گزارش ایکنا از بازار داغ لوازم‌التحریر خارجی؛
فاصله وعده‌ها تا دغدغه‌ها در عرصه تولید نوشت‌افزار ایرانی ـ اسلامی
گروه جامعه ــ نگاهی به سهم 40 درصدی تولیدکننده داخلی از بازار نوشت‌افزار کشور این سؤال را مطرح می‌کند که چرا با وجود ظرفیت و توان بالای طراحان و تولیدکنندگان داخلی، همچنان بازار واردات نوشت‌افزار خارجی داغ است و کشور ما با وجود فرهنگ غنی، مهندسان طراح زبده و منابع مالی مناسب داخلی، هنوز آن طور که باید و شاید به خودکفایی در این صنعت نرسیده است.
به گزارش ایکنا؛ یکی از کالا‌های فرهنگی که به صورت مکرر مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد نوشت‌افزار است؛ کالایی که همه ساله و در آستانه آغاز سال تحصیلی بیشتر مورد توجه خانواده‌ها به‌خصوص کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرد. اینکه خانواده‌ها از چه نوشت‌افزاری استفاده و یا آن را برای فرزندانشان انتخاب کنند بستگی به ملاک‌های مختلفی از جمله قیمت مناسب و کیفیت مطلوب کالا دارد، اما آنچه برای کودکان در انتخاب نوشت‌افزار اهمیت دارد، ظاهر، شکل، طرح و نقش آنهاست.
متأسفانه این روز‌ها قهرمانان ساختگی قاب تلویزیون، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی جای خود را در ذهن کودکان باز کرده‌اند و در خلائی که از کم‌کاری متولیان فرهنگی شکل گرفته، رفته رفته تبدیل به قهرمان شده‌اند.
اثرگذاری و تبلیغ پرقدرت غرب در این حوزه توانسته گوی سبقت را از طرح‌های ایرانی نظیر گرشاسب، دارا و سارا، ثنا و ثمین و مانند آن‌ها برباید و در بازار‌های ایرانی، فرهنگ غربی و نماد‌های ساختگی آنان جولان بیشتری دهند. قدرت تبلیغ در این حوزه، قدرت فکر و آینده‌نگری را از خریدار سلب کرده و زیبایی‌های فانتزی مدنظر قرار گرفته است.
در چند سال اخیر تولیدکنندگان داخلی نوشت‌افزار با تمام مشکلات و دشواری‌ها پا به پای تولیدکنندگان خارجی حرکت کرده‌اند به‌نحوی که امروز موفق شدند بخشی از بازار نوشت‌افزار را به دست آورند. با وجود اینکه اقدامات تولیدکنندگان این عرصه در خصوص طرح‌ها و تولید نوشت‌افزار‌های متناسب با فرهنگ ایرانی - اسلامی شایسته است، اما به دلایل مختلف که در ادامه این گزارش به آن‌ها می‌پردازیم، باز هم جای خالی کیفیت، تنوع و همچنین حمایت‌های دولتی در این محصولات به شدت احساس می‌شود.
تا یک ماه دیگر سال تحصیلی جدید برای بیش از ۱۲ میلیون دانش‌آموز ایرانی در سراسر کشور آغاز می‌شود، فصل بسیار مهمی که می‌تواند مانند لبه تیز چاقو برای صنعت لوازم‌التحریر کشور سودآور و یا بسیار زیان‌آور باشد. هر چند برگزاری هفتمین دوره از نمایشگاه‌های ایران‌نوشت در پایتخت با عرضه محصولات ایرانی - اسلامی و با حضور مخاطبان زیادی همراه بود اما به دلیل عدم حمایت کافی، جمع گسترده‌ای از مردم کشور از این محصولات بی‌نصیب ماندند.
سعید حسینی، رئیس مجمع نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی، معتقد است که امروز نوشت‌افزار ایرانی با همکاری رسانه‌ها با ذائقه مخاطب هم‌خوانی بیشتری پیدا کرده است و به عنوان یک کالای رسانه‌ای - فرهنگی شناخته می‌شود که مکملی برای دغدغه‌های خانواده‌ها و نظام آموزشی کشور است، چرا که کیفیت کالا‌های ایرانی و رعایت استاندارد‌های سلامت در این محصولات برای کودکان درنظر گرفته شده است.
وی در گفت‌وگو با ایکنا، بیان کرد: امسال با ۱۰ درصد افزایش سهم تولید ملی از بازار نوشت‌افزار، ۴۰ درصد این بازار در اختیار تولیدکنندگان ایرانی است؛ این یعنی با وجود گردش مالی بازار نوشت‌افزار در کشور که چیزی حدود شش هزار میلیارد تومان است، فقط ۴۰ درصد آن در اختیار تولیدکننده‌های ایرانی قرار گرفته است.
حسینی از عدم حمایت‌های دولت و مسئولین علی‌رغم تأکید مقام معظم رهبری گلایه کرد و افزود: آموزش و پرورش با وجود تعاملات و پیگیری‌های بسیار، در این زمینه سکوت کرده است. همچنین برای حمایت تولید در این عرصه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صنعت در حوزه کاغذ و معاون اول رئیس‌جمهور در حال پیگیری هستیم، اما هیچ حمایت جدی از عرصه نوشت‌افزار‌های ایرانی - اسلامی از سوی مسئولان و متولیان وقت انجام نشده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر امید تولیدکنندگان فقط به مردم است، اظهار کرد: گویا مسئولان در فصلی که بازار خرید محصولات نوشت‌افزار از سوی خانواده‌ها داغ است به خواب زمستانی رفتهاند؛ اما خوشبختانه فعالیت‌های خوب رسانه‌ای باعث شده تا مردم برای خرید این کالای فرهنگی رغبت پیدا کنند. همین موضوع به تولیدکننده انگیزه می‌دهد تا به فعالیت‌های خود در تولید نوشت‌افزار‌های ایرانی - اسلامی ادامه دهد.
واردات لوازم‌التحریر با ارز ۴۲۰۰ تومانی!
حسینی در حالی از عدم حمایت سخن می‌گوید که علی ربیعی، سخنگوی دولت، خبر از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نوشت‌افزار به کشور داده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، نیز به لزوم حمایت از کالا‌های ساخت ایران به ویژه نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی، تأکید دارد و معتقد است: سازمان تبلیغات اسلامی با توجه به ارتباطاتی که دارد می‌تواند حمایتی پیگیرانه‌ای از تولیدکنندگان این کالای ایرانی کند. صدا و سیما و سازمان‌هایی که رسانه دارند و همچنین سازمان‌هایی که در مجموعه‌های حاکمیتی به یک‌سری از رسانه‌ها دسترسی دارند، باید از تولیدات ایرانی - اسلامی حمایت کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قمی در گفت‌وگو با ایکنا ضمن تشریح نحوه حمایت سازمان تبلیغات اسلامی از نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی گفت: این سازمان می‌تواند نمونه‌های موفق تولید نوشت‌افزار‌های ایرانی را در برنامه‌های مختلف معرفی کند. همچنین چنانچه تولیدکننده‌ها در مسیر تولید به مشکلات یا موانع حقوقی برخورد کنند، می‌توانیم نسبت به تسهیل‌سازی این مشکلات اقدام کنیم.
می‌توانیم دسترسی به کاغذ با ارز نیمایی را فراهم کنیم
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: حمایت مالی از نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی نیز نوع دیگر خدماتی است که می‌توانیم ارائه دهیم؛ البته نمی‌توانیم به این تولیدکنندگان بودجه‌ای اختصاص دهیم، چرا که نهاد متولی نیستیم، اما می‌توانیم با رایزنی، دسترسی به کاغذ با ارز نیمایی را برای آن‌ها فراهم کنیم. به علت ارتباطاتی که با شورا‌های بالادستی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی داریم نیز می‌توانیم در سیاست‌گذاری‌ها به این تولیدکنندگان کمک کنیم.
وی یادآور شد: سازمان تبلیغات اسلامی نهاد متصدی تولید نوشت‌افزار ایرانی نیست، اما می‌تواند نهادی حمایتی باشد و به پشتیبانی از بخش خصوصی و مردم بپردازد. در حال حاضر که شرایط اقتصادی خوبی در کشور حکم‌فرما نیست، می‌توان این حمایت‌ها را به سمت و سوی حقوقی، رسانه‌ای و ... برد.
هر آنچه مسئولان و متولیان این امر به آن تأکید دارند در حالی رخ داده است که تولیدکنندگان این محصولات سال گذشته شاهد واردات بیش از یک هزار و ۳۳۰ تن لوازم‌التحریر به کشور بودند. وارداتی که علاوه بر هدف قرار دادن فرهنگ غنی یک جامعه، جیب تولیدکننده بومی را نیز هدف تخریب قرار می‌داد؛ این در حالی است که تولیدکنندگان ایرانی معتقدند در صورت تأمین به موقع زنجیره مواد اولیه از پتروشیمی گرفته تا سایر تجهیزات، بازار کشور نیازمند واردات انواع کیف، جامدادی، مداد رنگی، لوازم اندازه‌گیری (خط کش) و... نخواهد بود.
از نحوه بازاریابی غافل شده‌ایم
پس از شنیدن سخنان مسئولان و متولیان این امر، به سراغ تولیدکنندگان رفتیم تا با معضلات بخش تولید نوشت‌افزار در کشور نیز آشنا شویم. شفیع مرتضوی، یکی از تولیدکنندگان لوازم‌التحریر داخلی در کشور است که در گفت‌و‌گویی به ضعف در بازاریابی اشاره کرده و گفت: سال‌هاست که تولیدکنندگان برای افزایش استقبال مخاطبان که گروه سنی حساسی نیز هستند، طراحان زبده‌ای را برای شکیل‌تر شدن جلد دفتر‌های مشق و همچنین جامدادی‌ها به کار می‌گیرند و در این بین از نحوه بازاریابی در بازار‌ها غافل شده‌اند. در صورتی که کشور‌های دیگر ابتدا بازار هدف را شناسایی و سپس با در نظر گرفتن ذائقه بازار هدف، طراحی محصولات مورد نظر را آغاز می‌کنند.
وی با بیان اینکه کیفیت یکی از اصلی‌ترین موضوعات مدنظر خانواده‌های ایرانی است، ادامه داد: پدر و مادر ایرانی به هنگام خرید ابتدا به کیفیت و دوام لوازم مورد نیاز دانش‌آموزان توجه و سپس به طرح و نقش آن دقت می‌کنند. بنابر‌این وزارت صمت باید با در نظر گرفتن کارشناسان زبده و متخصص در تهیه مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات، به عرصه تولید لوازم‌التحریر ورود کند چرا که در صورت واردات مواد اولیه نامرغوب کشور، علاوه بر از دست دادن میزان قابل توجهی ارز، باید منابع ریالی خود را هم برای جبران این خسارت صرف کند.
قیمت فعلی کاغذ با هیچ منطق و معادله‌ای صحیح نیست
مهدی یوسف‌وندی، دیگر تولیدکننده نوشت‌افزار داخلی، با اشاره به سخت شدن کار تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی ــ اسلامی با خارج شدن کاغذ این حوزه از دایره ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت: اگر تا سال‌های گذشته تنها مشکل تولید نوشت‌افزار ایرانی ــ اسلامی، فقدان طرح مناسب و یا عرضه کاراکتر‌های غربی با قیمت ارزان بود، در حال حاضر با مشکل اساسی‌تری مواجه است. تأمین کاغذ مشکلاتی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده که تاکنون آن را لمس نکرده بودیم.
مهدی یوسف‌وندی، دیگر تولیدکننده نوشت‌افزار داخلی، با اشاره به سخت شدن کار تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی ــ اسلامی با خارج شدن کاغذ این حوزه از دایره ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت: اگر تا سال‌های گذشته تنها مشکل تولید نوشت‌افزار ایرانی ــ اسلامی، فقدان طرح مناسب و یا عرضه کاراکتر‌های غربی با قیمت ارزان بود، در حال حاضر با مشکل اساسی‌تری مواجه است. تأمین کاغذ مشکلاتی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده که تاکنون آن را لمس نکرده بودیم.
وی به افزایش بی‌سابقه قیمت کاغذ اشاره و اضافه کرد: اگر در سال گذشته سهم کاغذ در هزینه تمام شده محصول حدود ۴۵ درصد بود، امسال این رقم به میزان ۸۷ درصد افزایش یافته است؛ به عبارت دیگر محصولاتی که با کاغذ تولید می‌کنیم، حدود دو تا سه برابر افزایش قیمت دارد؛ این در حالی است که افزایش قیمت کاغذ غیرطبیعی است. قیمت دلار سه برابر شده، اما کاغذ با ۹ برابر افزایش قیمت عرضه می‌شود. قیمت فعلی کاغذ با هیچ منطق و معادله‌ای درست نیست.
تولید نوشت‌افزار بومی با شکست مواجه شده است
مدیر مجموعه نوشت‌افزار آفتاب با بیان اینکه تولیدکنندگانی مانند ما توان تولید سال گذشته را ندارند و این مشکل اصلی است، ادامه داد: در کنار افزایش قیمت کاغذ، با افزایش قیمت سایر مواد اولیه نیز مواجه هستیم. مشکلات این‌چنینی سبب می‌شود تا تیراژ تولیداتمان را کاهش دهیم، در حالی که هزینه تولید چند برابر شده است. اتفاقات حاضر سیستم تولید نوشت‌افزار بومی را با شکست مواجه کرده و آن را به نابودی می‌کشاند.
این تولیدکننده با اشاره به تعدیل برخی از نیرو‌های زیرمجموعه‌های تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی یادآور شد: برخی از تولیدکنندگان نیز کار را تعطیل کرده‌اند، اما برای اینکه در بازار حضور داشته باشند از محصولات سال‌های قبل خود عرضه می‌کنند که البته مقدار آن بسیار کم است. با چنگ و دندان تلاش می‌کنیم تا هر واحد را زنده نگاه داریم و نیرویی را تعدیل نکنیم.
خانواده‌ها نوشت‌افزار بومی می‌خواهند، اما دستمان خالی است
یوسف‌وندی در ادامه به استقبال خانواده‌ها از نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی هم اشاره و اضافه کرد: خوشبختانه نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی در سال‌های اخیر توانسته در سبد خانواده‌های ایرانی جای گیرد. با تلاش‌هایی که سال‌های گذشته انجام شد، ما مشکلی برای فروش نداشتیم اما در حال حاضر وضعیت تغییر کرده و خانواده‌ها از ما محصول می‌خواهند، اما دستمان خالی است.
وی با بیان اینکه امیدواریم که مسئولان تدبیری برای تأمین کاغذ مورد نیاز در این زمینه کنند تا بخشی از مشکلات تولیدکنندگان برطرف شود، گفت: هرچند الان زمان مناسبی برای این دست از تصمیم‌گیری‌ها نیست، اما تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی حاضرند تا سه شیفت کار کنند تا کاری را که باید در شش ماه انجام می‌دادند، در فرصت دو تا سه ماهه انجام داده و محصول را با حداقل سود به دست مشتری برسانند؛ الان وقت یک اقدام انقلابی است.
مسئولان دولتی ادعای حمایت دارند
محمدحسن حلواییان، دیگر تولیدکننده نوشت‌افزار، با عنوان «مجموعه بچه‌های آسمانی» است. وی درباره وضعیت اقتصادی نوشت‌افزار و مشکلاتی که حول محور این موضوع قد علم کرده است، می‌گوید: تا زمانی که در حوزه صنایع فرهنگی و محصولات مرتبط در بخش اقتصادی وابستگی به دلار و کشور‌های دیگر وجود دارد، این هرج و مرج دولتی پابرجاست. در دولت اشکال بزرگی وجود دارد و از تولیدکننده داخلی هیچ‌گونه حمایتی نمی‌شود. همین مسئله کاغذ صنایع مختلف را درگیر کرده استو یارانه کاغذ را به تولیدکننده نمی‌دهند، بلکه به سازمان یا نهاد دولتی اختصاص می‌دهند. سازمان دولتی هم کاغذ را با تیراژ سنگین و با ارز ۴۲۰۰ وارد می‌کند و به تولیدکننده با دلار به‌روز و گران می‌فروشد، آن‌وقت ادعای حمایت هم دارد. تا زمانی‌که با این سبک جلو برویم، صنعت ما فلج خواهد بود.
جنگیدیم تا بتوانیم نوشت‌افزار ایرانی تولید کنیم
مصطفی رحیمی‌معتمد یکی دیگر از تولیدکنندگان این عرصه است که درباره بازار نوشت‌افزار و سختی‌های آن چنین می‌گوید: در مجموعه خود تلاش کردیم با کمک نیرو‌های متخصص و زبده محصولاتی را تولید کنیم که برای فرزندان این مرز و بوم مفید واقع شود؛ ما در این راه جنگیدیم و از همه چیز گذشتیم تا بتوانیم نوشت‌افزار ایرانی تولید کنیم. البته برگزاری نمایشگاه کمک بزرگی به تولیدکننده‌ها می‌کند، زیرا حضور مخاطبان و نقطه‌نظرات آنان به ما کمک می‌کند تا محصولاتمان را از لحاظ کیفیت ارتقا دهیم، ارتباط مستقیم با مخاطب از لحاظ آماری خیلی به ما کمک می‌کند. البته حوزه نوشت‌افزار به شدت رو به تغییر است و اگر کسی از این شرایط و فرصت، که واردات محصولات بسیار کم شده است، استفاده کند قطعاً در حوزه نوشت‌افزار موفق خواهد بود.
به گزارش ایکنا؛ برگزاری نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هدف ذائقه‌شناسی مخاطب، عرضه تولیدات داخلی با کیفیت و محصولات استرلیزه شده از اتفاقات مؤثر در اشاعه فرهنگ بومی از طریق کالا‌های داخلی به نسل امروز بود. البته اگر به این نمایشگاه هم سری میزدید، متوجه می‌شدید که خیلی از موارد هنوز سر جایش نبود و جدا از تهویه هوای نامناسب و به سختی نفس کشیدن در نمایشگاه، متأسفانه باز هم شاهد ارائه محصولات چینی و خارجی در این نمایشگاه بودیم. اتفاق جالب اینجا بود که برخی خریداران به محض اطلاع از ایرانی نبودن محصول خریداری شده آن را برای مرجوع به این نمایشگاه آورده بودند تا کالای ایرانی و منطبق با فرهنگ اسلامی را خریداری کنند. حرکتی بسیار ارزشمند که عمق و اثر آن را تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دغدغه‌مند این عرصه درک می‌کنند.
تولیدکنندگان داخلی نوشت‌افزار، که شاید مواد اولیه آن به سختی در دسترس تولیدکنندگان قرار می‌گیرد، با نبود دستگاه‌های پیشرفته و فناوری به‌روز که ساخت محصولات را دشوار می‌کند، با هدف فرهنگ‌سازی و ترویج محصولات ایرانی دست به تولیدات قابل ملاحظه‌ای هرچند دیر اما مفید زده‌اند. حمایت‌های ضعیف دولتی، اقتصاد فلج، مشکلات کاغذ و... آنان را به ستوه آورده است، اما همچنان در این مسیر تلاش می‌کنند تا به گفته خودشان آینده‌ای درخشان را برای نوشت‌افزار ایرانی رقم بزنند.
نکته قابل تأمل اینجاست که چرا با وجود ظرفیت و توان بالای طراحان و تولیدکنندگان داخلی کشور، همچنان بازار واردات کالای نوشت‌افزار خارجی داغ است؟ فرهنگ غنی، وجود مهندسان طراح بسیار زبده و همچنین منابع مالی مناسب داخلی چراغی روشن برای صنعت نوشت‌افزار کشور به شمار می‌رود که هنوز آن طور که باید و شاید از آن برای خودکفایی این صنعت استفاده نشده است.
به نظر می‌رسد دولت باید از واردات کالای تکمیل شده به سمت واردات مواد اولیه کالا‌ها حرکت کند تا صنعت کشور به مرور زمان علاوه بر بومی‌سازی نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی و عرضه آن به بازار هدف، راهی برای معرفی بیش از پیش فرهنگ ایرانی در قالب لوازم‌التحریر به کشور‌های دیگر نیز پیدا کند.
گزارش از وهاب خدابخشی
انتهای پیام
