عبدالرضا فرجیراد، عضو هیئت علمی گروه ژئوپلیتیک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار ایکنا درباره اهداف جمهوری اسلامی ایران از مذاکره با طالبان به ویژه همزمان با انتقال باقیماندههای داعش از عراق و سوریه به افغانستان گفت: داعش از حدود دو سال پیش که شروع به عقبنشینی در عراق و سوریه کرد و شکست میدانی آنها حتمی شد، به افغانستان منتقل شد. از سوی دیگر طالبان بعد از فوت رهبرشان چند دسته شدند و با افزایش اختلافات، تعدادی از نیروهای تندروی طالبان به داعش پیوستند. بنابراین داعش در این دو سال در افغانستان تقویت شده است. طبق اطلاعات، داعش به شمال افغانستان به ویژه در منطقه فاریاب منتقل شده و کشورهایی پشت سر این انتقال هستند که گذشت زمان هویت واقعی این کشورها را مشخص خواهد کرد.
ایران نمیتواند نظارهگر حضور داعش در افغانستان باشد
وی افزود: مذاکرات ایران با طالبان از دو جهت قابل بررسی است. اول اینکه داعش دشمن جمهوری اسلامی است و بارها ایران را تهدید کرده و نیروهایش در افغانستان تقویت شدهاند. همچنین کشورهای عربی منطقه با داعش در عراق، سوریه و اکنون در افغانستان ارتباط دارند و به آن کمکهای مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی میکنند. لذا جمهوری اسلامی ایران نمیتواند دست روی دست بگذارد و نظارهگر حضور داعش در افغانستان و ادامه تهدید این گروه علیه کشورمان باشد؛ به ویژه اینکه داعش تاکنون چندین علمیات تروریستی در داخل کشور انجام داده است. بنابراین حق طبیعی جمهوری اسلامی ایران است که مواظب این حضور داعش باشد.
فرجیراد اظهار کرد: تفاوت داعش با طالبان این است که داعش منطقهای و جهانی فکر میکند و طالبان ملی و محلی؛ یعنی طالبان به فکر کسب قدرت در داخل افغانستان است و چندان به دنبال تهدید و تعرض به همسایگان نیست. لذا ایران برای کسب اطلاعات از فعالیتهای گروه تروریستی داعش وارد گفتوگو و مذاکره با افرادی از گروه طالبان، که بیشتر در مناطق دوردست و روستاها ساکن هستند، شده است و این حق طبیعی هر دولتی است. همچنان که روسیه با توجه به اینکه حوزه نفوذش آسیای مرکزی است و در تاجیکستان نیروی نظامی دارد و قرارداد استراتژیک 50 ساله با این کشور منعقد کرده است، اما به دلیل نگرانی از گروههای بنیادگرا وارد گفتوگو با طالبان شد و چین هم به همین ترتیب، به دلیل نگرانی از وضعیت منطقه «سین کیانگ» با طالبان ارتباط برقرار کرده و به برقراری صلح کمک میکند. بر همین اساس این حق طبیعی جمهوری اسلامی ایران است.
فعال شدن کشورهای متخاصم در افغاستان و حق ایران برای تأمین امنیت مرزهای شرقی
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بیان کرد: مسئلهای که اخیراً مطرح شده و حق دومی را برای ایران به منظور مذاکره با طالبان ایجاب میکند، این واقعیت است که برخی کشورهای عربی مانند عربستان و امارات در افغانستان فعال شدهاند و در حال رفتن به راهی هستند که قبلاً با گلبدین حکمتیار و گروههای دیگر رفتند و جنگهای داخلی افغانستان را بین مجاهدین راه انداختند. بر همین مبنا ایران به منزله همسایه افغانستان که برای امنیت مرزهای شرقی خود اهمیت بسیار زیادی قائل است این حق را باید داشته باشد که بداند کشورهای متخاصم چه برنامههایی در افغانستان دارند و چه ارتباطاتی میخواهند برقرار کنند.
وی تصریح کرد: در واقع عاقلانه نیست که جمهوری اسلامی ایران در این شرایط مسئله افغانستان را رها کند و با گروه مهمی که حداقل در آینده در قدرت سهیم خواهد بود و در نهایت، قدرت را به دست میآورد ارتباطی برقرار نکند. از طرفی دولت مرکزی افغانستان حاکمیت کاملی بر تمامیت ارضی کشور ندارد و طبق نظرات مختلف 50 تا 75 درصد این کشور تحت نفوذ طالبان است و دولت افغانستان باید درک کند که این حق جمهوری اسلامی ایران است که ضمن حمایت از دولت قانونی افغانستان، برای تأمین امنیت خودش با گروههایی که بر بخشهایی از این کشور حاکمیت دارند وارد مذاکره و گفتوگو شود.
آمریکا انتظار علنی کردن مذاکرات با طالبان را از سوی ایران نداشت
فرجیراد درباره اینکه آیا آمریکا انتظار این را داشت که ایران مذاکرات با طالبان را علنی کند، گفت: شاید آمریکاییها انتظار نداشتند زیرا آنها دائما در حال سوء استفاده از رابطه ایران و طالبان بودند و مرتب بیان میکردند که ایران در حال دادن سلاح به طالبان و همکاری با آنهاست. لذا ضروری بود که جمهوری اسلامی ایران اهداف خود را از ارتباطگیری با طالبان صریحاً اعلام کند و در سفر اخیر آقای شمخانی به کابل رسماً اعلام شد که اولاً این مذاکره با هماهنگی با دولت افغانستان بوده و ثانیاً هدف ایران ایجاد آرامش در افغانستان بوده است.
این کارشناس مسائل منطقهای ابراز کزد: ایران میخواهد با طالبان مذاکره کند تا در قدرت سهیم شوند و وقتی این اتفاق رخ داد نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند. در واقع ایران میخواهد افغانستان را افغانها مدیریت کنند و گروههای مختلف افغان، از جمله دولت مرکزی و طالبان، با هم گفتوگو و خارجیها کمتر در مسائل داخلی این کشور دخالت کنند.
سفیر اسبق ایران درنروژ و مجارستان اظهار کرد: خارجیها از جمله آمریکا با حضور در افغانستان به دنبال تأمین اهداف خود هستند و طالبان هم به مسئله حضور آمریکا در افغانستان حساس است و میگوید تا زمانی که آمریکا در این کشور حضور دارد، دولت مرکزی را به رسمیت نمیشناسد و جنگ را ادامه میدهد. پس بهتر است نیروهای خارجی از افغانستان بیرون بروند و مذاکرات بین افغانها شروع شود. در این میان بهتر است که همسایگان این کشور مانند پاکستان، چین، ازبکستان، تاجیکستان، روسیه، هند و ایران نقش اساسی را در ایجاد آرامش و فراهم کردن زمینههای مذاکرات میان افغانها ایفا کنند.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام