم تبعیّت [است.] فَلا تُطِعِ الکٰفِرینَ وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا؛ از مشرکین اطاعت نکن. اطاعت نکردن از کفّار همان چیزی است که خدای متعال به آن گفته جهاد کبیر... جهاد اصغر، مجاهدت با دشمن است، منتها در بین جهاد اصغر یک جهاد هست که خدای متعال آن را «جهاد کبیر» نام نهاده که آن همین است. «جهاد کبیر» یعنی چه؟ یعنی اطاعت نکردن از دشمن، از کافر؛ از خصمی که در میدان مبارزه با تو قرار گرفته اطاعت نکن. اطاعت یعنی چه؟ یعنی تبعیّت؛ تبعیّت نکن. تبعیّت نکردن در کجا؟ در میدان‌های مختلف؛ تبعیّت در میدان سیاست، در میدان اقتصاد، در میدان فرهنگ، در میدان هنر. در میدان‌های مختلف از دشمن تبعیّت نکن؛ این شد «جهاد کبیر». این تبعیّت نکردن آن‌قدر مهم است که خدای متعال پیغمبر خود را مکرّر به آن توصیه می‌کند. آیه تکان‌دهنده اوّل سوره مبارکه احزاب: بِسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیم * یٰاَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الکٰفِرینَ؛ [میفرماید] «اِتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الکفِرین»! پیغمبر! تقوا داشته باش و از کافران تبعیّت نکن؛ اِنَّ اللهَ کانَ عَلیمًا حکیمًا، ما میدانیم مشکلات تو را، ما میدانیم فشارهایی که بر تو وارد می‌کنند تا تو را وادار به تبعیّت کنند -تهدید می‌کنند، تطمیع می‌کنند- امّا شما مراقب امر و نهی الهی باش، اِتَّقِ اللهَ، حواست جمع باشد. وَ لا تُطِعِ الکٰفِرین؛ این اطاعت نکردن از کافرین، آن چیز بزرگ و مهمّی است که خدای متعال با این لحن با پیغمبرش حرف می‌زند». (بیانات در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، 3 خرداد 1395).
«باید دشمن را شناخت، نقشه او را فهمید و از تبعیّت دشمن سر باز زد -عرض کردیم که قرآن این عدم تبعیّت را «جهاد کبیر» نام نهاده است». (بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی، 14 خرداد 1395).
«میخواهند کاری کنند که نظام اسلامی از عناصری که در درون او است و مایه‌ی اقتدار او است، تهی بشود و خالی بشود. وقتی ضعیف شد، وقتی عناصر قدرت در او نبود، وقتی اقتدار نبود، دیگر از بین بردنش و کشاندنش به این سَمت و به آن سَمت، کار مشکلی برای ابرقدرت‌ها نخواهد بود؛ میخواهند او را وادار کنند به تبعیّت. اینجا جای همان جهاد کبیری است که من چند روز قبل از این مطرح کردم؛ فَلا تُطِعِ الکٰفِرینَ وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا... جهاد کبیر یعنی این؛ جهاد برای عدم تبعیّت، برای عدم دنباله‌روی از دشمن».( بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، 6 خرداد 1395).
حال بی‌مناسبت نیست که در گفت‌وگو با کارشناسان، قیام امام حسین(ع) در روز عاشورا از منظر مفهوم قرآنی «جهاد کبیر» و ضرورت توجه منابر حسینی بر تبیین این کلیدواژه مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
حماسه حسینی با «جهاد کبیر» امام حسین(ع) جاودانه شد
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا تویسرکانی، نماینده ولی فقیه در سازمان بسیج مستضعفین، در گفت‌وگو با ایکنا درباره تبیین قیام امام حسین(ع) بر مبنای «جهاد کبیر» گفت: همانگونه که در آیه شریفه «فَلا تُطِعِ الکٰفِرینَ وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا» آمده است، قرآن مجید «جهاد کبیر» را تبعیت نکردن از کافران تعبیر و معنا کرده است. اگر نهضت سیدالشهدا(ع) با مطالعه سخنان و سیره حضرت مورد بررسی قرار بگیرد می‌توان فهمید که ریشه حماسه حسینی به همان عدم تبعیت امام حسین(ع) از یزید کافر بر می‌گردد.
وی افزود: امام حسین(ع) در این‌باره فرمودند که «عَلَى الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ یَزِیدَ» (زمانی که امت اسلامی گرفتار زمامداری مثل یزید شود، باید با اسلام خداحافظی کرد). دستگاه کافر اموی انتظار تبعیت سیدالشهدا را از خود داشت اما در مقابل، امام حسین(ع) از بیعت کردن با این سیستم ظالم و ستمگر سرباز زد و این عدم تبعیت زمینه‌ساز حماسه حسینی و ظلم، تجاوز، خشونت و وحشی‌گری حکومت اموی علیه اهل بیت(ع) شد و امام حسین(ع) در مقابل چنین جاهلیت و وحشی‌گری ایستاد و به دفاع پرداخت و همین جهاد کبیر و ایستادگی و عدم تبعیت از کافران، باعث جاودانگی قیام امام حسین(ع) شد.
تبیین جهاد کبیر و وحدت نیروهای مومن؛ وظیفه اصلی منابر حسینی
حجت‌الاسلام تویسرکانی درباره نقش و وظیفه منابر حسینی و سخنرانان در تبیین مفهوم «جهاد کبیر» در دهه محرم امسال گفت: سخنرانان و مداحان باید توجه داشته باشند که ماه محرم با ماه رمضان و ایام فاطمیه متفاوت است؛ ماه محرم ماه جهاد و شهادت، ماه دفاع از حقانیت و ماه جهاد کبیر در برابر دشمن است.
وی تأکید کرد: در حقیقت ماه محرم ماه «أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم» است؛ از یک سو شدید بودن در برابر کافران و کوچک‌ترین سازش و کرنش نداشتن در مقابل دشمنان و از سوی دیگر با همه وجود نسبت به خودی‌ها و مؤمنان محبت و عشق ورزیدن.
تویسرکانی اظهار کرد: این مسئله در نهضت امام حسین(ع) کاملا هویداست. امام حسین(ع) در برابر دستگاه اموی شدید و سرسخت است و با یاران خودش مهربان و رئوف است و همان رفتاری را که با فرزندانش می‌کند با غلام سیاهش نیز انجام می‌دهد. امروز نیز جامعه ما به این نگاه بسیار محتاج است. ما درون جامعه اسلامی باید با هم مهربان باشیم و از بدگمانی، مچ‌گیری، تفرقه و بداخلاقی‌ها در مسائل خانوادگی، اجتماعی و سیاسی به شدت پرهیز کنیم.
نماینده ولی فقیه در سازمان بسیج عنوان کرد: جامعه اسلامی باید با وحدت زیر سایه ولایت و تعاون و ایثار مشکلات را حل کند و در عین حال در برابر آمریکا و شبکه صهیونیسم جهانی شدید باشد و مقاومت کند. خدا نکند که این داستان برعکس شود و در مقابل بیگانگان با خوش‌اخلاقی و مهربانی رفتار شود و سخن گفته شود و در درون با کدورت، سوءظن، بداخلاقی برخورد شود.
وی یادآور شد: طبق تعبیر اخیر رهبر معظم انقلاب نباید وضعیت جامعه به دوقطبی کشیده شود و تنش و اختلافات داخلی جامعه را در مسیر آسیب‌های جدی قرار دهد، لذا تبیین جهاد کبیر در منابر حسینی از یک سو و دعوت به محبت درونی و تقویت وحدت داخلی میان نیروهای مؤمن می‌تواند به افزایش معرفت و بصیرت عزاداران نسبت به قیام امام حسین(ع) بینجامد.
مهدی مخبری
برای پاسخ به این سؤالات بهتر است کمی به سخنان چند ماه پیش رهبر معظم انقلاب رجوع کنیم؛ سخنانی که ایشان به مفهوم قرآنی «جهاد کبیر» و ابعاد سیاسی، جتماعی، اقتصادی و فرهنگی اشاره و بر ضرورت به کارگیری آن در مقابله با دشمن تأکید نمودند.
مقام معظم رهبری در سه سخنرانی پیاپی در خردادماه این مفهوم را بیان کردند و به تبیین آن بر مبنای قرآن پرداختند که به شرح ذیل است:
«امروز جنگ نظامی مطرح نیست؛ امروز برای کشور ما جنگ نظامیِ سنّتی و متعارف احتمال بسیار بسیار ضعیفی است لکن جهاد باقی است؛ جهاد یک چیز دیگر است. جهاد فقط به‌معنای قتال نیست، فقط به‌معنای جنگ نظامی نیست؛ جهاد یک معنای بسیار وسیع‌تری دارد. در بین جهادها جهادی هست که خدای متعال در قرآن آن را «جهاد کبیر» نام نهاده: وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا؛ در سوره مبارکه فرقان است؛ «بِه« یعنی به قرآن، «جٰهِدهُم بِه» یعنی به‌وسیله قرآن با آنها جهاد کن؛ جِهاداً کَبیرًا. این آیه در مکّه نازل شده. درست توجّه کنند جوان‌های عزیز! در مکّه جنگ نظامی مطرح نبود؛ پیغمبر و مسلمان‌ها مأمور به جنگ نظامی نبودند، کاری که آنها می‌کردند کار دیگری بود؛ همان کار دیگر است که خدای متعال در این آیه شریفه می‌گوید: وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا. آن کارِ دیگر چیست؟ آن کارِ دیگر، ایستادگی و مقاومت و عدم تبعیّت [است.] فَلا تُطِعِ الکٰفِرینَ وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا؛ از مشرکین اطاعت نکن. اطاعت نکردن از کفّار همان چیزی است که خدای متعال به آن گفته جهاد کبیر... جهاد اصغر، مجاهدت با دشمن است، منتها در بین جهاد اصغر یک جهاد هست که خدای متعال آن را «جهاد کبیر» نام نهاده که آن همین است. «جهاد کبیر» یعنی چه؟ یعنی اطاعت نکردن از دشمن، از کافر؛ از خصمی که در میدان مبارزه با تو قرار گرفته اطاعت نکن. اطاعت یعنی چه؟ یعنی تبعیّت؛ تبعیّت نکن. تبعیّت نکردن در کجا؟ در میدان‌های مختلف؛ تبعیّت در میدان سیاست، در میدان اقتصاد، در میدان فرهنگ، در میدان هنر. در میدان‌های مختلف از دشمن تبعیّت نکن؛ این شد «جهاد کبیر». این تبعیّت نکردن آن‌قدر مهم است که خدای متعال پیغمبر خود را مکرّر به آن توصیه می‌کند. آیه تکان‌دهنده اوّل سوره مبارکه احزاب: بِسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیم * یٰاَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الکٰفِرینَ؛ [میفرماید] «اِتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الکفِرین»! پیغمبر! تقوا داشته باش و از کافران تبعیّت نکن؛ اِنَّ اللهَ کانَ عَلیمًا حکیمًا، ما میدانیم مشکلات تو را، ما میدانیم فشارهایی که بر تو وارد می‌کنند تا تو را وادار به تبعیّت کنند -تهدید می‌کنند، تطمیع می‌کنند- امّا شما مراقب امر و نهی الهی باش، اِتَّقِ اللهَ، حواست جمع باشد. وَ لا تُطِعِ الکٰفِرین؛ این اطاعت نکردن از کافرین، آن چیز بزرگ و مهمّی است که خدای متعال با این لحن با پیغمبرش حرف می‌زند». (بیانات در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، 3 خرداد 1395).
«باید دشمن را شناخت، نقشه او را فهمید و از تبعیّت دشمن سر باز زد -عرض کردیم که قرآن این عدم تبعیّت را «جهاد کبیر» نام نهاده است». (بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی، 14 خرداد 1395).
«میخواهند کاری کنند که نظام اسلامی از عناصری که در درون او است و مایه‌ی اقتدار او است، تهی بشود و خالی بشود. وقتی ضعیف شد، وقتی عناصر قدرت در او نبود، وقتی اقتدار نبود، دیگر از بین بردنش و کشاندنش به این سَمت و به آن سَمت، کار مشکلی برای ابرقدرت‌ها نخواهد بود؛ میخواهند او را وادار کنند به تبعیّت. اینجا جای همان جهاد کبیری است که من چند روز قبل از این مطرح کردم؛ فَلا تُطِعِ الکٰفِرینَ وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا... جهاد کبیر یعنی این؛ جهاد برای عدم تبعیّت، برای عدم دنباله‌روی از دشمن».( بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، 6 خرداد 1395).
حال بی‌مناسبت نیست که در گفت‌وگو با کارشناسان، قیام امام حسین(ع) در روز عاشورا از منظر مفهوم قرآنی «جهاد کبیر» و ضرورت توجه منابر حسینی بر تبیین این کلیدواژه مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
حماسه حسینی با «جهاد کبیر» امام حسین(ع) جاودانه شد
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا تویسرکانی، نماینده ولی فقیه در سازمان بسیج مستضعفین، در گفت‌وگو با ایکنا درباره تبیین قیام امام حسین(ع) بر مبنای «جهاد کبیر» گفت: همانگونه که در آیه شریفه «فَلا تُطِعِ الکٰفِرینَ وَ جٰهِدهُم بِه جِهادًا کَبیرًا» آمده است، قرآن مجید «جهاد کبیر» را تبعیت نکردن از کافران تعبیر و معنا کرده است. اگر نهضت سیدالشهدا(ع) با مطالعه سخنان و سیره حضرت مورد بررسی قرار بگیرد می‌توان فهمید که ریشه حماسه حسینی به همان عدم تبعیت امام حسین(ع) از یزید کافر بر می‌گردد.
وی افزود: امام حسین(ع) در این‌باره فرمودند که «عَلَى الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ یَزِیدَ» (زمانی که امت اسلامی گرفتار زمامداری مثل یزید شود، باید با اسلام خداحافظی کرد). دستگاه کافر اموی انتظار تبعیت سیدالشهدا را از خود داشت اما در مقابل، امام حسین(ع) از بیعت کردن با این سیستم ظالم و ستمگر سرباز زد و این عدم تبعیت زمینه‌ساز حماسه حسینی و ظلم، تجاوز، خشونت و وحشی‌گری حکومت اموی علیه اهل بیت(ع) شد و امام حسین(ع) در مقابل چنین جاهلیت و وحشی‌گری ایستاد و به دفاع پرداخت و همین جهاد کبیر و ایستادگی و عدم تبعیت از کافران، باعث جاودانگی قیام امام حسین(ع) شد.
تبیین جهاد کبیر و وحدت نیروهای مومن؛ وظیفه اصلی منابر حسینی
حجت‌الاسلام تویسرکانی درباره نقش و وظیفه منابر حسینی و سخنرانان در تبیین مفهوم «جهاد کبیر» در دهه محرم امسال گفت: سخنرانان و مداحان باید توجه داشته باشند که ماه محرم با ماه رمضان و ایام فاطمیه متفاوت است؛ ماه محرم ماه جهاد و شهادت، ماه دفاع از حقانیت و ماه جهاد کبیر در برابر دشمن است.
وی تأکید کرد: در حقیقت ماه محرم ماه «أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم» است؛ از یک سو شدید بودن در برابر کافران و کوچک‌ترین سازش و کرنش نداشتن در مقابل دشمنان و از سوی دیگر با همه وجود نسبت به خودی‌ها و مؤمنان محبت و عشق ورزیدن.
تویسرکانی اظهار کرد: این مسئله در نهضت امام حسین(ع) کاملا هویداست. امام حسین(ع) در برابر دستگاه اموی شدید و سرسخت است و با یاران خودش مهربان و رئوف است و همان رفتاری را که با فرزندانش می‌کند با غلام سیاهش نیز انجام می‌دهد. امروز نیز جامعه ما به این نگاه بسیار محتاج است. ما درون جامعه اسلامی باید با هم مهربان باشیم و از بدگمانی، مچ‌گیری، تفرقه و بداخلاقی‌ها در مسائل خانوادگی، اجتماعی و سیاسی به شدت پرهیز کنیم.
نماینده ولی فقیه در سازمان بسیج عنوان کرد: جامعه اسلامی باید با وحدت زیر سایه ولایت و تعاون و ایثار مشکلات را حل کند و در عین حال در برابر آمریکا و شبکه صهیونیسم جهانی شدید باشد و مقاومت کند. خدا نکند که این داستان برعکس شود و در مقابل بیگانگان با خوش‌اخلاقی و مهربانی رفتار شود و سخن گفته شود و در درون با کدورت، سوءظن، بداخلاقی برخورد شود.
وی یادآور شد: طبق تعبیر اخیر رهبر معظم انقلاب نباید وضعیت جامعه به دوقطبی کشیده شود و تنش و اختلافات داخلی جامعه را در مسیر آسیب‌های جدی قرار دهد، لذا تبیین جهاد کبیر در منابر حسینی از یک سو و دعوت به محبت درونی و تقویت وحدت داخلی میان نیروهای مؤمن می‌تواند به افزایش معرفت و بصیرت عزاداران نسبت به قیام امام حسین(ع) بینجامد.
مهدی مخبری
