روند سودجویانه اقتصاد در فرهنگ/ رونق سینما متکی به ابتذال شده است

حبیب‌الله بهمنی، کارگردان سینما، در گفت‌وگو با ایکنا درباره سینمای رویدادمحور گفت: سینما ماهیت و ویژگی خاصی دارد که تابع نیاز‌های مخاطب و افراد دغدغه‌مند نیست، بلکه سینما بازتاب احساس نیازی است که تهیه‌کنندگان، نویسندگان و نهاد‌های فرهنگی دارند و آن‌ها هستند که محتوای سینما را شکل می‌دهند؛ از این رو اگر می‌بینیم که در دوره‌ای فضای خاصی در سینما شکل می‌گیرد، ناشی از پرورش ذائقه‌هایی است که تهیه‌کنندگی، مدیریت و حاکیمت فرهنگی بر سینما ایجاب می‌کند و در دوره‌های مختلف جریان‌های گوناگونی شکل می‌گیرد.

وی با بیان اینکه وضعیت فعلی سینما محصول همین نگاه است، افزود: حاکمیت سرمایه، سینما را شکل می‌دهد و ذائقه‌ها را رقم می‌زند؛ از این رو نباید توقع داشت که در چنین شرایطی آنچه نیاز واقعی مردم و انقلاب است و فرهنگ انقلابی می‌طلبد همان نیاز‌ها رشد و نمو پیدا کنند. طبیعی است که سینما مسیر خود را طی می‌کند و مسیر کنونی سینما اقتصاد است، یعنی حاکمیت سرمایه بر سینما.

حاکمیت لیبرالیسم اقتصادی بر سینما 

بهمنی این مسیر را مسیر اقتصاد لیبرابی خواند و تصریح کرد: لیبرالیسم اقتصادی در ابعاد دیگر مانند صنعت، بانک، بازار و ... نیز نمود پیدا کرده و شکل بحران‌آفرینی را هم رقم زده و این بحران در فرهنگ هم به وجود آمده است. وقتی فرهنگ در خدمت اقتصاد قرار گیرد و اقتصاد هم افسارگسیخته باشد، طبیعی است که فرهنگ فدای اقتصاد می‌شود. اگر این روند ادامه یابد، فرهنگ خودمان را به پای سودآوری و زیاده‌طلبی اقتصادی قربانی کرده‌ایم.

وی تأکید کرد: اگر این روند تغییر پیدا نکند و نگاه جدیدی به وجود نیاید و اقتصاد را به سمت اقتصاد مقاومتی نبریم و نیاز مردم و انقلاب را به خوبی نفهمیم و همه مسائل را در دست سرمایه رها کنیم، فرهنگ هم تابع این جریان و فدای سودآوری و زیاده‌طلبی خواهد شد.

بهمنی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا در شرایط فعلی می‌توان در طولانی‌مدت دست‌کم به اقتصاد موفق دست پیدا کرد، گفت: می‌توانیم نمونه‌های افول و شکست اقتصاد لیبرالی را در آمریکا و غرب ببینیم و بحران‌هایی که در سیستم اقتصادی آن‌ها رخ داده، نشان می‌دهد که این روش ره به جایی نخواهد برد و نه تنها بر نگاه آرمانی و عدالت‌طلبانه انقلاب اسلامی تطابق ندارد و قادر به اجرای عدالت نخواهد بود، بلکه خودش هم رو به افول می‌رود و آن‌ها هم به اینجا می‌رسند که اقتصاد باید عدالت را جایگزین توسعه و سودآوری کنند.

وی افزود: اقتصاد لیبرالی به دنبال توسعه همه‌جانبه به قیمت فدا کردن همه چیز هست تا توسعه گسترش یابد و سودآوری افزایش پیدا کند و مهم نیست که عدالت تحقق پیدا کند یا خیر. این نگاه لیبرالی از نقطه اوج خود عبور کرده و در حال سقوط است و بسیاری از کشور‌های اروپایی و آمریکایی با آن درگیرند.

فرهنگ را فدای اقتصاد نکنیم

بهمنی ادامه داد: نباید فرهنگ را به امید داشتن اقتصاد فدا کنیم، زیرا اقتصاد را هم نخواهیم داشت و این اشتباهی استراتژیک است که در کشورمان نیز رخ می‌دهد و امیدواریم با بازگشت اقتصاد مقاومتی و عدالت‌طلبانه بتوانیم رویکرد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را اصلاح کنیم.

این کارگردان در ادامه درباره امکان تغییر مسیر سینمای ایران از روند اقتصاد‌محور گفت: سینما مجموعه‌ای از شرایطی است که رقم می‌خورد. یکی از این شرایط تربیت ذائقه‌های مخاطب است و این امر می‌تواند به گونه‌ای شکل بگیرد که تابع ابتذال باشد و رونق سینما به شکل امروزی آن متکی به ابتذال شود، اما همین مخاطب می‌تواند ذائقه‌اش طوری پرورش یابد که سینما را متکی به توسعه فرهنگ متعالی و ارزشی کند. آنچه نیاز واقعی مخاطب را تأمین می‌کند نیازی نیست که به سمت غرایز حیوانی می‌رود، بلکه عواطف و نیاز‌هایی است که می‌توانند انسان را به تعالی نزدیک کنند. این تربیت ذائقه مخاطب دوره‌ای است که باید روند ابتذال در آن کاهش یابد و متوقف شود و روند تعالی جایگزین شود. وقتی این اتفاق رخ دهد، سینما هم کارکرد خود را از نظر اقتصادی و فرهنگی خواهد داشت. اکنون سینما تابع جریان سودجویانه اقتصادی شده است و فرهنگ را قربانی می‌کند.

انتهای پیام