راز تربیت قرآنی از زبان یک مشاور

جعفر قربانی، مسئول هسته مشاور آموزش و پرورش ناحیه یک ساری در گفت‌وگو با ایکنا از مازندران، گفت: یکی از نکات مهم در زمینه آموزش قرآن این است که معلمان قرآن در مفهوم تمثیل بیاندیشند. چون تمثیل‌ها در قرآن فوق‌العاده مهم هستند و قرآن پر از تمثیل در مسائل گوناگون اخلاقی، تربیتی، آموزشی و ... است.

وی با اشاره به اینکه تمثیل‌ها تأثیر ماندگاری بر ذهن افراد دارد، گفت: ثمثیل‌ها این ویژگی را دارند که هر کسی به اندازه درک، فهم و تجربه زیسته خود از آن برداشت کند.

قربانی تمثیل ماشین رفتار معلم را یکی از تمثیل‌های مدرن دوره معاصر دانست و اظهار کرد: همه معلمان قرآن باید با تأمل و تدبر درباره تمثیل از  تمثیل‌های قرآنی و تمثیل‌هایی که علما، حکما و عرفا در کتاب ادبیات بیان کردند، بهره ببرند.

وی در مقایسه تمثیل ماشین رفتار معلم با کشتی نوح که به عنوان سفینه‌‌ نجات از آن یاد می‌شود، گفت: تفاوت این دو در این است که در کشتی نوح، ما یک پیامبر و یک مرکب داریم که آن مرکب یک مرکب الهی و بدون خطا است. اما ما یک انسان(معلم) هستیم، معصوم نیستیم و چنان کشتی نوح را در اختیار نداریم و به نوعی در داخل ماشین رفتار خودمان هستیم و دانش‌آموزان مسافران ما هستند.

کلید اصلی رفتار ما محبت است
مسئول هسته مشاور آموزش و پرورش ناحیه یک ساری با اشاره به این‌که کلید اصلی رفتار ما محبت است، گفت: ما در ماشین رفتار، سوار ماشین کسی هستیم که دوستش داریم و همچنین کسانی که ما را دوست دارند سوار ماشینمان می‌شوند. اینجاست که روانشناسان می‌گویند: انسان حیوان عاشق است برخلاف آنچه که گفتند انسان حیوان ناطق است و عشق، محبت و جاذبه کلید کار است. 
قربانی با بیان اینکه ما به هر کسی که علاقه‌مندیم پیرو او هستیم، افزود: معلمان باید در عملشان برای ایجاد علاقه‌مندی در بچه‌ها تأمل و تدبر داشته باشند و ببینند که آیا بچه‌ها به اجبار در کلاس نشسته‌اند؟ آیا بعد از اتمام ساعت آموزشی دانش‌آموزان همچنان به این معلمان فکر می‌کنند یا خیر؟ اگر ما واقعاً محبوب کسی باشیم فراتر از چارچوب‌های زمانی و مکانی کلاس و آموزش‌های رسمی می‌توانیم روی آنها تأثیرگذار باشیم. در ماشین‌رفتار دو چرخ جلو رفتار و عمل و دو چرخ عقب ماشین همان احساس و فیزیولوژی است. تمام زندگی ما مبتنی بر این است که چگونه فکر می‌کنیم و سپس عمل می کنیم و این دو در ارتباط با هم هستند.‌‌
وی ادامه داد: یکی از شاه‌کلیدهای تربیت «خواست» است که همان فرمان ماشین‌رفتار است، خواست ما باید با خواست بچه‌ها ‌یکی باشد ما نمی‌توانیم بچه‌ها را وادار به انجام کاری کنیم. ما فقط می‌توانیم شیوه شکل گرفتن خواسته‌های بچه‌ها را تحلیل کنیم.  
قربانی با اشاره به اینکه تمامی عواملی که باعث ارضای نیازهای پنج گانه ما می‌شود در فرایند شکل‌گیری خواست تأثیر می‌گذارد، عنوان کرد: نیازهای پنج‌گانه انسان موتور تمثیل ماشین‌رفتار هستند. این پنج نیاز شامل قدرت، میل به دیده شدن، نیاز به آزادی، نیاز به بقا و سلامت، نیاز به عشق و محبت و نیاز به تفریح و شادی است و هر کسی که به ارضای نیازهای ما کمک می‌کند، تبدیل به عناصر خواستنی ما می‌شوند.

شیوه‌های جلب توجه دانش‌آموزان
وی با اشاره به شیوه‌های جلب توجه دانش‌آموزان، افزود: معلمان قرآن با شاد کردن کلاس، اهمیت دادن به دانش‌آموز، ایجاد رابطه محبت‌آمیز، انتخاب‌های بیشتر و دیدن تفاوت‌های فردی می‌توانند به بچه‌ها نزدیک شوند و این امر باعث می‌شود بچه ها از این معلم‌ها در ذهن خودشان عکس بگیرند و این عکس‌های عاطفی را در آلبوم تصاویر ذهنی خودشان بایگانی کنند و این آلبوم همان نرم‌افزار خواسته‌هاست. آن وقت است که دانش‌آموز معلم خود را دوست خواهد داشت. 
قربانی با تاأکید بر اینکه عقاید را به صورت مستقیم نمی‌توان انتقال داد، ‌گفت: دانش‌آموزی که معلمش را دوست دارد به تدریج باورها و افکار معلم را هم باور خواهد کرد و دوست خواهد داشت و راز تربیت قرآن به بچه‌ها این است که به او نزدیک شویم تا عوامل پنج گانه را به‌کار بگیرند تا کم کم بچه‌ها باورها و عقاید معلم را باور کنند.

وی در بیان هدف خود در اشاره به تفاوت کشی نوح و ماشین‌رفتار اظهار کرد: کشتی نوح یک مرکب کامل و ایده‌آل و با ضمانت در اختیار پیامبرانی است که معصوم و مبرا از خطا هستند ولی ما هرگز به این صورت نیستیم و تصور یک نگاه و نگرش و رفتارهای کامل از خود داشتن و حرف‌هایی را دیکته کردن و مطلق‌انگارانه فرض کردن، خطا است و همواره باید مراقب باشیم که اول ماشین خودمان به سلامت حرکت کند و بدانیم ما خودمان مسافر چه ماشینی هستیم بعد جوری رفتار کنیم که بچه‌ها ‌رغبت کنند مسافر ماشین ما باشند.

‌مطلق‌نگری؛ آسیب‌ بزرگ معلمان قرآن ‌
‌قربانی بیان کرد: در گذشته یکی از آسیب‌های بزرگ معلمان قرآن ‌این بود که مطلق‌نگر و دیکتاتور بودند و تمثیل دانای کل را داشتند. اما در حال حاضر آن طرف قضیه یعنی ناامیدی، بی‌حالی در ایفای نقش در آنها دیده می‌شود که هر دو این رفتارها اشتباه است.

وی در پایان گفت: نقش معلم یک نقش مشخص است و این فرد وظیفه ندارد که دانش‌آموز را به هر قیمت، شرط و هر ابزاری به هدف برساند. معلم وظیفه دارد بستر و فضا را فراهم کند و در این فضا بچه‌های مختلف به فراخور طبع، نیاز و توانشان از این بستر و سفره استفاده خواهند کرد.

انتهای پیام