سینمای جنگ بازتاب واقعیت یا خیال/ مثل بچه‌های جنگ هرگز ندیدم
گروه هنر ــ برخی از اهالی هنر که در حماسه دفاع مقدس هم دستی بر آتش داشتند معتقدند واقعیات این دوران آنطور که بایسته و شایسته است نه در ادبیات تجلی داشته نه در سینما و نه سایر شاخه‌های هنری که راه انتقال بسیاری از مفاهیم است.
به گزارش ایکنا، دومین نشست «ناگفته‌های جنگ» همزمان با هفته دفاع مقدس عصر روز یکشنبه در خانه اندیشمندان علوم انسانی با حضور حسن برزیده، نویسنده، بازیگر و کارگردان و عبدالحسین درستکار، نویسنده، فیلمساز و منتقدسینما برگزار شد.
برزیده در ابتدای این نشست گفت: با توجه به اتفاقاتی که در بعد فرهنگی در کشور افتاده علاقه‌مندان کمی هستند که بخواهند در مورد جنگ بشنوند که شاهد این مطلب نیز تعداد انگشت شمار حاضران در این نشست.
وی به ذکر خاطراتی پرداخت و افزود: مدتی پیش ملاقاتی با رهبری داشتیم و در این دیدار خدمت ایشان عرض کردم «خیلی فاصله گرفتیم از آنچه روز اول به مردم گفتیم و از آنچه با بچه های انقلاب قرار گذاشتیم»، اگر به "ناخودی" ها انتقاد داریم، قرارهایمان با خودی ها را هم که انجام نداده ایم. در سالگرد حادثه بزرگ و بزرگداشت انسان های بزرگ چرا باید شاهد کمرنگی و ناگفته های جنگ و همچنان غربت باشیم.
برزیده گفت: هرگز مثل بچه های جنگ ندیدم. هیچکدام از مسئولین کشور هیچ شباهتی با بچه های جنگ ندارند، هیچیک از ویژگی هایی که شعار می دهند را دارا نیستند.
موضوع سینمای جنگ انسان های جنگند
این کارگردان سینما افزود: در مورد دفاع مقدس باید گفت جنگ مجموعه ای از تمام چیزهای بزرگ و عظیم است و موقعیتی که در آن پیش می آید بسیار برجسته و ویژه است و نصیب هرکسی نمی شود. جنگ جایی است که آدمها اعتقاد و شجاعت خود را محک می زنند.
وی گفت: اما متاسفانه از دفاع مقدس سوء استفاده شده، حرف هایی زده شده که اعتماد را کشته و در حد شعار برده است.
این کارگردان دفاع مقدس ضمن بیان خاطراتی از جنگ افزود: در مورد سینمای دفاع مقدس این سوال را می توان مطرح کرد که چرا باید راجع به جنگ حرف بزنیم چه نیاز و لزومی هست؟ در پاسخ باید گفت بخشی از آن نیازهای شخصی کارگردان و سازنده اثر است، آنقدر این حادثه و تاریخ و جغرافیا برای ما عظیم بوده که از ساخت چنین آثاری استقبال می کنیم.
برزیده ادامه داد: تولید اثری با موضع و درباره دفاع مقدس می تواندتجدید خاطره کند با چیزی که دوستش داریم و این هم می تواند یکی از دلایل گرایش فیلمسازان جنگ به سمت این مقوله باشد.
کارگردان «مزارشریف» گفت: اما سوال مهمتر این است که چرا فرزند من که جنگ را تجربه نکرده باید اثری در مورد دفاع مقدس ببیند؟ اگر می خواهیم فرزدانمان را برای جنگ آماده کنیم چنانچه بسیاری از آثار در کشورهای غربی با همین هدف ساخته می شوند، باید ببینیم چگونه این آثار را تولید کنیم اما اگر میخواهیم وجوه روبروی انسان با مرگ و یا حتی ابعاد اخلاقی را نیز به او نشان دهیم ، در این صورت هم چگونگی تولید اثر مهم است،با روش های مختلف ونمایش فیلم می توانیم این کار بکنیم اما متاسفانه خیلی از ساخته ها در این حوزه بی ارزش است و موفق در این قضیه نیستند.
برزیده در مورد ادامه ندادن فعالیت در حوزه فیلمسازی دفاع مقدس ادامه داد: مدتی است با این بلبشو و مسایل و مشکلات جامعه به این فکرم فیلم جنگی نسازم چون واقعیت این است که امروز مسایل و موضوعاتی علیرغم تمام قداست جنگ، برای فیلمسازی به این موضوع ارجح هستند.
برزیده با بیان اینکه گاهی سوءاستفاده هایی از جنگ و و موضوع دفاع مقدس می شود، گفت: بچه های جنگ قدیس بودند و در این شرایط کنونی راجع به قدیس ساختن بسیار سخت است.
این کارگردان با اشاره به حاشیه هایی در مورد فیلم «مزارشریف» گفت: نسل سوخته جنگ ما فیلمسازان جنگ هستیم چون از این طرف ما را به نظام می چسبانند، از سوی دیگر هم از طرف از نظام محدود می شویم.
وی تاکید کرد: امروز فیلمساز جنگ یا باید فرمایشی حرف بزند اگر بخواهد بماند و یا باید حرف خود را بزند و نماند. واقعیت این است که امروز حقیقت ذبح می شود، خیلی از بچه های جنگ الان کار نمی کنند چون توجیه نمی شوند، وگرنه حوزه دفاع مقدس جای کار بسیار دارد و خیلی می شود در این عرصه کار کرد اما فضای عمومی جامعه متاسفانه فضای خوبی برای ساخت فیلم جنگی نیست.
وی افزود: آنهایی که ادعا می کنند و وااسلاما سر می دهند و می گویند تنور جنگ را داغ نگه دارید به شدت دروغ می گویند که می خواهیم فیلم جنگی ساخته شود، پای حمایت که می شود می لنگند. در حالیکه باید فیلم جنگی ساخت.
ناگفته های جنگ بیش از تصور ماست
درستکار نیز به بیان خاطراتی از دوران بعد از دفاع مقدس پرداخت و گفت: در زمانی که جامعه همدل تری داشتیم حدود ۱۵ سال پیش در دیدار رهبری یکی از سازندگان و فیلمبرداران جنگ به رهبر گفت به ما درجه بدهید و رهبری در پاسخ فرمودند «درجه هنر، خدایی و الهی است». بعد هم گفت «ناگفته های جنگ بیش از تصور ماست».
وی افزود:گرفتاری ها و مسایل در طول سالهای اخیر در فهم و ادراک کلی موضوع دفاع مقدس در بخش و نزد هنرمند و بدنه جامعه مشکل ایجاد کرده، اگر شاهد استقبال از آثار دفاع مقدس و ساخت آنها نیستیم شاید بدنه جامعه تقاصا نمی کند و کسانی که بر مسند امور هم هستند شاید این رابطه را گرم نکرده اند و دلیلی نمی بینند برای پرداختن به دفاع مقدس.
این منتقد سینما گفت: کسی که در دل جنگ رفته بدون هیچ چشمداشتی خود را قائل به تقدیر الهی می کند که برخاسته از مبانی نظری در اسلام و شیعه است. دفاع مقدس ما را دنیا خاص کرده است. همه ما از دهه ۶۰ به عنوان یک دهه خوب و سالم و پاک و تمیز از نظر افکار یاد می کنیم اما هرچه پیش می رویم از مشیت مبتنی بر فلسفه شیعی خودمان دورتر می شویم، هر روز خبر از فساد مالی می رسد.
وی گفت: چرا باید ناگفته های جنگ گفته نشود و در عین حال همه نگران باشیم که چیزی از دست می رود. چیزی که در آن دوران بوده و الان اصلا نیست به سبب تغییراتی که در فضای عمومی کشور ایجاد شده است.
درستکار افزود: طاقتمان هم کم شده، در شرایط کنونی بخش مهمی از واقعیت ها و ناگفته های جنگ را نمی شود گفت چون به تریج قبای این و آن بر می خورد و گفته می شود «مصلحت نیست»، مصلحتی که باعث عقب افتادن شود چه لزومی دارد؟
وی با انتقاد از بخش مدیریت فرهنگی نیز گفت: در بخش فرهنگی بدترین آدم ها را به بهانه جوان گرایی و «این جناحی» و «آن جناحی» بر مسند نشانده و بهترین ها را خانه نشین کرده ایم.
این منتقد سینما با اشاره به آثار متنوع عرصه دفاع مقدس در گذشته ،گفت: ۲۰ گونه فیلم جنگی داریم ولی وقتی طبقه بندی می کنیم می بینیم جنس و فضاهایشان متفاوت است. ارزش های یک فیلم مبتنی بر معیارهای زیباشناسی است و ارزش های هنری و سینمایی جایگاه هر فیلم را مشخص می کند.
سلسله نشست‌های «ناگفته‌های جنگ» از شنبه ۳۰ شهریور تا سه‌شنبه ۲ مهرماه در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی، ساعت ۱۷ برگزار می شود و حضور در آنها برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.
نخستین نشست از مجموعه این نشست ها با عنوان «ادبیات جنگ، بازتاب واقعیت یا روایت؟» با حضور مرتضی سرهنگی و رضا ایران‌منش برگزار شد.
روز سوم، دوشنبه ۱ مهرماه مخاطبان نشست‌های «ناگفته‌های جنگ» از فرج‌الله برات‌پور و حسین خلیلی سخنانی یا موضوع «پرواز بر فراز آسمان (خاطرات خلبانان جنگنده نیروی هوایی)» خواهند شنید.
نشست چهارم و پایانی این سلسله نشست‌ها هم با موضوع «فراز و فرود فرماندهی جبهه ایران در جنگ و اختلافات ارتش و سپاه» با حضور جعفر شیرعلی‌نیا و محسن رفیق‌دوست برگزار خواهد شد.
انتهای پیام
