نسل جدید قاریان خود را با عمق تلاوت درگیر کنند / ابتکار در وادی الحان عرب بدعت است

به گزارش ایکنا، پس از شیوع ویروس کرونا و راه‌اندازی پویش‌های «در خانه بمانیم» برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا، شاهد شکل‌گیری و افزایش گپ‌وگفت‌های مجازی و بهره‌مندی از ساختار شبکه‌های اجتماعی بوده‌ایم.

در ساعات پایانی شامگاه گذشته، سوم اردیبهشت‌ماه، نیز نشست صمیمانه‌ محمدهادی صلح‌جو، کارشناس‌مجری برنامه‌های معارفی صدا و سیما و سیدمحسن موسو‌ی‌بلده، پیشکسوت قرآنی از طریق لایو صفحه مؤسسه احسن الحدیث انجام شد. در ادامه اهم مطالب مطرح شده در این گفت‌وگوی سه ساعته ارائه می‌شود.

موسوی‌بلده به عنوان مسئول مؤسسه قرآنی احسن‌الحدیث ابتدا دقایقی به فعالیت‌های این مؤسسه در شبکه‌های اجتماعی در ایام کرونا اشاره کرد و از آغاز فعالیتش به عنوان معلم قرآن و اداره جلسه آموزشی از سال 1350 گفت.

وی در ادامه بیان کرد: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 85 نیز صبح‌ جمعه هر هفته در مؤسسه دارالتحفیظ القرآن الکریم کلاس قرائت قرآن برگزار می‌کردم که سپس به محل مؤسسه احسن‌الحدیث منتقل شد. این کلاس به جز تعطیلی رسمی، تعطیلی نداشته و در حال حاضر نیز به دلیل شرایط کرونا تعطیل است.

گیرایی بالاتر قاریان امروز

موسوی‌بلده با اشاره به تفاوت‌های قاریان جوان با قاریان نسل قدیم، اظهار کرد: این اتفاقی است که در هر نهضتی دیده می‌شود، به گونه‌ای که در آغاز خود اصالت‌هایی دارد و افرادی که شروع می‌کنند به آن لوازم و مواضع و اصول آن نهضت اعتقاد دارند، اما کم‌کم که این موضوع به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود، این حس و حال اولیه به تدریج کمرنگ می‌شود. نباید از این امر غافل بود که بچه‌های امروز در تلاوت قرآن باهوش‌تر هستند؛ یعنی در فن تلاوت، قدرتمند‌تر از گذشته هستند.

وی تأکید کرد: طبیعتاً هر معلمی تجربیاتی را که از معلم خود گرفته است به نسل جدید منتقل می‌کند و نسل جدید از چند نسل کسب تجربه می‌کند. از این نظر نسل فعلی قراء ما خیلی بهتر، مطالب را فرامی‌گیرند تا آنچه ما در گذشته یاد گرفته‌ایم.

یادی از استادالاساتید

این پیشکسوت قرآنی کشورمان به زندگی مرحوم محمدتقی مروت، اولین ایرانی دارنده رتبه بین‌المللی مسابقات قرآن مالزی، پرداخت و درباره ویژگی‌های این پیشکسوت قرآنی و استادالاساتید، سال‌های نبودنش در ایران و زندگی‌اش در مصر و کانادا و مطالبی را که از وی فراگرفته است، سخن گفت.

موسو‌ی‌بلده بیان کرد: مطالب و موضوعاتی را که از طریق معلمی یاد گرفته‌ام به بچه‌ها انتقال می‌دهم. شاید همه آن چیزی نباشد که از استاد مروت یاد گرفته‌ام. از استاد مروت اصولی را یاد گرفته‌ام، اما بقیه‌اش را با معلمی خود فراگرفته‌ام که خداوند لطف کرد و توانستم معلم شوم. هر معلمی نسبت به معلم قبلی، مطالب جدیدی را یاد می‌گیرد و به شاگردش منتقل می‌کند. از این دیدگاه نسل امروز قاریان، قرآن را فنی‌تر می‌خوانند و گیرایی بهتری دارند و در نتیجه قدرت تأثیرگذاریشان بیشتر است.

وی ادامه داد: می‌خواهم به قاریان جوان بگویم، قدر حضورتان در محضر حضرت قرآن را بدانید؛ چراکه شما به صورت ویژه‌ در حال فراگیری مطالب و آموزش‌های قرآنی هستید و خود را با عمق تلاوت درگیر کنید. اگر این کار انجام شود، احتمالاً از بروز آسیب‌هایی همچون توجه به سطح قرآن به جای عمق آن می‌توان جلوگیری کرد. اگر شاگرد، عمیق شدن معلم را در تلاوت قرآن ببیند، آن را فرامی‌گیرد و معلم‌‌ها باید این مرزها را به صورت عملی در کلاس‌ها تبیین کنند.

توهم پشت سر گذاشتن قاری مصری

وی با اشاره به اینکه هنر تلاوت قرآن، عربی به ویژه مصری است، تصریح کرد: اعتقاد ندارم که غیرعرب و غیرمصری می‌توانند از مصری‌ها اقتباس کنند. یکی از قاریان که به خوبی تلاوت قرآن را انجام می‌دهد در مصاحبه‌ای گفته بود که سبک من را چند قاری مصری تقلید می‌کنند! از وی خواستیم نام آن قاریان مصری را بگوید، اما پاسخی نشنیدیم؛ این سخنان خوب نیست. اگر ما به اینجا برسیم که بگوییم، قاری مصری را پشت سر گذاشتیم، تباه شدن است. کوهنورد هنگامی که از کوه بالا می‌رود تا به قله برسد، مادام رشد می‌کند، اما هنگامی که به قله رسید، سکوت و سکونش آغاز می‌شود و در ادامه پایین آمدنش از قله است.

موسوی‌بلده تأکید کرد: فردی که معتقد است به قله رسیده، هنگام سقوط و پایین آمدنش است؛ چراکه نباید به این وهم دست پیدا کنیم که در هنر تلاوت می‌توانیم از قاریان مصری غنی‌تر شویم. این دیدگاه به هیچ وجه، ایجاد یأس و تحقیر خود نیست، بلکه محتوا و چارچوب تلاوت قرآن باید با الحان عرب باشد و نمی‌تواند با الحان ایرانی و هندی باشد. به طور مثال اگر فرد مصری با دستگاه‌های ایرانی متن عربی‌اش را بخواند، مخاطب نمی‌پسندد. متن عربی، آهنگ عربی می‌طلبد و این حرف تعصبی نیست.

متن عربی با الحان عربی

این خادم قرآن اضافه کرد: موسیقی هر ملتی با کلام خود همراه است. البته تحت تأثیر موسیقی کشورهای دیگر نیز قرار می‌گیرد، کما اینکه موسیقی عرب رسماً از موسیقی ایرانی گرفته است، حتی اسم دستگاه‌ها و نغمات موسیقی عرب نیز ایرانی است. نکته اینجاست که آن حال و هوای ایرانی به حال و هوای عربی تبدیل شده است و در این صورت نغمه عربی لحاظ می‌شود و لو اینکه از ایران یا هر جای دیگری گرفته شده باشد.

موسو‌ی‌بلده گفت: اگر بخواهیم خارج از چارچوب خواندن قرآن در وادی الحان عرب وارد شویم و ابتکار کنیم، این بدعت است و ما اجازه این کار را نداریم، اما در چارچوب مقامات عرب می‌توان ابتکار کرد.

قطعه خوب لحن در هر تلاوت

وی ادامه داد: قاریان جوان باید از ابتدای قاری شدنشان هر تلاوتی را ضبط کنند و بعد آن را گوش دهند. در کنار استماع تلاوت مصری، تلاوت خودشان را گوش دهند، زیرا هنگامی که به عنوان شنونده به تلاوت خود گوش می‌دهید، هم نکات مثبت و هم اشکالات خود را درمی‌یابید.

این پیشکسوت قرآنی کشورمان اظهار کرد: در هر تلاوتی به صورت تصادفی یک قطعه خوب لحنی وجود دارد. هنگامی که قاری تلاوتش را گوش می‌دهد، سعی می‌کند که آن را در تلاوت بعدی به کار ببندد. همچنین ممکن است در تلاوت بعدی نیز قطعه جدیدی رخ دهد که می‌تواند آن را در اجرای بعدی‌اش به کار گیرد، چراکه هر قاری در هر تلاوت قطعه لحنی از خودش خواهد داشت و آن هنگام است که تلاوت رنگ و بوی شخصی پیدا می‌کند و سبک می‌شود.

یادآور می‌شود، سیدمحسن موسوی‌بلده در این لایو به بیان خاطراتی پرداخت و همچنین به انتشار کتاب حلیةالقرآن و چاپ 7 میلیون نسخه از این کتاب اشاره کرد و دلیل انتشار این کتاب را نبود آموزش مناسب تجوید قرآن در اوایل دهه 60 بیان کرد.