راهکارهای خلاصی از تله فیک‌نیوزها + فیلم
استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات ضمن تشریح ویژگی‌های اخبار جعلی و دروغ و دلایل تولید آنها، گفت: اولین کار برای شناختن فیک‌نیوزها، جست‌وجوی آنها در اینترنت است.
به گزارش ایکنا، در دنیای کنونی تمام ابعاد زندگی انسان در سیطره رسانه‌‌هاست و این خطر بزرگ همیشه وجود دارد که رسانه‌ها ما را فریب دهند. به همین دلیل باید بدانیم با هر پیام و مطلب رسانه‌ای چگونه مواجه شویم و دروغ و حقیقت پیام‌ها را به چه نحو تشخیص دهیم.
برای یادگیری این مهم باید اصول سواد رسانه‌ای را آموزش ببینیم. خبرگزاری ایکنا با توجه به اهمیت بسیار بالای سواد رسانه‌ای در عصر کنونی، به تهیه و ارائه مطالب آموزشی با محور سواد رسانه‌ای اقدام کرده است. در این مجموعه کلیپ‌های آموزشی حمید ضیائی‌پرور، استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات، اصلی‌ترین تکنیک‌های سواد رسانه‌ای را به مخاطبان ایکنا آموزش می‌دهد.
وی پنجمین بخش این مجموعه آموزشی را به تشریح فیک‌نیوزها اختصاص داد و گفت: فیک‌نیوز یعنی خبر جعلی و دروغ. در فرهنگمان دروغگو را دشمن خدا می‌دانیم؛ در تمام فرهنگ‌های دنیا اینگونه است که کسی که دروغ می‌گوید جنایتی پایین‌تر از قتل انجام می‌دهد، یعنی از نظر تخلف و جرم تنها قتل است که خلاف و جنایتی بالاتر از دروغگویی محسوب می‌شود، ولی عملاً بسیاری از مردم اگر مدام دروغ نگویند روزشان شب نمی‌شود، رسانه‌ها هم همین‌طور هستند. در خصوص درگذشت مجری سابق تلویزیون خانم آزاده نامداری چند خبر منتشر شد؟ چند درصد از این اخبار صحیح بود؟ در خصوص کرونا یا سایر موضوعاتی که با آنها درگیر هستیم چقدر خبر منتشر می‌شود. چند درصد از این اخبار واقعیت دارد؟
جایگاه اخلاق رسانه‌ای و حرفه‌ای روزنامه‌نگاری کجاست؟ جایگاه اخلاق انسانی، اسلامی و دینی کجاست؟ چرا به راحتی محتوای نادرست در جامعه منتشر می‌شود؟ بحث‌های زیادی در خصوص فیک‌نیوز وجود دارد که بخشی از آن در مورد کسانی است که این اخبار را تولید و بخش دیگر در مورد کسانی است که این اخبار را دریافت می‌کنند.
بسیاری به دلیل تجارت، دریافت کلیک بیشتر، جذب مخاطب بیشتر، دیده شدن، گرفتن آگهی بیشتر، مشهور شدن و ... بدون اینکه اصول روزنامه‌نگاری را آموخته باشند، واقعیت و دروغ را با هم مخلوط و اخبار دروغ منتشر می‌کنند.
بسیاری به دلیل منافع مالی خبر دروغ منتشر می‌کنند. در ایران کارخانه‌ای اعلام کرد داروی کرونا را کشف کرده است و بسیاری از رسانه‌ها حتی رسانه‌های رسمی این خبر را منتشر کردند. بعد معلوم شد که این دارو در کنترل کرونا کمی مؤثر است. تحقیقات بعدی نشان داد که حتی تصور اولیه در خصوص تأثیر جزئی دارو بر کنترل کرونا هم اشتباه بوده و دارو اثری در بهبود کرونا ندارد. این خبر چه تأثیری داشت؟ با این خبر که منابع رسمی هم آن را منتشر کرده بودند سهام آن کارخانه در بورس میلیاردها تومان افزایش پیدا کرد. پس این دروغ برای کسب منافع مالی بود. اگر در اینترنت جست وجو کنید به این خبر دست پیدا می‌کنید.
انگیزه‌های سیاسی ممکن است پشت انتشار فیک‌نیوزها باشد. مثلاً بسیاری از سیاستمداران دنیا پیشگام فیک‌نیوز هستند. دونالد ترامپ به عنوان سردمدار فیک‌نیوز در بین سیاستمداران دنیا معروف شده بود. روزهای آخر ریاست‌جمهوری وی همه پلتفرم‌های اجتماعی زیر توئیت‌های ترامپ برچسب دروغ بودن می‌زدند.
اما گیرندگان؛ کسانی که محتوایی را دریافت می‌کنند اگر سواد رسانه‌ای کافی داشته باشند، اگر خبر را به درستی نقد کنند و اگر خبر را با چک کردن سایر منابع خبری راستی‌آزمایی کنند، دچار تله فیک‌نیوز نخواهند شد.
چگونه بفهمیم خبری که دریافت می‌کنیم فیک است؟
اما چگونه بفهمیم خبری که دریافت می‌کنیم فیک است یا خیر؟ هر محتوایی را شک داشتید که درست است یا خیر گوگل کنید. به محض سرچ کردن متوجه می‌شوید که کدام منابع این خبر را منتشر کرده‌اند. اگر منبعی جز منبعی که معمولاً ناشناس است آن خبر را منتشر کرده بود آن خبر دروغ است. خبرهای جعلی معمولاً عجیب و غریب هستند یا در آنها نوشته شده است که به صورت محرمانه از منابعی که نخواستند نامشان فاش شود دریافت شده‌اند و این منابع به صورت اختصاصی به این خبر دسترسی پیدا کرده‌اند. معمولاً تلاش می‌شود که اخبار فیک با این اصطلاحات پوشانده شود و مخاطب باید سواد رسانه‌ای کافی داشته باشد و مسلط باشد تا مانع از این شود که از اخبار فیک تأثیر بگیرد یا آنها را بازنشر کند.
پس مواظب فیک‌نیوزها در فضای مجازی به ویژه در رسانه‌های اجتماعی باشید.
انتهای پیام
