سال ۱۳۹۸ از سوی رهبر معظم انقلاب به نام «رونق تولید» نامگذاری شده است. شعاری که اگر در پایان سال شاهد تحقق آن باشیم، قطعاً نقش مهمی در رونق و پیشرفت اقتصادی ایفا خواهد کرد. در این راستا هر نهادی با توجه به وظیفه ذاتیاش باید به نقش خود عمل کند. در کشور ما نهادهای اقتصادی مختلفی همانند بورس، بانک، بیمه و همچنین بخش مالیات وجود دارند که نقش سنگینی در زمینه رونق تولید برعهده هرکدام از آنهاست.
هرچند که تاکنون اقتصاد ایران بانکمحور بوده است و متأسفانه بانکها به خوبی به نقش خود در این زمینه عمل نکردهاند و بسیاری از تولیدکنندگان هم بدهکار سیستم بانکی هستند، امیدواریم در سال جاری مسئولان اقتصادی کشور و هرکدام از این بازارها تمام توجه خود را به حمایت از رونق تولید و تحقق شعار سال معطوف کنند. در این راستا و به منظور بررسی نقش هرکدام از بخشهای اقتصادی در رونق تولید، با حجتلاسلام والمسلمین حسن نظری، عضو هیئتعلمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، به گفتوگو نشستیم؛
حجتلاسلام نظری در این گفتوگو به ایکنا؛ گفت: رونق تولید و تحقق شعار سال جاری عوامل بسیاری دارد که در چند جمله نمیتوان همه آنها را توضیح داد، اما باید دانست که رونق تولید در ایران موانع و مشکلات بسیاری دارد و یکی از مهمترین این مشکلات هم مقررات دستوپا گیری هستند که در این زمینه وجود دارد.
ضرورت تقویت بازار سرمایه
نظری افزود: یکی دیگر از مشکلاتی که بخش تولید با آن مواجه است، کمبود سرمایه در گردش واحدهای تولیدی است. در مرحله اول اگر دولت میخواهد در رونق تولید نقش خود را ایفا کند، باید قوانین و مقررات کنونی را که مانع رونق تولید است حذف کند تا کار واحدهای تولیدی راحتتر شود.
این کارشناس اقتصاد اسلامی با اشاره به ضرورت تقویت بازار سرمایه یادآور شد: از سوی دیگر بازار سرمایه باید تقویت شود تا کسانیکه تولیدکننده هستند برای تأمین سرمایه با مشکلات کمتری مواجه باشند. اقدام دیگری که دولت باید انجام دهد توسعه صادرات و رفع موانع آن است تا تولید به صرفه باشد و رونق بگیرد.
نقش بانکها در رونق تولید
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به اهمیت توجه به کیفیت کالاهای تولیدی اشاره و اظهار کرد: البته توسعه صادرات نیازمند کیفیت کالاهای تولیدی است تا این کالاها در بازارهای خارجی توان رقابت داشته باشند. نقش دیگر در زمینه رونق تولید برعهده شبکه بانکی است که همواره انتقاداتی به آنها وجود داشته است، چراکه بخش زیادی از تسهیلات را در خدمت تولید به کار نگرفته است. بنابراین بانک مرکزی باید بانکها را چنان ساماندهی کند که تسهیلات خود را در جهت خدمت به تولید قرار دهند.
نظری به بانکمحوری اقتصاد ایران اشاره و بیان کرد: بانکها نباید همه توان خود را معطوف به فعالیت در بازار کوتاهمدت کنند، بلکه باید به تولید کالا و خدمت بیندیشند و تسهیلات آنها هم در این راستا قرار گیرد. البته اقتصاد ایران بانکمحور و بازار سرمایه هم با کمبود سرمایه مواجه است. بنابراین باید بتواند پساندازهای بیشتری را جمعآوری کند و آن را در راستای حمایت از تولید به کار گیرد.
لزوم جذب سرمایههای سرگردان
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به معضلات حضور سرمایهها در بازار طلا و ارز اشاره کرد و گفت: سرمایههای سرگردان بسیاری در بازار وجود دارد که عمدتاً در بخش طلا و ارز مورد استفاده قرار میگیرند. این سرمایهها باید جمعآوری شود و در خدمت تولید قرار گیرند، نه اینکه در بازار کوتاهمدت از آنها استفاده شود.
این کارشناس اقتصاد اسلامی به رابطه جذب سرمایههای سرگردان با نرخ سود بانکی اشاره و تصریح کرد: با نرخ سود بانکی و سیاستهای پولی است که میتوان این سرمایهها را جذب کرد. نکته مهم این است که اگر این سرمایهها از بازار طلا و ارز ناامید شوند، به سمت بورس یا بانک خواهند رفت. البته بانک و بورس باید با سیاستگذاری مناسب، برای سرمایههای سرگردان جاذبه ایجاد کنند.
لزوم ساماندهی معوقات بانکی
وی به مشکلات عدیده نظام بانکی اشاره کرد و ادامه داد: البته بانک نباید نرخ سود را افزایش دهد، چراکه در این صورت منجر به زیان تولیدکننده خواهد شد، اما میتواند مشوقهای زیادی برای جذب سپردهها داشته باشد. بازار بانکی و سرمایه در شرایط کنونی امکانات لازم را برای حمایت از رونق تولید ندارند. بانکها که با کمبود سرمایه مواجه هستند و به ویژه میزان معوقات آنها زیاد است، اما اگر بتوانند به معوقات سر و سامان دهند، امکان بیشتری برای حمایت از تولید خواهند داشت.
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به بدهی دولت به شبکه بانکی تأکید کرد: بخشی از طلب بانکها از دولت و بخشی هم از تولیدکنندگان است. البته دولت هم پول کافی در اختیار ندارد که مطالبات بانکها را پرداخت کند. الان دولت و بانکها به هم وابسته شدهاند. البته بخشی از معوقات بانکها هم مربوط به شرکتهای بخش خصوصی است که بدهی خود را پرداخت نمیکنند.
نقش بیمه در رونق تولید
نظری به نقش بیمه در رونق تولید اشاره کرد و افزود: قطعاً بیمه هم یکی از بخشهای اقتصادی تأثیرگذار در رونق تولید است، چراکه نقش مهمی در سرمایهگذاری دارد. اساساً ادامه فعالیت واحدهای تولیدی بدون بیمه آنها بسیار سخت خواهد بود، چراکه ریسک فعالیت واحدهای تولیدی بالاست و بخش زیادی از کارهای تولیدی و خدماتی باید بیمه شود.
این کارشناس اقتصاد اسلامی یادآور شد: بخش بیمه نسبت به بانک با مشکلات کمتری مواجه است و در واقع میتواند نقش خوبی در رونق تولید ایفا کند، چراکه مطالبات غیرجاری بانکها بسیار زیاد است و همین مسئله در حمایت آنها از تولید مانع ایجاد کرده است.
نیاز بانکها به جذب سرمایه
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به نیاز بانکها به جذب سرمایه اظهار کرد: بانکها باید سعی زیادی به خرج دهند تا سرمایههای مردم را جذب کنند. البته این باعث اُفت بورس نمیشود، چراکه بورس هم میتواند به اندازه کافی سرمایهها را جذب کند.
نظری به نقش رونق بخش مالیات در رونق تولید اشاره و بیان کرد: سیاستهای مالیاتی در کوتاهمدت میتواند منجر به رونق تولید شود. دولت باید هزینههای تولید را کم کند و یکی از مهمترین راهکارها در این زمینه، در نظر گرفتن معافیتهای مالیاتی برای تولیدکنندگان است. البته این اقدام باعث کاهش درآمدهای مالیاتی دولت میشود. بنابراین دولت باید منضبط شود و هزینههای جاری خود را کاهش دهد.
نقش معافیتهای مالیاتی در رونق تولید
عضو هیئتعلمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به اهمیت در نظر گرفتن معافیتهای مالیاتی برای تولیدکنندگان اشاره کرد و گفت: تولیدکنندهای که در مناطق محروم اقدام به تولید و صادرات میکند نیازمند تشویق است و باید معافیت مالیاتی برای وی در نظر گرفته شود. راه تشویق تولیدکننده هم این نیست که به صورت مستقیم به وی پول پرداخت شود، بلکه بهترین کار در نظر گرفتن معافیت مالیاتی برای تولیدکننده است.
این کارشناس اقتصاد اسلامی تصریح کرد: دولت در شرایط کنونی تمام درآمدهای مالیاتی را محقق نمیکند و اساساً توان چنین کاری ندارد چراکه تاکنون نیازهای کشور با درآمدهای نفتی محقق شده است و تحقق اهداف ما در زمینه جذب درآمدهای مالیاتی و تناسب آن با توان تولیدکنندگان نیازمند کار زیادی است.
امکان صفر کردن فروش نفت ایران وجود ندارد
وی ادامه داد: یکی از مهمترین اقداماتی که باید در اقتصاد کشور انجام دهیم، توجه به فعالیتهای علمی است. اساساً در اقتصاد ایران نیازمند کار علمی زیادی هستیم. این دقیقاً همان کاری است که تاکنون انجام ندادهایم؛ چراکه پول نفت داشتهایم و خرج کردهایم، اما اکنون متوجه شدهایم که این پولها دوام زیادی ندارد.
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تلاش آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران تأکید کرد: به نظرم چنین چیزی امکانپذیر نیست، اما دولت با کمبود درآمد مواجه خواهد شد. بنابراین باید در جریان باشیم که دیگر قرار نیست همانند سالهای 91 و 92 نفت را با بشکهای 110 دلار به فروش برسانیم و به درآمدهای نفتی زیادی دسترسی داشته باشیم.
تحریم فرصت مناسبی برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است
نظری به لوازم کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی اشاره کرد و گفت: اگر برای حمایت از تولید برنامهریزی کنیم و موانع آن را برداریم، همین تحریمها میتواند فرصت خوبی برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی باشد. به نظرم مجلس باید دو سال از وقت خود را فقط به حذف مقررات دست و پا گیر تولید اختصاص دهد و در طول این مدت، هیچ کار دیگر انجام ندهد و قانون دیگری به تصویب نرساند چراکه در شرایط کنونی بوروکراسی، بزرگترین مانع تولید است.
این کارشناس اقتصاد اسلامی در پایان درباره نقش خصوصیسازی اقتصاد کشور در رونق تولید اظهار کرد: اجرای سیاستهای اصل 44 قانون اساسی تاکنون با ناکامی مواجه شده است، چراکه این خصوصیسازیها به شکل صحیح انجام نگرفته است، اما اگر خصوصی سازی به شکل مناسب آن انجام شود و رانتخواریهای موجود در آن را حذف کنیم، قطعاً این اقدام نقش مؤثری در رونق تولید ایفا خواهد کرد. معتقدم باید هیئتی ناظر بر خصوصی سازی وجود داشته باشد و واحدهایی که خصوصی میشوند به اهل آن واگذار شوند.
انتهای پیام