دروغ‌هایی از جنس تصویر و صدا + فیلم
دیپ فیک نوعی تکنیک سینمایی است که رفتار، گفتار، حرکت و ... را به فردی که آن کار را انجام نداده است نسبت می‌دهد. تشخیص واقعیت از دیپ فیک نیازمند سواد رسانه‌ای بالاست.
به گزارش ایکنا، در دنیای کنونی تمام ابعاد زندگی انسان در سیطره رسانه‌‌هاست و این خطر بزرگ همیشه وجود دارد که رسانه‌ها ما را فریب دهند. به همین دلیل باید بدانیم با هر پیام و مطلب رسانه‌ای چگونه مواجه شویم و دروغ و حقیقت پیام‌ها را به چه نحو تشخیص دهیم.
برای یادگیری این مهم باید اصول سواد رسانه‌ای را آموزش ببینیم. خبرگزاری ایکنا با توجه به اهمیت بسیار بالای سواد رسانه‌ای در عصر کنونی، به تهیه و ارائه مطالب آموزشی با محور سواد رسانه‌ای اقدام کرده است. در این مجموعه کلیپ‌های آموزشی حمید ضیائی‌پرور، استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات، اصلی‌ترین تکنیک‌های سواد رسانه‌ای را به مخاطبان ایکنا آموزش می‌دهد.
وی در ششمین بخش از این مجموعه آموزشی به تشریح دیپ فیک(deepfake) پرداخت و گفت: دیپ فیک به معنی جعل عمیق است. این واژه از مفهوم یادگیری عمیق گرفته شده است. ضرب‌المثلی داریم که می‌گوییم شنیدن کی بود مانند دیدن؛ این ضرب‌المثل در مورد فیک نیوزها مصداق دارد و صادق است اما اخباری هم هستند که به صورت تصویری فیک شده‌اند(جعل شده‌اند) که این ضرب‌المثل در مورد آنها صدق می‌‌کند.
دیپ فیک تکنیک سینمایی است که می‌خواهد رفتار، گفتار، حرکت و ... را به فردی که آن کار را نکرده است نسبت دهد و با چهره وی بازنمایی کند. نمونههای مختلف دیپ فیک وجود دارد که حتی بعضی مثبت هستند مثلاً ابتدای سال 2021 پیامی تصویری از ملکه انگلیس منتشر شد که رسانه‌ها هم آن را منتشر کردند. در این پیام در خصوص کرونا و سایر موضوعات صحبت شده بود در حالی که چنین پیامی از طرف ملکه انگلستان گفته نشده بود.
با سرچ در پلتفرم‌های انتشار ویدئو هزاران دیپ فیک را می‌بینید که به افراد مختلف منتسب شده است. نرم‌افزارهای مختلفی نیز برای تولید این محتواها ارائه شده است. بعضاً اینها به عنوان حقه‌های سینمایی مطرح می‌شود مثل بارش بادمجان در تهران که یک تهیه کننده جلوه‌های ویژ‌ه آن را تولید کرده بود.
برخی دیپ فیک‌ها با هدف سرگرمی تولید می‌شوند و برخی دیگر جنبه کلاهبرداری، فریب افکار عمومی، جنگ رسانه‌ای، عملیات روانی و موارد شبیه به اینها دارد. فیک نیوز و دیپ فیک با اخلاق رسانه‌ای و اخلاق اسلامی سازگار نیست اما در حقه‌های فیلم‌سازی، سینما و ... مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. تشخیص دیپ فیک‌ها از تصاویر واقعی بسیار مشکل است و به سطح دانش بالایی از سواد رسانه‌ای نیاز دارد؛ یعنی متخصصان سواد رسانه‌ای می‌توانند تشخیص دهند که محتوایی به صورت دیپ فیک یا حقیقی است.
البته دیپ فیک فقط شامل ویدئو نیست و می‌تواند صدا نیز باشد. مثلاً صدای یک شخصیت برجسته کشوری، نظامی، روحانی و ... که در مقاطع مختلف صحبت کرده را با هم مونتاژ و به عنوان سخنرانی جدید جلوه می‌دهند که نمونههای آن کم نیست و به آن جعل عمیق صوتی گفته می‌شود.
نه تنها در مورد اخبار، اطلاعات و مکتوبات باید توجه داشته باشیم که درست هستند یا غلط و باید از طریق تکنیک‌های سواد رسانه‌ای این اخبار را بررسی کنیم، بلکه در مورد فیلم‌ها، صداها و ویدئوهایی هم که ممکن است به آنها مشکوک شویم باید به منابع اصلی و معتبر مراجعه و صحت فیلم و صدا را بررسی کنیم، در غیر این صورت در دام تهیه کنندکان دیپ فیک می‌افتیم.
انتهای پیام
