تداوم سوگواره نمایشی«خمسه» نیازمند مشارکت مدیران شهری کل کشور است
گروه هنر: هرچند که تاکنون سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران مبتکر و مجری برگزاری سوگواره نمایش«خمسه» بوده است اما این رویداد به عنوان یک رویداد ملی و سراسری با موضوع پرداختن به آئین‌های نمایشی عاشورا نیازمند مشارکت مراکز استان‌ها در سراسر ایران و شهرداری آنها است.
از جمله این فعالیت‌ها و برنامه‌ها سوگواره نمایشی«خمسه» است که سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران آن را برگزار می‌کرد و از سابقه سه‌ساله در امر برگزاری منظم و هدفمند برخوردار بود و توقع می‌رفت که امسال و از خیلی پیشتر در آستانه فرارسیدن ماه محرم‌الحرام شاهد انتشار فراخوان دوره چهارم آن باشیم که این امر نیز محقق نشد.
به این دلیل با کوروش زارعی، بازیگر، کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون که در حال حاضر مدیریت مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری را نیز عهده‌دار است گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
کوروش زارعی در دوره سوم سوگواره نمایشی«خمسه» و در بخش ویژه این رویداد با کارگردانی نمایش«اروند خون» با موضوع شهدای غواص شرکت کرده بود.
ـ حتماً شما هم با این موضوع سرنوشت نامعلوم سوگواره نمایشی«خمسه» مواجه شده‌اید، واکنش شما در زمینه این اتفاق چیست؟
البته از سوی دوستان مسئول در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران تاکنون خبری مبنی بر اینکه این سوگواره به طور کلی قرار است تعطیل شود منتشر نشده است، اما شواهد حاکی از آن است که حداقل دوره چهارم برگزاری این سوگواره دستخوش تغییرات در ساختار مدیریتی شورای شهر تهران و شهردار کلانشهر تهران شده است.
جای تأسف است که در حوزه فرهنگ و هنر هر از چند گاهی شاهد نضج و شکوفایی یک رویداد مؤثر هستیم و علیرغم تمام ظرفیت‌های خوبی که این رویداد در بحث فرهنگسازی جامعه ایجاد می‌کند به ناگاه بنا به دلایلی که اغلب نیز در حاشیه قرار دارند تقریباً با نگاه سلیقه‌ای که ممکن است دفعتاً به وجود آید، جریان آن قطع می‌شود.
با موضوع رویدادهای فرهنگی و هنری با موضوع عاشورا به ویژه در عرصه هنرهای نمایشی سابقه مسکوت ماندن و تعطیلی برنامه‌های زیادی را داشته‌ایم که از آن جمله می‌توان به همایش آئین‌های عاشورایی، جشنواره تئاتر حقیقت که بدها به جشنواره تئاتر صاحبدلان تغییر نام داد، اشاره کرد.
متأسفانه اگر وضعیت به همین منوال پیش رود ممکن است که سوگواره نمایشی«خمسه» نیز به سرنوشت رویدادهایی که به آنها اشاره شد دچار شود و من توصیه‌ام به دوستان مسئول در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران این است که نگذارند این اتفاق بیفتد و خیمه‌ای از خیام عزاداری اباعبدالله‌الحسین(ع) برچیده شود.
ـ در حال حاضر تکلیف چیست؟ گویا حتی اگر دوستان مسئول در شهرداری تهران به صرافت برگزاری مجدد این سوگواره بیفتند، زمان از دست رفته است و اکنون دیگر زمان کافی برای انتشار فراخوان این سوگواره نیست؟
بله متأسفانه کم‌کاری در این زمینه صورت گرفت اما در شرایط کنونی تنها چیزی که اهمیت دارد تداوم این سوگواره است و نباید گذاشت وقفه‌ای در آن حاصل شود، اگر دوستان مسئول به این جمع‌بندی رسیدند که می‌توان سوگواره را در ایام محرم و یا حتی صفر برگزار کرد، دوره چهارم آن را می‌توانند به شکل دیگری به جز انتشار فراخوان عمومی پیگیری نمایند و مثلاً این دوره را تبدیل به همایشی که به منظور مرور آثار تولید شده در این حوزه اختصاص داشته باشد بدل کنند.
کارهای مبتکرانه زیادی می‌توان انجام داد تا حداقل این شریان فرهنگی از جریان نیفتد تا بعد سال آینده با فراغ بال و وقت کافی به دنبال برگزاری آن در قالب یک رویداد رسمی، مفصل و فاخر بود.
ـ اگر حتی تصمیم سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران بر این باشد که برگزاری سوگواره را متوقف نماید آیا با توجه به ظرفیت‌هایی که ایجاد شده است می‌توان امید داشت که نهاد و یا سازمان فرهنگی دیگر این سوگواره را مدیریت و برگزار نماید؟
ترجیح بر این است که چون ساختار اجرایی و سیاست‌ها و اهداف این سوگواره از همان ابتدا در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران مطرح و نهادینه شده است، سوگواره در همین سازمان نیز باقی مانده و مسئولیت اجرایی آن را دوستان مسئول در این سازمان به عهده بگیرند؛ اساساً کار در مورد امام حسین(ع) سازمان، تشکیلات و گروه خاصی را شامل نمی‌شود و نمی‌توان گفت که سیدالشهداء(ع) مربوط به قشر خاصی است؛ وجود ایشان متعلق به همه مردم است و هر کس بنا به وظیفه و رسالتی که در ترویج و اشاعه فرهنگ ناب عاشورا در خود احساس می‌کند باید در این راه قدم بردارد، باید دید که ابتدا نظر مسئولان جدید شهرداری تهران در تداوم این سوگواره چیست و آیا اگر مسئله تأمین بودجه در مورد عدم تداوم یافتن آن مطرح باشد که باید سایر نهادها و سازمان‌ها در جهت هم‌افزایی و حمایت از سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران به منظور برگزاری این سوگواره اقدام نمایند.
ـ سوگواره «خمسه» از همان آغاز با انتقاداتی از سوی منتقدان مواجه بود مبنی بر اینکه اساساً سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران رسالت فرهنگی در قبال کلانشهر تهران را به عهده دارد و نباید در جریان یک رویداد سراسری فرهنگی و هنری دخالتی داشته باشد، نظر شما چیست؟
در پاسخ به پرسش قبلی به این مورد اشاره کردم که چون موضوع این رویداد مرتبط با عاشورا و امام حسین(ع) است؛ لذا قشر و حوزه‌بندی بردار نیست اما اینجا باید بگویم که تهران به عنوان قلب ایران می‌توان نبض و شریان اصلی فرهنگ و هنر میهن عزیز اسلامی ما باشد و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با این کار ارزنده‌ای که به انجام رساند به نوعی الگوسازی برای پرداختن به یک حرکت عظیم فرهنگی را آغاز کرد که می‌تواند در جای جای ایران شاهد فراگیر شدن آن و برگزاری رویدادهای مشابه باشیم مضافاً بر اینکه تهران به عنوان پایتخت، مسکن طیف‌های مختلفی از مردم ایران با عقاید، رسوم و آئین‌های گوناگون اقوام ایرانی است و باید سازمانی فرهنگی که در خدمت شهروندان آن است با ظرفیت‌سازی که اینجا در پرداختن به موضوع عاشورا پایه‌گذار آن بوده سعی در احیای بسیاری از این سنت‌ها، آئین‌ها و باورها داشته باشد.
ـ برای آینده سوگواره نمایشی«خمسه» و اینکه می‌تواند چه مسیری را برای خود انتخاب نماید چه نقشه راهی ترسیم می‌کنید؟
سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران باید سعی در رواج بیشتر و فراگیری این سوگواره به شکل ملی در میان همه اقوام ایرانی داشته باشد تا به این شکل برگزاری صفر تا صد این سوگواره از گردن این سازمان ساقط شده و با توجه به محدودیتی که در زمینه منابع و اعتبارات وجود دارد هم قادر به تداوم این سوگواره باشد و هم اینکه متحمل هزینه‌هایی که شاید در ردیف بودجه آن تعیین نشده باشد، نشود.
ما با یک سوگواره سراسری و ملی مواجه هستیم که هسته نخستین آن را سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران تشکیل داده است اما این مسئله به منزله این نیست که این سازمان باید تا آخر این سوگواره را یک‌تنه مدیریت و برگزار کند؛ در حال حاضر در ساختار شهرداری بسیاری از مراکز استانی و شهرهای مهم ایران، سازمان فرهنگی و هنری به منظور ارائه خدمات فراگیر فرهنگی به شهروندان دایر شده است و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران می‌تواند این سوگواره را با مشارکت آنها در قالب همایش‌های استانی و منطقه‌ای برگزار کرده و بعد در قالب یک سوگواره سراسری، میزبان منتخبان آن در ایام محرم و صفر در تهران باشد.
