مبانی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیازمند بازنگری و اصلاح است

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ جلسه نقد و بررسی سند الگوی پایه اسلامی - ایرانی پیشرفت از منظر جامعه‌شناسی عصر امروز 27 آبان‌ماه، در انجمن جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی تهران برگزار شد. در این نشست کمال اطهاری، پژوهشگر اقتصاد با بیان اینکه در عینت‌بخشی به الگوی توسعه، درون‌زایی با نوآوری یکی است، اظهار کرد: اگر نوآوری داخلی باشد، ما استقلال خود را از خارج به دست می‌آوریم و این موضوع باید خود را در تمامی شئونات نشان دهد.

وی افزود: سه الگوی اصلی برای دانش‌بنیان بودن وجود دارد. یکی الگوی نئو‌لیبرالیسم است که سردمدار آن آمریکا بوده و در حال حاضر شکست‌خورده محسوب می‌شود، هر چند دولت‌های ما هنوز آوازه این شکست را نشنیده‌اند. الگوی دیگر هم‌گرایی است که اروپای غربی از آن پیروی می‌کند. الگوی سوم نیز دولتی است که چین و کره جنوبی شاخصه آن هستند. ما بدون این دانش‌ها نمی‌توانیم الگو بنویسیم یا اینکه الگوی 50 ساله را مشخص و هدفمند کنیم.

وی تاکید کرد: برای تدوین این الگو، حاکمیت نباید عجله کند و نخست باید میثاق‌های قبلی را عملی و تفسیرهای غیرعلمی و ایدئوژیک را دور کند و اجازه کارکردن به روشنفکران رسمی و غیررسمی نیز بدهد.

اطهاری ادامه داد: قدم اول این است که هزینه تحقیق و پژوهش را کاهش دهند تا بتوان چشم‌اندازها را درست تبیین کرد.

مصطفی مهر‌آیین، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ به عنوان دیگر سخنران این مراسم، با اشاره به دوگانگی علمی و ایدئوژیک سند الگوی اسلامی پیشرفت، اظهار کرد: این دوگانگی وضعیتی است که بر ذهن تک‌تک ما حاکم است. ما نباید از آن فاصله بگیریم، بلکه باید آن را تئوریزه کنیم. این سند متنی پر از تناقض است که هم بر علیه خود شورش می‌کند و هم از خود دفاع می‌کند. این متن عین واقعیت زندگی ما است.

مهرآیین افزود: ما انسان‌هایی هستیم که به دنیای عقلانی مهاجرت کرده‌ایم و باید نسبت خود را با این دنیای عقلانی و پدید‌ه‌های غیرعقلانی آن روشن کنیم. ما وقتی وارد دنیای عقلانی می‌شویم، امور نامعقول هم وارد این دنیا می‌شوند. منطق طبیعی هر دموکراسی و هر متنی این است که هر دو امور عقلانی و نامعقول در آن باشد.

وی یاد آور شد: جامعه ایران اساساً به دلیل وجود هر دو دستگاه غیرعقلانی و عقلانی، در این فضای دموکرات هست و اگر قدرت اجازه دهد و بین این دو پیوند وجود داشته باشد، بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود.

در ادامه دکتر محقق یکی دیگر از اعضای انجمن جامعه‌شناسی نیز با بیان اینکه یکی از بهترین ساخته‌های انسان واقعیت‌های مجازی است، اظهار کرد: زندگی براساس این واقعیت‌های مجازی می‌گذرد. انسان وقتی می‌خواهد برنامه‌ای درست کند یا هدف‌گذاری داشته باشد، یک واقعیت مجازی خلق می‌کند و نمونه آن همین سند است.

محقق افزود: نمونه این سند قبلا در جهان وجود داشته است و پیش از آن در آمریکا حدود 15 سال قبل چنین سندی ایجاد شد.

وی با بیان اینکه این سند در دو بخش مذهب و برنامه‌های آن تدوین شده است، گفت: برای ترسیم کردن آینده نیازمند تبیین متغیرهای آن و نحوه برخورد با این متغیرها هستیم. متاسفانه نه تنها در این سند، بلکه هیچ کدام از سندها‌ی اسلامی این مراحل وجود ندارند یا حداقل ما این مراحل را رعایت نمی‌کنیم.

وی یاد آور شد: در این سند آمده است که در سال 2050 به مقام هفتم جهان در اقتصاد می‌رسیم، اما مراحل آن برنامه‌های اقتصادی بر مبنای عقلانی نوشته نشده است. ما اگر سالانه 8درصد رشد داشته باشیم، نهایتا در رده سی‌ام اقتصاد جهان خواهیم بود.

در ادامه، محمدجواد زاهدی، مدیر گروه مطالعات توسعه اجتماعی انجمن جامعه‌شناسی نیز ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این نشست عنوان کرد: سند در 10 صفحه تدوین شده که مبانی، آرمان، رسالت، افق و تدابیر، قسمت‌های مجزای آن را تشکیل می‌دهد.

وی افزود: مشکل اصلی که این سند از آن رنج می‌برد، ادبیات نوشتاری آن است که در زمینه علوم اجتماعی و توسعه به طور خاص، سرشار از گزاره‌های نادرست است. شاید در پشت این گزاره‌ها چیزی باشد که ما قادر به درک آن نباشیم و امیدوارم که افراد مرکزی که این سند را تدوین کرده‌اند، در مورد این گزاره‌ها توضیح دهند.

زاهدی ادامه داد: مشکل دیگر این سند، واژه پیشرفت است، چرا که پیشرفت الگو ندارد و دلالت بر انکشاف وضعیت موجود و جنبه‌های ارزشمندی دارد که در یک وضعیت موجود است. وضعیت‌های موجود مشابه نیست و هیچ راه پیموده و آزموده‌ای ندارد و بر عکس در مورد توسعه، همگی الگوها آزموده شده‌اند.

موسی عنبری، با بیان اینکه برای تدوین این سند ما دو قطب عرفانی و زمینی داریم، گفت: خلأ بین این دو قطب را علوم اجتماعی پر می‌کند. تا زمانی که این خلأ وجود داشته باشد، ما به توسعه نمی‌رسیم.

وی با اشاره به انتقادات صورت گرفته در مورد این سند بیان کرد: عمده‌ترین انتقادات به این سند،‌ در زمینه الفاظ است و بر همین اساس، ما مقابل آن می‌ایستیم. این سند نه دانشگاهی است و نه سازمانی است و بر همین اساس، به مرکزی که آن را تدوین کرده است، اعلام می‌کنم که ما می‌خواهیم سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هم نگاه دانشگاهی داشته باشد و هم نگاه سازمانی.

عنبری در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: امیدوارم این سند 80 تا 90 درصد اصلاح شود و اعداد آن از مبنای صحیح برخوردار شود.

انتهای پیام