چرا باید فعالیت‌های دینی فرهنگی را به سمت کسب درآمد سوق دهیم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیا بچه مذهبی‌ها از پول فراری هستند؟ این سؤالی بود که حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زائری، کارشناس دینی و فرهنگی کشور در رویداد طلوع برکت که به همت مرکز شتاب‌دهنده فرهنگی مذهبی شفق و مرکز رشد و شکوفایی فناوری‌ها و هنر قرآنی برگزار شد، پاسخ داد.

وی عنوان کرد: یک سوءتفاهم نظری و تئوریک که در موضوعات اعتقادی ما وجود دارد، مسائل مالی و اقتصادی است. به طور اجمال و خلاصه می‌توان گفت اسلام آمده بود به مخاطبان خود بگوید، پول دربیاورید اما گرفتار پول نشوید، پول کسب کنید و انفاق کنید ولی مردم دیدند این کار دردسر دارد. به همین دلیل ترجیح دادند اصلاً پول درنیاورند، در نتیجه جریان‌های صوفی‌گرایانه و درویش‌مآبانه تقویت شد و چون به بخشی از آموزه‌های دینی سازگار نشان می‌داد، خودش را تحمیل کرد و ما امروز ناخواسته با جریاناتی از تفکرات دینی مواجه هستیم که دین‌نمایانه خود را به ما تحمیل می‌کنند اما چه بسا عمق دینی ندارند.

حجت‌الاسلام زائری ادامه داد: شاخص‌ترین و آشکارترین نمونه در این حوزه وجود مقدس حضرت علی(ع) است که اگر کسی میزان درآمد آن حضرت را محاسبه کند، شاید بدون اغراق در زمان آن حضرت کسی به آن ایشان ثروت نداشت. همان زمان حضرت علی(ع) کسی است که وقتی شب به خانه می‌رود در کیسه‌ای که سکه‌های طلا را در آن قرار می‌داد چیزی باقی نمی‌ماند و اگر سکه‌ای باقی می‌ماند گله‌مند می‌شد که چرا نتوانسته این سکه را به دست نیازمندی برساند.

وی تصریح کرد: تفکیک این دو موضوع از هم بسیار حساس و ظریف است. اگر بتوانیم روی ثروت داشتن به عنوان یک ارزش تأکید کنیم و باور عمومی این باشد که فرد می‌تواند بیشترین ثروت را داشته باشد اما انفاق کردن ارزش است موفق شده‌ایم.

این سخنران کشور در ادامه به تشریح این مسئله پرداخت که چرا بسیار مهم است که فعالیت‌های دینی فرهنگی را به سمت کسب درآمد سوق دهیم و عنوان کرد: اگر فعالیت‌های فرهنگی دینی نتواند خودش کسب درآمد کند خواسته یا ناخواسته دو اتفاق ممکن است در برابرش قرار گیرد؛ نخست اینکه این فعالیت‌ها با درافتادن به دامن دستگاه‌های دولتی و شبه‌دولتی ادامه پیدا می‌کند که این مسئله خود یک آفت و مصیبت است.

وی ادامه داد: وقتی فعالیت‌های دینی وابسته به نهادهای دولتی می‌شوند، چاره‌ای ندارند جز اینکه خواسته‌های تحمیل شده آن نهادها را اجرا کنند یا در بهترین حالت ناخواسته روند ناقصی رشد پیدا می‌کند که فرد منتظر است بودجه‌ای دریافت کند تا کاری کند؛ مثل عمده فعالیت‌های دینی و فرهنگی کنونی ما و معلوم است چه آفت‌هایی در این حوزه ایجاد می‌شود.

حجت‌الاسلام زائری حداقل آفتی که با وابسته شدن برنامه‌های دینی و فرهنگی به نهادهای دولتی و شبه‌دولتی ایجاد می‌شود را این‌گونه تحلیل کرد که در این موارد فعالیت و خدمت ناظر به نیاز مخاطب نخواهد بود و با نیاز جامعه و مخاطب فاصله خواهد داشت؛ چرا که بودجه کار فرهنگی را یک نهاد می‌دهد و محصولاتی که مورد نیاز مخاطب جامعه نیست تولید می‌شود.

اگر می‌خواهی زندگی کنی به سراغ بی‌دینی برو

وی افزود: وقتی که از فعالیت‌های دینی کسب درآمد نمی‌شود، راه دوم تعطیلی است؛ وقتی فعالیت تعطیل شد گزاره‌ای که حاصل می‌شود این است که کار دینی جواب نمی‌دهد و در نتیجه افراد ناخواسته به این سمت می‌روند که اگر می‌خواهی زندگی کنی به سراغ بی‌دینی برو.

حجت‌الاسلام زائری یادآور شد: سینماگر ما می‌گوید اگر می‌خواهی زندگی کنی به دنبال ساخت فیلم عشقی برو، چراکه فیلم درست و معناگرا و ... نمی‌فروشد. قرار نیست فرد چون در حوزه دینی کار می‌کند با گشنگی سر کند. همین مسئله را در همه حوزه‌های می‌توانید در نظر بگیرید از جمله نشر، کالای فرهنگی و ... .

وی افزود: به همین دلیل معتقد هستم تقویت فعالیت‌های فرهنگی دینی که بتواند درآمد کسب کند و موفق باشد یکی از بزرگ‌ترین خدماتی است که این روزها می‌توان به حوزه دین کرد تا نشان دهیم، می‌توان کار دینی موفق، مستقل در بخش خصوصی انجام داد و نه‌تنها در ایران بلکه در خارج از کشور هم موفق بود. جالب اینجاست که چون خارج از کشور وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و ... نداشته‌اند نمونه‌های موفق در این حوزه وجود دارد.

این کارشناس امور دینی و فرهنگی در ادامه سخنان خود گفت: بارها در برخی جلسات گفته‌ام، بزرگ‌ترین مشکل ما این است که امام زمان(عج) داریم، چرا؟ چون همه تقصیرها را گردن امام زمان(عج) می‌اندازیم. تنبلی‌ها و بی‌عرضگی‌های خود را با وجود امام زمان توجیه می‌کنیم، جامعه دارد به قهقرا می‌رود و ما هیچ ارتباطی با جامعه نداریم و می‌گوییم حضرت بیایند و جامعه را درست کنند. جامعه دارد نابود می‌شود من از جامعه خبر ندارم می‌گویم ان‌شاءالله امام زمان می‌آید و اوضاع را درست می‌کند.

وی ادامه داد: امام زمان(عج) می‌گوید خیر این‌گونه نیست؛ زحمت بکش، کارت را درست انجام بده، شب‌بیداری بکش و ... . ولی وقتی فهم من از دین این نیست و دین را فقط برای تنبلی خودم و توجیه کارنابلدی خودم استفاده می‌کنم می‌شود؛ مثل این تعبیر که «ما مأمور به وظیفه‌ایم نه مأمور به نتیجه». فهم غلط از این تعبیر این می‌شود که کار را خراب می‌کنیم و می‌‌گوییم ما مأمور به وظیفه هستیم. خیر اتفاقاً شما مأمور بودید به اینکه کار را به بهترین شکل انجام دهید.

حجت‌الاسلام زائری تصریح کرد: ما ناکارآمدی و نابلدی‌های خودمان را گردن دین می‌اندازیم در حالی که دین به ما می‌گوید بیش از همه تلاش کن و کار را درست انجام بده. دین به من می‌گوید که کسی باید مسئول شود که کار بلد است. دین به من می‌گوید اگر مسئولیتی پذیرفتی و بهتر از تو بود خیانت کردی. دین به من می‌گوید ریشه اشکالات این است که فرد نااهل را سرکار بگذارند. اما ما این روایت را در خطبه نماز جمعه نمی‌خوانیم و فقط به مردم می‌‌گوییم بروید نماز شب بخوانید در حالی که ساماندهی امور اجتماعی است که نماز شب در آن معنی پیدا می‌کند. وقتی امور اجتماعی من از هم گسست در همه جای دین ناکارآمد، بلاتکلیف و کم نتیجه خلل به وجود می‌آید و من می‌مانم که چگونه درستش کنم.

وی در پایان گفت: من معتقدم کارهای فرهنگی دینی هر چه موفق‌تر، کارآمد‌تر، ارتباط نزدیک‌تر با مخاطب و حضور جدی‌تر در متن بازار پیدا کند نتیجه طبیعی آن این می‌شود که می‌توان کار دینی کرد و موفق بود و این بزرگ‌ترین خدمت است.