استاد محقق؛ از مظاهر «يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ» /تدریس در دانشگاه‌های جهان پس از بازنشستگی در سال‌های دور
گروه اندیشه: مهدی محقق در نشست نکوداشتی که برایش برگزار شد، با اشاره به اینکه در تمام دانشگاه‌های دنیا تا وقتی که استاد می‌تواند، باید درس دهد، اظهار کرد: بیش از سی سال است که بازنشست شده‌ام اما در همین مدت در لندن، کانادا و مالزی تدریس کرده‌ام. ما معلم‌ها همین‌طوریم که عاشق تدریس هستیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نکوداشت مهدی محقق، چهره ماندگار در عرصه ادب و فرهنگ ایران امروز 12 دی، در محل بنیاد ملی نخبگان استان تهران برگزار شد.
مهم‌ترین صفت استاد محقق، معلمی است
در آغاز این نشست، حسن بلخاری، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: مهم‌ترین صفت یک محقق معلمی اوست و به نظرم اولین صفت استاد محقق معلمی ایشان است و من تصور می‌کنم یکی از مصادیق اصلی عزت دادن خداوند، معلمی است. معلمی اول صفت خداوند است، وقتی که خداوند به انسان علم آموخت.
وی ادامه داد: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از سال 1301 با عنوان انجن آثار ملی آغاز کرد و عمری طولانی دارد. تغییر نام این انجمن بعد از انقلاب با اسم دکتر محقق پیوند خورده است. پیش از انقلاب این انجمن فعالیت‌های زیادی انجام داده است. طوس، حافظیه، سعدیه، ملک الشعرا و مقبره ابوعلی سینا را انجمن آثار ساخته است.
بلخاری تصریح کرد: در دوران حضور ایشان 170 نشست در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شده است و به واسطه هر نشست به ابتکار ایشان، کتابی نیز منتشر شده است.
وی افزود: در دوران جناب استاد محقق، انتشارات انجمن حدود 40 کتاب در مجموعه قرطبه و اصفهان منتشر کرده است که بسیار گرانقدر است.
بلخاری در پایان گفت: استاد محقق یکی از مظاهر آیه «يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ: (خدا) به هر كس كه بخواهد حكمت مىبخشد، و به هر كس حكمت داده شود، به يقين، خيرى فراوان داده شده است؛ و جز خردمندان، كسى پند نمىگيرد» (بقره، 269) هستند.
استاد محقق؛ چهره جهانی اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی
در ادامه این نشست کامران فانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: استاد محقق دارای اخلاق علمی کم‌نظیری هستند. ایشان برای بار اول غرب را برای تشیع فتح کردند. ایشان کانادا و دانشگاه مگ‌گیل را به مرکز اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی تبدیل کردند و سال‌های حضور ایشان پایه یکی از مراکز مهم اسلام‌شناسی را در این دانشگاه گذاشتند.
فانی افزود: ایشان این فرصت را داشتند که با ایزوتسو در کانادا شرح منظومه را به انگلیسی ترجمه کنند و این کار را موسسه مطالعاتی دانشگاه مگ‌گیل و تهران انجام دادند.
وی تصریح کرد: استاد محقق تحولی در تصحیح و نشر آثار میراث فکری شیعه هستند. تمامی 300 کتابی که زیر نظر ایشان منتشر شده، نشان‌دهنده کارنامه پربرگ ایشان در این زمینه است.
وی تصریح کرد: زمانی اساتید جهانی اسلام‌شناس در ایران محمد قزوینی می‌شناختند، بعد از ایشان مجتبی مینوی شناخته‌شده‌ترین چهره ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی بود. بعد از ایشان ایرج افشار مطرح شد و امروز غیرایرانی‌ها در ایران استاد محقق را به عنوان ایران‌شناس و اسلام‌شناس می‌شناسند. ایشان با حضور در جهان ایران و تشیع را مطرح می‌کرد. همچنین ایشان با مجامع عربی رابطه نزدیکی داشته و عضو فرهنگستان‌های مهم کشورهای عربی است.
فانی با بیان اینکه ایشان در حوزه فارسی تخصص دارند، گفت: کمتر کسی دارم که اشعار ناصرخسرو را حفظ باشد و ایشان بسیاری از اشعار ناصرخسرو را حفظ است. نکته جالب در خصوص ایشان این است که در حوزه طب اسلامی صاحب‌نظر است.
سی‌سال است بازنشست شده‌ام، اما در دانشگاه‌های جهان تدریس می‌کنم
در پایان این نشست مهدی محقق، چهره ماندگار در عرصه ادب و فرهنگ ایران به ایراد سخنرانی پرداخت، وی در آغاز سخنانش گفت: به سهم ایرانیان در تمدن اسلامی و ابن خلدون اشاره شد. او وقتی علوم اسلامی را ذکر می‌کند می‌گوید که اکثر این علوم توسط عجم ایجاد شده است. عجم در زبان عربی یعنی کندزبان، لال و گنگ.
محقق ادامه داد: مجلس بزرگداشتی برای فیروزآبادی صاحب کتاب قاموس برگزار کردیم. نویسنده کتاب ایران بین دیروز و امروز و سفیر سابق مراکش در ایران در جلسه حاضر شده بود. او سخن خود را چنین آغاز کرد که وقتی من به ایران آمدم مصادف شد با مرگ پادشاه مراکش. به پیش فرزند او رفتم که آیا اینجا بمانم و یا به فیروزآباد بروم. که او گفته بود به ایران برو به خاطراینکه مجد الدین فیروزآبادی هزار بار از پدرم مهم‌تر است، زیرا بدون قاموس فیروزآبادی هیچ مسلمانی نمی‌تواند قرآن را بفهمد.
وی افزود: همین ابن‌خلدون در کتاب مقدمه می‌گوید که ایرانیان یگانه قومی هستند که می‌توان از آنان علم آموخت هرچند آثارشان از بین رفته و مناقبشان فراموش شده است با گذشت حوادث روزگار. این حرفی است که ابن‌خلدون در شمال آفریقا، صدها سال پیش درباره ایرانیان گفته است.
محقق تصریح کرد: فردوسی در تشیع متعصب بود، به این علت که سلطان محمود صله او را نداد، این بود که گفتند فردوسی رافضی است. اگر ایران را از علوم اسلامی بگیریم، چیزی باقی نمی‌ماند. صرف و نحو را سیبویه، لغت را مجدالدین فیروزآبادی نوشته است. مفسرین سنی مانند فخرالدین رازی و مفسرین شیعه مانند طبرسی ایرانی بوده‌اند. در هر حال مسئله نخبگان مسئله مهمی است. من خود خوشبختانه سهمی داشتم. در سال 1355 مجلس بزرگداشتی برای جلال‌الدین همایی برگزار کردیم و ایشان چند سال بود که خانه‌نشین شده بودند و وقتی وارد سالن شدند موهای سرشان دراز شده بود و می‌گفتند ما جزء اساس کهنه خانه شده‌ایم که باید ما را در زیرزمین بیاندازند.
این چهره ماندگار ادب و فرهنگ ایران افزود: در تمام دانشگاه‌های دنیا تا وقتی که استاد می‌تواند باید درس دهد. من بیش از سی سال است که بازنشست شده‌ام، اما در همین مدت لندن کانادا و مالزی تدریس کرده‌ام و الحمدلله اگر خداوند پای سالم را از ما گرفته است اما زبان را نگرفته است. ما معلم‌ها همین‌طوریم که عاشق تدریس هستیم. وقتی من بیمار شده بودم دانشجویان به خانه ام می‌آمدند و تدریس را تعطیل نکرده بودم و این از برکت علم است که استادان تا آخرین لحظه می‌توانند درس بدهند.
وی افزود: اگر می‌خواهیم حوزه و دانشگاه را تلفیق کنیم، اساتید ما همه پیرمرد بودند و هنوز هم درس می‌دهند. میرزا مهدی آشتیانی از جمله ایشان بوده و از بهترین اساتید بنده بودم. ما نظام طلبگی را برداشته‌ایم اما چیزی سرجایش نگذاشته‌ایم. این مملکت زمخشری‌ها داشته است.
وی تصریح کرد: در بزرگداشت همایی یکی از اساتید به من گفت محقق خداوند عمرت بدهد ده سال به سن استاد همایی اضافه کردی. خوشبختانه این شرف را داشتم که برای بسیاری از اساتید دانشگاهی و حوزوی خود برگداشت گرفتم و خوشحالم که این راه را دوست عزیزم آقای بلخاری ادامه می‌دهند و ما هم تا جایی که بتوانیم در خدمت‌شان هستیم. نسل جوان ما از چه کسی باید الگو بگیرد؟ آیا الگوی جوانان ما باید مدل‌های فرانسوی و کابوی‌های آمریکایی باشند؟ ما باید اساتید برجسته را الگو قرار کنیم.
محقق ادامه داد: این بنیاد نخبگان باید مسیر معرفی اساتید برجسته را ادامه دهد. وجود یک انجمن مانند انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کم است. فایده باطنی این مراکز از جمله دایرة‌المعارف‌ها بیش از فایده باطنی آنهاست که مهم آن است که روش پژوهش را یاد می‌گیرند. این کشور مرکز علم بوده است و باید مرکز علم باقی بماند.
وی در پایان گفت: هر جای ایران را نگاه کنید دانشمندان، عارفان، شاعران و علمای بزرگی از آن برخاسته‌اند. ابو عبدالله تبریزی دانشمندی تبریزی بود که کتابش که شرح کتاب ابن میمون متکلم یهودی بوده است را به ونیز برده و آنجا به عبری ترجمه کرده‌اند.
در پایان این نشست الواح تقدیر و هدایایی به استاد محقق اهدا شد.
گزارش از میثم قهوه چیان
انتهای پیام
