روایت محمد مهدی سیار از مرد آرمانی شعر انقلاب

به گزارش ایکنا به نقل از مهر، محمدمهدی سیار در نشست تخصصی فرهنگ و انقلاب اسلامی، رویش ها و دستاوردها که روز پنجشنبه هشتم آذرماه برگزار شد، در موضوع تنازل تاریخی شعر و شعور در تاریخ ایران اسلامی سخنرانی کرد.

وی با بیان اینکه در چهارچوب نظری برای مرور دو مقوله شعر و شعور می توان می‌توان به چهارچوبی با عنوان نام آن را وصل و فصل رسید، گفت: دعوت پیامبر اسلام که در قرآن از جانب خدا هدیه شد به لحاظ فکری و اندیشه‌ای قابل تفکیک نیست. از آنچه بعدها تحت عنوان علوم اسلامی توسط اندیشمندان ارائه شد. قرآن نه کتاب فقهی، نه فلسفی و نه کلامی و نه کتابی در اصول سیاست است. هیچ کدام از دانش‌های فطری مسلمانان به طور مطلق قابل انطباق با قرآن نیست اما جوهره همه این علوم در قرآن است. این نقطه وصل است. از آنچه که بعد از شروع دعوت اتفاق  می افتد. چیزی که بعدها توسط نظریه پردازان بسط پیدا کرد دوران فصل و تفصیل است. دعوت پیامبر به مرور به شاخه های مختلف فکری تقسیم می شود و تمرکز این شاخه ها بر پایه قرآن و حدیث است.

وی ادامه داد: فقه، عرفان، فلسفه و دانش حکومت داری که از مبنای قرآن شکل گرفت پس از مدتی به درگیری با هم انجامید هرچند که همگی منادیان این علوم اعتقاد داشتند که ما داریم دین را مطرح می کنیم. این دوران در سیر تکامل معرفت اسلامی اجتناب ناپذیر بود و هرچند که آغاز فصل است اما می توان از آن به دوران تفصیل هم یاد کرد. شاید بحث از عرفان در قرآن به چند صفحه هم نرسد اما کتاب های قطور و متعدد درباره عرفان نوشته شد.از قرن ۵ و ۶ به بعد این تفصیل انگار به حد نهایی خود رسید و حوزه های فکری تلاش هایی برای وصل دوباره کردند. به عنوان مثال شیخ اشراق همه هم و غم خود را برای نزدیک کردن تفکر عرفانی و فلسفی گذاشت.

سیار ادامه داد: تجربه‌های وصل از قرن ۶ به بعد همگی به نگاه و افق امام خمینی رسید. امام هم انگار در جای پیامبر نشست و شما نه می توانید بگویید امام خمینی فقط فیلسوف است و یا فقط یک حاکم و یا فقط یک فقیه. ایشان از تمام این تجربه ها بهره برد و وحدتی از دل کثرت بیرون آورد و خودش نام اسلام ناب را روی آن گذاشت.

این شاعر در همین زمینه گفت: در شعر کهن ایران سبک خراسانی بسیار عقل گراست که دوره زمانی آن به فلسفه مشاء نزدیک است. سبک عراقی پس از دوره شیخ اشراق شکل می گیرد که رویکردی عرفانی دارد و سبک هندی هم با رویکردی اخلاق مدار به زندگی نگاه می کند. شعر انقلاب اسلامی از پیش از شکل گیری اش، این تجربه ها را دید و تجربه شعر مدرن را هم در خود داشت.

سیار تصریح کرد: شعر انقلاب ترکیب شگفت انگیز و وصالی از همه تجربه‌ها در شعر این چهار دهه است و می توان گفت شعر انقلاب، ظهور تفکر امام خمینی در تفکر و زبان بود. در این شعر مفاهیم و مضامینی کنار هم نشسته اند که ترکیب حیرت آوری را به مخاطب ارائه کرده اند. حتی عقل گرایی سبک خراسانی با عرفان سبک عراقی در شعر انقلاب به همنشینی رسیده اند. شعر انقلاب شعر حماسه است اما در شعر کسانی چون قیصر امین پور، حسن حسینی و علیرضا غزوه در کنار حماسه یک نگاه تیزبینانه به سبک هندی را هم برای کشف مضامین تازه و خیال انگیزی داریم.

وی در عین حال گفت: شما فکر می کنید ابرمرد سبک خراسانی کیست؟ ابرمرد سبک خراسانی رستم است که نماد قدرت و خرد است. فردوسی در این دو واژه تأکید بسیار می کند. حال برسیم به این سوال که آرمان مرد سبک عراقی کیست؟ پاسخ شخصیت رند در شعر حافظ را می توان گفت. رند ترکیب سستی و عشق است. در نهایت این سوال مطرح می شود که آرمان مرد شعر انقلاب اسلامی کیست؟ آرمان مرد شعر انقلاب، ترکیب رند و رستم است که نامش را شهید می گذارم که البته در خود امام هم می توان او را دید.

انتهای پیام