لبخندی که بهترین پاداش و غم‌بارترین خاطره پرستاران می‌شود/ تلاش در اوج ناامیدی
گروه سلامت: بیمارانی که در حالت END STAGE به سر می‌برند و هر لحظه مرگ را به خود نزدیک می‌بینند و امیدی به زندگی ندارند، باز هم خدمت پرستاری دریافت می‌کنند، خدمتی که شاید از جنسی دیگر باشد چرا که دیگر امیدی به بهبودی نیست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، امروز سالروز ولادت حضرت زینب کبری(س)، دخت مولی الموحدین امیرمؤمنان علی(ع)، راوی صادق کربلا است، کسی که نامش یادآور پرستاری و غم خواری از دو امام معصوم(ع) است، کسی که اسوه صبر و مقاومت است، شاید به همین دلیل است که روز پرستار در ایران را مصادف با ولادت آن حضرت انتخاب کرده‌اند؛ چرا که پرستاری هم نیاز به صبر دارد و هم غمخواری؛ هم نیاز به دانش دارد و هم اخلاق؛ پرستاری که شب را به روز می‌رساند تا ذره‌ای بر تب بیمار افزوده نشود، بر بالینش می‌نشیند، به او لبخند می‌زند تا شاید اندکی از رنج بیمار بکاهد.
امروزه در جامعه ما کم نیستند پرستارانی که در بخش کودکان کار می‌کنند یا پرستارانی که در خانه‌های سالمندان حضور می‌یابند تا شاید اندکی از جای خالی فرزندانی را پر کنند که باید امروز را، آن‌ها به مراقبت از مادران و پدران خود بپردازند.
بهبودی بیمار و لبخند رضایت او برای پرستار بزرگترین پاداش و دست مریزادی است که در این دنیا عاید پرستار می‌شود، اما کم نیستند پرستارانی که به مراقبت از بیمارانی می‌پردازند که دیگر امیدی به زندگی آنان وجود نداشته و به اصطلاح پزشکی در حالت END STAGE به سر می‌برند و هر لحظه مرگ را به خود نزدیک می‌بینند، اینان که بهبودی ندارند و شمع وجودشان آرام آرام با رنجی توأمان آب می‌شود و خستگی بر تن پرستاران باقی می‌ماند.
بی شک کم نیستند پرستارانی که در بخش مراقبت‌های ویژه کار می‌کنند و کم نیستند بیمارانی که چنین هستند و باید زحمت مراقبتشان بر دوش این پرستاران باشد، مراقبت از بیماران هنر می‌خواهد و علم و طاقت؛ چه برسد به کسی که تنها شاید معجزه‌ای از خالق یکتا بتواند او را زنده نگه دارد، اما چه کسی مراقب این پرستاران است که مدتی را با این بیماران زندگی می‌کنند، این دسته از پرستاران باید دارای چه روحیه‌ای باشند که چنین طاقت بیاورند و توان خود را برای بیمار بعدی صرف کنند.
برای درک این روحیه و توان به سراغ یک پرستار قدیمی و یک پرستار جوانتر می‌رویم شاید این افراد به ما از رمز ماندگاری توان و روحیه این طیف از پرستاران بگویند.
محمد شریفی‌مقدم از پیشکسوتان پرستاری کشور و قائم مقام کنونی سازمان نظام پرستاری است که به ایکنا گفت: پرستارانی که به مراقبت از بیماران END STAGE در کشور‌های اروپایی می‌پردازند عموما دوره‌ای شش ماهه را سپری کرده و در بخشی جداگانه، از بیماران END STAGE مراقبت می‌کنند، در حالی که در کشور ما هنوز چنین بخشی وجود ندارد.
شریفی‌مقدم عنوان می‌کند: کار با این بیماران سخت است، تلاش مداوم می‌خواهد، فردی که در این مرحله است یا هوشیار است و یا در کما به سر می‌برد، اگر در کما باشد طبیعتا یک مراقبت‌های خاص دارد و اگر هوشیار باشد یک نوع مراقبت دیگر، این نوع پرستاری مستلزم روح و روان خاصی هم است. کار کردن در محیطی که فرد در حال احتضار است کار بسیار مشکلی است، پرستار می‌داند تلاش او ممکن است به نتیجه نرسد، این مسأله بر روحیه پرستاران تأثیر می‌گذارد، لذا پرستاری که در این قسمت‌ها کار می‌کنند عموما باید روحیه قدرتمندتر و از خودگذشتگی بیشتری داشته باشند، هرچند عموم پرستاران این روحیه را دارا هستند، اما از همه مهمتر بعد اعتقادی است و همه پرستاران باید ایمان داشته باشند که مرگ حق است و تا آخرین لحظات حیات فرد بیمار ذره‌ای از مراقبت او نکاهند چرا که هم کرامت انسانی را پاس داشته‌اند و هم اینکه ممکن است مشیت الهی بر ادامه حیات او قرار گرفته باشد.
وی در ادامه به ذکر خاطره‌ای از بیمار در حال احتضار پرداخت و گفت: خاطره‌ای از بیماری دارم که حدود ۳۰ سال قبل عمل جراحی قلب کرده بود، این بیمار تمامی علائم حیاتی را از دست داد، پزشک معالجش که قصد مسافرت داشت گواهی فوت بیمار را امضا کرده و تنها ساعت و تاریخش مانده بود تا بلافاصله پس از مرگ بیمار در آن درج شود، پزشک این گواهی را دست من سپرد تا چناچه بیمار فوت کرد، من گواهی امضا شده پزشک را تکمیل کنم. اما ما و تیم دیگر پرستاری همچنان با تدبیر‌های خاص این شغل به مراقبت از او پرداختیم؛ اندک اندک علائم حیاتی او نمایان و تقویت شد و پس از چهار روز این فرد کاملا به زندگی برگشت و اتفاقا همان روز نیز پزشک معالج پس از مسافرت وارد بخش مراقبت‌های ویژه شد و از من پرسید این بیمار کیست و من هم گفتم این همان کسی است که شما گواهی فوتش را صادر کردید، این بیمار تا سال‌های سال زنده ماند و به ما سر می‌زد، این امر جای خوشحالی فراوانی دارد که یک بیمار به زندگی بازگردد.
قائم مقام سازمان نظام پرستاری در ادامه با اشاره به اهمیت تقویت روحی پرستاران یادآور می‌شود: پرستاران کلا زیر نظر وزارت بهداشت یا بخش خصوصی هستند، این افراد باید وسایل و امکاناتی را برای پرستاران فراهم کنند تا همیشه روحیه‌ای خوب و با نشاط داشته باشند؛ مثلا پرستار در هفته باید مرخصی داشته باشد؛ مسافرت، زیارت و تفریح داشته باشد، اما کمبود نیروی پرستاری این اجازه را به آن‌ها نمی‌دهد.
حامد ولی‌زاده، قاری بین‌المللی قرآن و پرستار نیز به ایکنا گفت: پرستار به طور کلی و بدون توجه به جایی که خدمت ارائه می‌دهد، باید روحیه‌ای قوی و فهم همدلانه‌ای از بیمار داشته باشد که بتواند بیمار را درک کند و خود را جای بیمار بگذارد، این درک بسیار می‌تواند به پرستار کمک کند.
وی با اشاره به آیه ۳۲ سوره مائده از قرآن کریم اظهار کرد: قرآن می‌فرماید: «وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا؛ هـر کـس نفسی را نجات دهد گویا همه مردم را نجات داده»، اینجا در حرفه پرستاری تمام اتفاقاتی که برای بیمار در مرحله END STAGE بوده و از او قطع امید شده است، هر لحظه‌اش برای آن بیمار و اطرافیانش حکم یک زندگی جدید را دارد، چرا که ممکن است اتفاقی بیافتد که بازگشت ناپذیر است؛ در این جا پرستار باید روحیه و توانایی به خصوصی را داشته باشد و باید یکسری چیز‌ها را تحمل کند که جزو شرح وظایف پرستاری نبوده و جزو اتفاقات پیش بینی نشده است و پرستار باید با صبر و بزرگواری بار آن را به دوش بکشد تا یک ذره بار غم بیمار و اطرافیانش را کم کند.
ولی‌زاده تأکید می‌کند: اینکه بیمار در مرحله END STAGE است و تشخیص بر این است که بیمار رفتنی است، به هیچ وجه چیزی از وظایف پرستار نسبت به آن بیمار کم نمی‌کند، این بیماران رفته رفته به جای اینکه حالشان بهتر شود، بدتر شده و این مستلزم توجه و تلاش بیشتر است، برای همین اتفاقا بر خلاف آنچه که استنباط می‌شود «بیمار، چون رو به مرگ است نباید تلاش چندانی برای او کرد» بر عکس باید زحمت بیشتری کشید که اگر هم از این دنیا رفت، راضی از دنیا برود.
این پرستار قرآنی کشور ادامه می‌دهد: گاهی اوقات خیلی سخت است که بیماری از دست می‌رود، بیماری که به او خدمت می‌شود خاطرات و علقه‌هایی بین پرستار و او ایجاد می‌شود چنانکه مرگش موجب افسردگی و حتی کاهش امید به زندگی در پرستار می‌شود، صدا‌هایی که از او شنیده می‌شود و خاطرات او همیشه برای یک پرستار زنده است.
وی یادآور می‌شود: سر و کار داشتن با بیماران END STAGE دو وجهی است از سویی ناراحتی دارد و از سوی دیگر رضایت و دعای خیری که بیمار در حق پرستار می‌کند خود پاداش بزرگی برای پرستار است، مثلا بیماری داشتم که تا مرا دید و دست من را گرفت، به یک آرامش رسید؛ همه این‌ها به خود پرستار نیز کمک می‌کند که انرژی مثبتی گرفته و بتواند به بیماران دیگر خدمت کند.
