مرگ آغاز بیداری است

حجت‌الاسلام علی‌اکبر صافی، رئیس مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از اصفهان اظهار کرد: از دیدگاه قرآن، حیات و مرگ جزء آیات و نشانه‌های خدا محسوب شده و شرایط لازم را برای تعالی و رشد و پویایی انسان فراهم می‌کند. در روایات نیز دورنمایی که از مرگ ترسیم شده، دورنمای بیداری است، نه فراموشی و نابودی. در روایت آمده :«مردم در خوابند و زمانی که از دنیا رفتند، بیدار می‌شوند».
وی افزود: برخلاف این تصور ابتدایی که مرگ به معنای زوال و نابودی است، آموزه‌های قرآنی و روایی، مرگ را آغاز یک بیداری، رهایی از محدودیت‌ها و قالب‌های مادی، آزادی و ورود به یک افق بلند معرفی کرده و توصیه می‌کنند که از مرگ نترسیم، بلکه از اعمال و رفتار خود هراس داشته باشیم؛ چون در عالم بعد از حیات، آنچه گریبان ما را می‌گیرد، چیزی جز تجسم اعمال ما نیست، لذا یکی از موضوعاتی که به صورت شفاف و صریح در آیات قرآن بیان شده، تجسم اعمال پس از مرگ می‎باشد، زمانی که حجاب‌ها کنار می‌رود، این آثار و عوارض اعمال است که انسان را در عذاب فرو می‌برد یا او را غرق در سرور و نعمت می‌کند؛ بنابراین مرگ آغاز یک زندگی جاودانه و عاری از گرفتاری‌ها و محدودیت‌های دنیای خاکی و مادی است.
حجت‌الاسلام صافی با بیان اینکه دیدگاه‌های فلسفی متعدد و متنوعی درباره مرگ و جهان پس از مرگ ارائه شده است، گفت: اگر میانگین این دیدگاه‌ها را در نظر بگیریم، تمام فلاسفه و متکلمان دین‌گرا اعم از مسلمان و غیر مسلمان باور مشترکی درباره مرگ دارند و آن اینکه مرگ را به معنای نیستی و زوال نمی‌دانند، به جز فلسفه ماتریالیسم و مادی‌گرایی که چون وجود انسان را با ماده مساوی می‌داند، معتقد است زمانی که مرگ فرامی‌رسد، به معنای مرگ این وجود مادی است و ورای آن، انسان دارای وجود دیگری نیست تا به حیات خود ادامه دهد.
وی ادامه داد: در فلسفه‌های دین‌گرا و معتقد به عالم متافیزیک، باور مشترکی وجود دارد مبنی بر اینکه مرگ یک آغاز است، نه یک پایان و بسیاری از آنها به تجسم اعمال پس از مرگ و اینکه دنیا مزرعه آخرت است، معتقدند؛ البته در ترسیم عالم پس از مرگ با یکدیگر اختلاف نظر دارند، برای مثال، در اسلام جهان پس از مرگ به دو عالم برزخ و آخرت تقسیم شده که برزخ حدفاصل بین مرگ و روز بعث و برانگیختگی است و از روز حشر به بعد به عالم آخرت تعبیر می‌شود و برای هر کدام مختصات و ویژگی‌هایی بیان شده است؛ اما بعضی از مکاتب قائل به عالم واسط میان مرگ و روز حشر نیستند.
رئیس مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) بیان کرد: برخی تصور می‌کنند اندیشیدن به مرگ، افسردگی می‌آورد. اگر مرگ را به معنای فنا بدانیم، دچار افسردگی می‌شویم، ولی اگر آن را آغازی نویدبخش با همه گستردگی‌های جهان پس از مرگ و عالم آخرت دانسته و دنیا را مزرعه آخرت قلمداد کنیم، طبعا اندیشیدن به مرگ افق دید را وسیع‌تر می‌کند. آن وقت است که هر حرکت و سکون ما معنا و مفهوم می‌یابد و بذری است که اگر خوب کشت شود، در آن دنیا درو شده و ما را در رفاه و نعمت فرو می‌برد.
وی با اشاره به اینکه در آموزه‌های روایی بر اندیشیدن به مرگ و جاودانگی و ماندگاری پس از این حیات تأکید شده است، گفت: این نوع اندیشیدن و تفکر به انسان نیرو و انرژی مثبت و امید و تحرک می‌دهد و هرچه در توصیف آن بگوییم، باز هم کم گفته‌ایم. بنابر روایات، تفکر درباره مرگ از عوامل پاک‌کننده زنگار از دل‌هاست. پیامبر اکرم فرمودند: دل‌های ما مثل آهن است و دچار زنگار می‌شود، پرسیدند پس چگونه می‌توان دل را صیقل داد، پیامبر در جواب فرمودند: با تلاوت قرآن و یاد آخرت و جهان پس از مرگ.
حجت‌الاسلام صافی خاطر نشان کرد: مرگ آغاز بی‌پایانی است که پیش روی ماست، باید ببینیم آیا برای این آغاز بی‌پایان تدبیری اندیشیده و کاری انجام داده‌ایم یا نه. انسان‌های خطرناک که به بشریت آسیب می‌رسانند، همان‌هایی هستند که به مرگ فکر نمی‌کنند و چون مرگ را پایان راه می‌دانند، هر کاری که از دستشان برآید، بدون هیچ ضابطه‌ای انجام می‌دهند؛ اما کسی که مرگ را آغازی بی‌پایان می‌داند، سنجیده عمل کرده و ظلم و اجحاف نمی‌کند، چون می‌داند که اگر هم‌وزن ذره‌ای کار نیک یا بد انجام دهد، تجسم آن را در جهان پس از مرگ می‌بیند.