یکسان‌سازی دروس رشته‌های قرآنی نادرست است
گروه معارف ــ رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث المصطفی(ص) با بیان اینکه برخی تلاش کرده‌اند تا دروس رشته‌های قرآنی در مراکز مختلف یکسان‌سازی شود و با تأکید بر اینکه این مسئله نادرست و ناممکن است، از ایجاد ۵۰ رشته و گرایش قرآنی و حدیثی در جامعةالمصطفی(ص) و متناسب با مأموریت این نهاد خبر داد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی رضائی‌اصفهانی، رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث، مفسر و مترجم قرآن کریم، در گفت‌وگو با ایکنا از قم، به دستاوردهای قرآنی انقلاب اسلامی در چهل‌سالگی آن پرداخت و گفت: یکی از عرصه‌هایی که انقلاب اسلامی سبب تحول در آن شد مقوله حفظ و قرائت قرآن بود.
وی ادامه داد: قبل از انقلاب این دو عرصه مورد توجه جدی نبود، ولی امروز حتی تا سطح ارشد و دکتری در برخی مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود. همچنین مسابقات قرآن و فعالیت‌های قرآنی عمدتاً بر حول محور افراد می‌چرخید، ولی بعد از انقلاب گروهی شده و سازماندهی مناسبی یافته است.
کتب مرتبط با فنون قرائت؛ الگوی جهان اسلام
رضائی‌اصفهانی با بیان اینکه کتب متعددی در زمینه حفظ و قرائت، چرایی و ضرورت آن، ثواب و برکات دنیوی و اخروی قرائت و حفظ قرآن همچنین روش‌های علمی حفظ و قرائت منتشر شده است، تصریح کرد: امروزه کتب علمی و درسی تولید شده در این عرصه الگو برای کشورهای اسلامی و مسلمانان دیگر کشورهاست.
وی با بیان اینکه رسالات و مقالات زیادی هم از سوی افرادی مانند استاد پرهیزکار، شهیدی، امینی و دیگران در بحث قرائت و حفظ و قرائات و ... نوشته شده است، به مسئله علوم قرآنی جدید اشاره و بیان کرد: یکی از عرصه‌های رشد قرآنی بعد از انقلاب، همین مسئله است؛ در حالی که قبل از انقلاب در مقولاتی مانند وحی‌شناسی، زبان قرآن، هرمنوتیک، فرهنگ زمانه و هنرهای قرآنی حرف چندانی برای گفتن نداشتیم و در حد اشارات به آن پرداخته می‌شد، ولی امروز برخی آثار مانند وحی‌شناسی آقای سعیدی روشن و علامه معرفت به کتب درسی تبدیل شده است.
نویسنده تفسیر مهر با بیان اینکه قبل از انقلاب مباحث میان‌رشته‌ای را در حد تک‌نگاری‌هایی مانند آثار بازرگان و شهید مطهری شاهدیم، اظهار کرد: امروز فعالیت‌های علمی و تولید آثار و تدریس دروس با رویکرد علوم طبیعی و اعجاز علمی قرآن در مدارس حوزه در حال انجام است که از جمله می‌توان به مباحث قرآن و کیهان‌شناسی، قرآن و حقوق، قرآن و تربیت، قرآن و طب و ... اشاره کرد که ابتدا این مباحث به صورت یک درس تدریس می‌شد ولی امروز در بیش از 15 رشته و گرایش دانشجو در مقطع ارشد و دکتری می‌پذیرد و از 50 ملیت در این رشته‌ها حضور دارند؛ در حالی که قبل از انقلاب مراکز قرآنی و حدیثی سراغ نداشتیم.
رضائی‌اصفهانی افزود: قرآن و اقتصاد، قرآن و نجوم، قرآن و جامعه‌شناسی، قرآن و روان‌شناسی از دیگر رشته‌هایی است که در این زمینه تأسیس شده است.
رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث المصطفی(ص) با بیان اینکه تربیت بیش از صد طلبه در مقطع دکتری، تولید مجله قرآن و علم، پرداختن به مقوله قرآن و هنر و قرآن و اخلاق از جمله دستاوردهای این عرصه است، تصریح کرد: هم‌اکنون در حال تولید علم در این زمینه‌ها هستیم و دانش‌های مختلف میان‌رشته‌ای در حال شکل‌گیری است.
وی با بیان اینکه مباحث میان‌رشته‌ای نوپدید و در سطح نخبگانی است، اظهار کرد: به همین دلیل پذیرش ما در این رشته‌ها و گرایشات در ابتدا از مقطع دکتری بوده، ولی به تدریج می‌توانیم در مقاطع پایین‌تر هم تربیت طلبه و دانش‌پژوه داشته باشیم.
رضائی‌اصفهانی در خصوص آسیب‌هایی که از ناحیه مباحث تطبیقی قرآن و علوم وجود دارد، بیان کرد: چون در این زمینه مبانی و زیرساخت‌‌ها درست نیست و در برخی موارد مانند تفاسیری که در مصر نوشته شد آسیب‌هایی وارد کرده است ولی در ایران در سال‌های اخیر تفاسیری مانند قرآن و تربیت در شش جلد نوشته شده که با اقبال فراوان مخاطبان روبرو شد؛ به طوری که طی دو تا سه ماه سه هزار نسخه چاپ و این کتاب کمیاب شد.
عمومی‌سازی و توسعه تفاسیر تخصصی
این قرآن‌پژوه برجسته با بیان اینکه در آینده تفاسیر تخصصی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و ... نوشته خواهد شد، تصریح کرد: به تدریج در سالیان آینده شاهد ورود مباحث میان‌رشته‌ای به عرصه عمومی خواهیم بود و تحول در علوم هم مشهودتر از قبل خواهد بود.
رضائی‌اصفهانی به بحث قرآن و مستشرقان اشاره کرد و گفت: قبل از انقلاب مباحث قرآن و مستشرقان در کشورهای عربی منحصر بود، اما بعد از انقلاب این درس در کشور ایجاد شد و هم‌اکنون با سه گرایش در مقطع دکتری در حال اجراست. همچنین مجلات و کتب و پایان‌نامه‌هایی نیز در این زمینه منتشر می‌شود که از جمله به مجله قرآن و مستشرقان می‌توان اشاره کرد که بیش از 20 شماره آن چاپ شده و در آن به شبهات مستشرقان پاسخ داده می‌شود.
رئیس مدرسه قرآن امام علی‌بن ابیطالب(ع) از راه‌اندازی این مدرسه خبر داد و افزود: هم اکنون 40 طلبه در سطح سه حوزه در این مدرسه در حال تحصیل هستند همچنین راه‌اندازی چند مجله تخصصی قرائت پژوهی، علوم حدیث تطبیقی، مطالعات تفسیری و ... از دستاوردهای قرآنی بعد از انقلاب است.
یکسان‌سازی رشته‌های قرآنی درست نیست
رضائی‌اصفهانی با بیان اینکه قبل از انقلاب، رشته و مرکز قرآنی و حدیثی نداشتیم، ولی هم‌اکنون از 50 ملیت افراد به قم آمده‌اند و تحصیل می‌کنند، گفت: رشته کارشناسی قرآن و حدیث با روش‌های مختلف در حال اجراست. البته در برخی موارد تلاش شده تا یکسان‌سازی در روش ها انجام شود که هم امری نادرست و هم ناموفق و ناممکن است، زیرا هر نهاد و مرکزی متناسب با رسالت‌های خود به اجرای مقاطع می‌پردازد؛ مثلاً المصطفی(ص) در تأسیس رشته‌های قرآنی یک هدف را دنبال می‌کند که با بقیه مراکز تفاوت‌هایی دارد. لذا نباید جلوی تنوعات را بگیریم و تأکید بنده در آموزش‌های آکادمیک بر آینده‌پژوهی است.
ایجاد 50 رشته و گرایش قرآنی در المصطفی(ص)
این استاد حوزه علمیه، نویسنده و قرآن‌پژوه با بیان اینکه با بازنگری‌های انجام شده در مباحث قرآنی و حدیثی، این رشته به 50 رشته و گرایش افزایش خواهد یافت، تصریح کرد: عمده این رشته‌ها طراحی شده و در حال تصویب است و احتمال دارد تا چند سال دیگر اجرا شود.
رضائی‌اصفهانی افزود: تنوع و تخصصی‌تر و ریزتر شدن رشته‌ها با ظهور متخصصان و تحقیقات جدیدتر در دهه‌های آینده انجام خواهد شد و البته با وضع کنونی هم از الازهر، در جایگاه برترین دانشگاه‌های دینی جهان، جلوتر هستیم.
برپایی چند کرسی نظریه‌پردازی
نویسنده تفسیر مهر و مترجم قرآن کریم به مقوله آغاز نظریه‌پردازی در علوم انسانی و اسلامی اشاره و اظهار کرد: نظریه‌پردازی هرچند بعد از انقلاب، دیر شروع شد، اما تاکنون از مجموع برگزاری 20 کرسی موفق نظریه‌پردازی سه تا چهار مورد آن قرآنی است که از جمله می‌توان به زبان قرآن حجت‌الاسلام سعیدی‌روشن، اعجازشناختی و تفسیر میان‌رشته‌ای که از بنده است و نظریه بطن قرآن، که علامه معرفت آن را بیان فرمودند، اشاره کرد؛ نظریه بطن قرآن را در سال 84 آیت‌الله معرفت مطرح کرد، ولی چون هنوز کرسی‌ها ایجاد نشده بود در عداد کرسی قرار نگرفت، ولی به هر حال نظریه‌ای بدیع و کاربردی در نوع خود بود.
رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث المصطفی(ص) با تأکید بر اینکه این فرایند همچنان رو به رشد و در حال تجدید نظریات جدید است، تصریح کرد: یکی از موارد دیگری که می‌توان به دستاوردهای خیره‌کننده قرآنی بعد از انقلاب اسلامی پرداخت توسعه رسانه‌های دینی و قرآنی است، زیرا قبل از انقلاب مراکزی مانند رادیو معارف و رادیو قرآن، شبکه معارف سیما و خبرگزاری‌های دینی و قرآنی از جمله ایکنا وجود نداشت.
رضائی‌اصفهانی به افزایش همایش‌های قرآنی بعد از انقلاب هم اشاره و بیان کرد: قبل از انقلاب در موضوعات قرآنی کنگره و همایش برگزار نمی‌شد و یا در حد یکی دو همایش بود، ولی بعد از انقلاب حداقل چندین همایش جدی و بزرگ قرآنی مانند همایش بزرگداشت آیت‌الله معرفت، اندیشه‌های قرآنی امام، اندیشه‌های قرآنی شهید مطهری و کنگره قرآن و علوم انسانی را برگزار کردیم که فقط به کنگره قرآن و علوم انسانی هزار و 200 مقاله واصل شد که می‌تواند زمینه رشد قرآن پژوهان و حتی ورود آنان به مرحله نظریه‌پردازی را تسهیل کند.
نویسنده و مترجم قرآن کریم به رشد پایان نامه‌ها و مقالات قرآنی اشاره کرد و ادامه داد: اکنون بیش از 12 هزار مقاله قرآنی و 15 هزار پایان نامه منتشر شده است. همچنین در سال‌های اخیر در دانشگاه‌ها و مراکز مختلف حوزوی پایان‌نامه‌های جدیدی نوشته شده و باید به این آمار که برای چند سال قبل است بیفزاییم.
پایان‌نامه‌هایی که به علم جدیدی تبدیل شده‌اند
وی با بیان اینکه برخی از این پایان‌نامه‌ها و مقالات مبنای یک رشته علمی شده‌اند، تصریح کرد: از جمله پایان‌نامه فلسفه تفسیر است که تبدیل به یک رشته و علم جدید شد. همچنین به تدریج فلسفه حدیث و فلسفه علوم قرآن هرکدام به یک رشته قرآنی در حوزه و دانشگاه‌ها تبدیل خواهند شد.
انتهای پیام
