طنز پخته و لحن منصفانه در «دهکده خاک بر سر»
گروه ادب ــ پختگی در طنز و لحن منصفانه دو ویژگی کتاب «دهکده خاک بر سر» بود که در نشست نقد و بررسی این اثر بیان شد. فائزه غفار حدادی، نویسنده این اثر نیز در پاسخ به منتقدین اظهار کرد: به خاطر این احتمال که ممکن است عده‌ای از بیان اعتقادات من ناراحت شوند، حاضر نیستم باورهایم را سانسور کنم.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ بیست و هفتمین نشست پایگاه نقد کتاب با حضور علی‌اکبر شیروانی، منتقد و فائزه غفار حدادی، امروز 25 فروردین‌ماه در کتابخانه عمومی پیروزی برگزار شد. در این جلسه نقد و بررسی کتاب «دهکده خاک بر سر» با حضور خوانندگان کتاب صورت گرفت.
در آغاز جلسه، نویسنده کتاب گفت: دهکده خاک بر سر یک سفرنامه محسوب می‌شود که در آن تجربه زندگی 18 ماهه خود را در سوئیس بیان کردم. درباره دلیل گرایشم به نویسندگی بدون پرده‌پوشی باید بگویم که به صورت اتفاقی به این سمت کشانده شدم و سپس با حضور در کلاس‌های داستان‌نویسی، به این حوزه علاقه‌مند شدم. در اولین تجربه نویسندگی‌ام به زندگی یک شهید پرداختم و در کتاب دوم و سوم، این راه را ادامه دادم. درباره چگونگی چاپ کتاب «دهکده خاک بر سر» هم باید بگویم تشویق یکی از اساتید حوزه هنری باعث خلق این کتاب شد. در ضمن در کتاب بعدی خود نیز باز هم سراغ زندگی شهید رضوایی خواهم رفت.
در ادامه این جلسه، شیروانی، کارشناس ادبی اظهار کرد: از نگاه من این کتاب را نمی‌توان یک سفرنامه نامید، زیرا آنچه من به عنوان الگوی سفرنامه‌نویسی می‌شناسم، در این کتاب دیده نمی‌شود. دلیلم نیز برای این ادعا این است که مطابق تمامی سفرنامه‌ها، روح آدم‌هایی که درباره آنها در کتاب حرف‌زده شده، قابل درک نیست.
وی افزود: در ضمن نوع ریتم و نظمی که در «دهکده خاک بر سر» مد نظر قرار گرفته، مطابق با سفرنامه‌های رایج و مطرح نیست. در سفرنامه‌ها به دلیل کوتاه بودن وقت، نویسنده بیشتر مطالب خود را تیتروار بیان می‌کند، اما نویسنده این کتاب کاملاً با حوصله به تشریح حالات پرداخته است. به همین دلیل، به جای سفرنامه باید به این کتاب به عنوان یک خاطره‌نویسی نگاه کرد. لازم به ذکر است که این نقدم به معنای بی‌کیفیت بودن کتاب نیست، بلکه معتقدم سفرنامه تعریفی مشخصی دارد که با محتویات این کتاب همخوان نیست.
وی اضافه کرد: کشیش‌های اروپایی را می‌توان پیش‌قراولان سفرنامه‌نویسی دانست که خاطرات روزانه خود را به نگارش در می‌آوردند. این موضوع قبل از آغاز استعمار بود، اما در ادامه با شروع استعمار، سربازها و مقامات نظامی نگارش سفرنامه‌ها را بر عهده گرفتند.
شیروانی با بیان اینکه «دهکده خاک بر سر» اطلاعات خوب سفری در اختیار خواننده قرار میدهد، گفت: اگر کسی قصد سفر به لوزان سوئیس را داشته باشد، این کتاب قادر است به او کمک کند. این یکی از امتیازات کتاب است که جذابیت آن را برای خواننده بیشتر می‌کند. نکته دیگری که به ذهنم می‌رسد، این است که در سفرنامه‌ها دو شکل کار مد نظر قرار می‌گیرد. ابتدا اینکه صرفاً مشاهدات بیان می‌شود و در نوع دوم پیرامون اتفاقات، قضاوت به عمل می‌آید. این دو نگرش به تنهایی عیب محسوب می‌شود، اما نویسنده کتاب «دهکده خاک بر سر» با در آمیختن این دو ویژگی توانسته مشاهده و قضاوتی عادلانه داشته باشد.
وی درباره گرایشات دینی نویسنده نیز اظهار کرد: اینکه نویسنده در کتابش باورهای دینی خود را بیان می‌کند، به نظرم جدا از اینکه عیب محسوب نمی‌شود، نوعی امتیاز نیز هست، چون آنچه را که باور دارد، بدون پرده‌پوشی بیان می‌کندو این صراحت لهجه به نظرم یکی دیگر از امتیازات این کتاب است.
در ادامه این جلسه، یکی از خوانندگان کتاب اظهار کرد: کتاب با ادبیاتی ساده و روان نگاشته شده. به همین دلیل همه نوع سیلقه‌ای می‌تواند آن را درک کند و با آن ارتباط برقرار کند. در ضمن طنزی که نویسنده در اثر خود به کار بسته، بر جذابیت آن افزوده است. در کنار امتیازات نام برده شده، به نظرم کتاب از یک بی‌طرفی عیان بهره می‌برد که برای هر نویسنده‌ای غنیمت محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: نقدم به این کتاب نیز تنها یک نکته است و آن هم اینکه بیان کتاب بسیار زنانه است. همین مسئله باعث شده تا شخصیت شوهر در این کتاب نادیده گرفته شود.
دیگر خواننده حاضر در جلسه نیز اظهار کرد: خودمانی بودن لحن و بیان کتاب برایم جذاب‌ترین نکته بود. برای همین به راحتی با آن ارتباط برقرار کردم. درباره طنز کتاب نیز باید بگویم جنس کلمات نشان میدهد نویسنده توده مردم را درک کرده و با ادبیات آنها آشنا است. تنها نکته منفی از این کتاب برداشت کردم، گرایشات تند مذهبی کتاب است. این ویژگی برای یک نویسنده خوب نیست، چون ممکن است رنجش دیگران را به همراه داشته باشد. نویسنده سفرنامه باید بداند خوانندگان این کتاب تنها شیعیان نیستند، بلکه ممکن است دیگر هموطنان ما نیز که جزء اقلیت‌ها محسوب می‌شوند، خواننده کتاب باشند. به همین دلیل، نویسنده باید احترام باورهای آنها را نگاه دارد.
یکی دیگر از حاضران در جلسه تأکید کرد: به من گفته بودند این کتاب اثری طنز است. به همین دلیل، با بی‌علاقگی شروع به خواندن کردم، زیرا اکثر طنزهای موجود بی‌کیفیت هستند، اما بعد از خواندن تنها دو صفحه دریافتم که با یک اثر کاملاً قوی روبرو هستم. پس طی چند ساعت همه کتاب را مطالعه کردم.
بعد از سخنان منتقدان و حاضران در جلسه، نویسنده کتاب نیز گفت: این کتاب را به نیت سفرنامه نوشتم، حال اگر فردی احساس می‌کند این اثر سفرنامه نیست، برای آن جوابی ندارم. درباره نام کتاب هم باید بگویم ابتدا با این عنوان مخالف بودم، اما هم‌اکنون به شدت موافق آن هستم و پیرامون آن دفاعیات محکمی دارم.
وی در انتهای این جلسه درباره گرایش های دینی خود نیز اظهار کرد: به هیچ وجه قصد توهین به دیگر باورهای دینی را در کتابم نداشتم، اما کتمان نمی‌کنم که به شدت به باورهای خودم معتقدم و آن را تبلیغ می‌کنم و در ضمن به عنوان یک نویسنده حاضر نیستم برای خوشایند عده‌ای، خود را سانسور کنم.
انتهای پیام
