سبک زندگی اسلامی؛ حاصل تلفیق دو عنصر مردم و حاکمیت

سید‌حسین فخرزارع در گفت‌وگو با ایکنا از قم، گفت: انتظار اینکه فقط یک سویه جامعه را پیش ببریم، مثلاً انتظار مردم فقط از ساختارها و حاکمیت و دولت باشد، انتظار نابجایی است، اینکه یک شهروند فقط انتظار داشته باشد که حاکمیت کاری کند و دست روی دست بگذارد و توقعات زیادی داشته باشد بدون اینکه کاری در قبال ساختارها و جامعه انجام دهد، اشتباه است، وبالعکس، انتظار ساختار‌ها و حاکمیت از عاملیت‌ها و شهروندان بدون اینکه کاری انجام دهند، انتظار نا به جایی است.
فخر زارع با تأکید بر سبک زندگی اسلامی ‌حاصل تلفیق دو عنصر مردم و حاکمیت است، افزود: در اندیشه اسلامی، مردم نسبت به حاکمیت وظایفی ‌دارند و حاکمیت نیز در قبال مردم تعهداتی دارد، چون نظام کشورما نظامی نیست که فقط منفعت‌های فردی را در نظر داشته باشد و در ابتدای انقلاب  نیز گفته شده است که این نظام یک نظام اسلامی متعهدانه است، پس در قبال  تعهد و آرمان‌هایی که در نظر گرفتیم باید پاسخگو باشیم، پس هر دو عنصر ساختار و افراد باید از مفاد این تعهد به خوبی اگاه باشند و به آن عمل بکنند.

این جامعه‌شناس بیان کرد: در مواجعه با این شرایط بد اقتصاد و هر شرایط بحرانی اجتماعی مهم شیوه مقابله است، نباید صرفاً موانع اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را بر سر راه کشور ببینیم، بلکه موانع روانشناختی نیز به همان میزان اهمیت بالایی دارد. 

فخرزارع با اشاره به سخن امام علی(ع) «الناس من خوف الذل في ذل ومن خوف الفقر فی فقر» عنوان کرد: مهم ترین دلیل فقر مردم، بحران اقتصادی که جامعه دچار آن شده، نیست، این حالت روانشناختی و خوف و ذهنیت فقر است که در زندگی مردم تاثیر می‌گذارد، چون ذهنیت و روان مردم آلوده ذلت و فقر شده است، همین ترس از فقر، مردم را به خفت می کشاند، این ذهنیت مردم و نظام روانشناختی مردم دراین شرایط اقتصادی بحرانی، باید از آلودگی ها نجات پیدا کند.

عضو هیئت علمی گروه فرهنگ پژوهیِ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: هر نظام اجتماعی متشکل از دو طیف و اجزای ساختاری است؛ اولی ساختار فرهنگی است که در حوزه تفکر و گفت‌وگو و تولید اندیشه و بعد نمادین حیات اجتماعی است، دیگری ساختار اجتماعی است که حوزه تعاملات است و طبق آن در الگو های نهادی باید هماهنگی وجود داشته باشد. 

دلیل اصلی  بحران‌ها عدم هماهنگی ساختار فرهنگی ـ اجتماعی است 
وی افزود: این دو طیف همواره باید باهم عمل کنند، امروز در کشور ناهماهنگی بین این دو طیف از ساختارها را شاهد هستیم، اگر این دو همزمان با هم  حرکت نکنند یک نابسامانی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به‌وجود می‌آید، اگر فرهنگ در ذهنیت مردم در وظیفه خود موفق نباشد و از نهاد های اجتماعی عقب بماند ممکن است سنت‌گرایی خشن و مناسِک گرایی، کنش غالب مردم شود، از طرفی اگر ساختار‌ها موفق نباشند و از فرهنگ عقب بمانند هنجارشکنی‌ها و بدعت‌ها و نوآوری‌ها بوجود می‌آید.  

این جامعه‌شناس گفت: اگر هر دو به خوبی کار نکردند ما دچار وا پس‌گرایی و بحران و نابسامانی می شویم، دلیل اصلی بحران‌های اقتصادی و فرهنگی ما هماهنگ وهم ردیف نبودن این ساختارها است و اگر این اجزا هماهنگ کار می‌کردند ما هیچ گاه دچار وا پس‌گرایی نمی‌شدیم.

فخرزارع تأکید کرد: حضرت امیر المومنین در نامه ای به حاکم بحره می نویسد من شنیدم که شما در یک مهمانی شرکت کردید که در این مهمانی چند نوع غذا سر سفره بوده است، اگر باز هم همچین رفتار هایی ببینم تو را عزل می کنم. مردم چگونه به کارگزار و مدیری که رانت های آنچنانی خورده است و نمی شود او را کنترل کرد و به دست محاکمه سپرد اعتماد کنند؟.

 وی تصریح کرد: به لحاظ جامعه‌شناختی هروقت این دو جزء، هم جهت حرکت نکنند عوامل دیگر این نا بسامانی را تشدید می کند، مثلاً در شبکه‌های اجتماعی و گروه های جمعی، حرف مخالفت ها دیده می شود، متاسفانه در تحلیل‌ها، متخصصان در مورد وضعیت بد اقتصادی و سیاسی هم جهت با مخالفان حرکت می‌کنند، همه این ها به این دلیل است که حاکمیت و دولت نتوانسته از مردم حمایت کنند و مردم هم برای حمایت منتظر اقدامات حاکمیت هستند، درد اصلی جامعه ما ناهماهنگی و نا هم ردیف بودن این دو طیف است که باعث شده ذهن مردم آلوده شود، امروز از لحاظ روانشناختی ذهن مردم دچار آسیب شده است و تا این آسیب ذهنی مردم حل نشود هیچ شرایط بد اقتصادی و سیاسی و فرهنگی حل نخواهد شد.

 انتهای پیام