صدای ماندگار عشق و وطن فلسطین اشغالی در «ناله‌های نایِ طَیف»
رمان «ناله‌های نایِ طَیف» به قلم «مها القصراوی» با ترجمه حسین مهتدی و الهام سقرلات به روایت لطیف و گیرای تلفیق عشق و وطن در سرگذشت زنی آواره از قلم نویسنده‌ای دور از خانه اجدادی می‌پردازد.
ادبیات معاصر فلسطین، فراتر از یک مکتب هنری رمان، نَفَسِ یک ملت در اسارت است؛ زبانی که به رغم محاصره، دیوارهای بتنی و سکوت تحمیلی، فریاد می‌زند. این ادبیات، که ریشه در خاکی غصب‌شده و حافظه‌ای جمعی آکنده از آوارگی دارد، به سلاحی معنوی بدل شده است تا هویت، تاریخ و حق بازگشت را از چنگال فراموشی و نیستی برهاند.
نویسندگان و شاعران فلسطینی، با تکیه بر تکنیک‌های مدرن جهانی -از رئالیسم جادویی تا جریان سیال ذهن و ادبیات مدرن ساختارشکنانه- روایت‌هایی چندلایه می‌آفرینند که هم تراژدی اشغال را به تصویر می‌کشد و هم زیبایی‌های یک فرهنگ مقاوم و امید به آینده‌ای آزاد را زنده نگاه می‌دارد.
در این میان، رمان به‌ویژه به رسانه‌ای برای بازگو کردن داستان انسانی و آوارگی، از دست دادن وطن و پایداری، آن هم از نگاه و صدای خود فلسطینیان بدل شده است.
در همین راستا به تازگی رمان «ناله‌های نایِ طَیف»؛ تلفیق عشق و وطن در سرگذشت یک زن آواره به قلم «مها القصراوی» با ترجمه حسین مهتدی و الهام سقرلات منتشر شده است.
حسین مهتدی که پیش از این گفت‌وگوی مبسوط وی در مقام مصحح کتاب «مولود النبی» زندگینامه حضرت محمد(ص) مربوط به ۱۵۰ سال پیش و با ترجمه ملاباقر خشتی در خبرگزاری بین‌الملی قرآن (ایکنا) منتشر شده بود، در گپ‌وگفتی تازه با ایکنا به معرفی این رمان در حوزه ادبیات معاصر فلسطین اشغالی پرداخته است.
پیش از خوانش این گفت‌وگو آشنایی ضمنی با نویسنده رمان «ناله‌های نایِ طَیف» داشته باشیم.
«مها حسن یوسف قصراوی» (مها القصراوی) نویسنده و شاعر معاصر فلسطینی است که آثارش به بررسی تجربه‌های انسانی، اجتماعی و سیاسی مردم فلسطین می‌پردازد. او که در اردن زندگی و فعالیت می‌کند، به عنوان یکی از صداهای ادبی مهم در ادبیات معاصر عرب و به ویژه در حوزه روایت‌های مقاومت و هویت فلسطینی شناخته می‌شود.
قصراوی با بهره‌گیری از تکنیک‌های روایی مدرن از جمله جریان سیال ذهن، چندصدایی و ساختارهای غیرخطی- سعی در بازتاب پیچیدگی‌های روانی، فرهنگی و سیاسی زندگی فلسطینیان دارد.
رمان «ناله‌های نایِ طَیف» (أنین نای الطیف) از جمله آثار شاخص اوست که با نگاهی عاطفی و به شدت انسانی، مسئله آوارگی، از دست دادن وطن و مقاومت در برابر اشغال را با زبانی داستانی عاشقانه و میهنی روایت می‌کند.
او در آثارش اغلب بر نقش زنان فلسطینی و تجربیات آنان در شرایط جنگ، آوارگی و حفظ هویت فرهنگی تأکید می‌کند. نوشته‌های او نه تنها در جهان عرب، بلکه در قالب ترجمه به زبان‌های دیگر (از جمله فارسی) مورد توجه مخاطبان بین‌المللی قرار گرفته است.
مها القصراوی؛ به عنوان عضوی از جامعه پراکنده فلسطینی، از محل اقامت خود در اَمان (پایتخت اردن)، از ادبیات به عنوان ابزاری برای حفظ روایت فلسطینی و انتقال صدای مردمش به جهان استفاده می‌کند.
کتاب «ناله‌های نایِ طَیف» به قلم «مها القصراوی»؛ جدیدترین اثر از جهان ادبیات مقاومت فلسطین است که با ترجمه حسین مهتدی و الهام سقرلات از سوی انتشارات ۱۰۰ برگ منتشر شد.
حسین مهتدی، یکی از مترجمان این اثر در گفت‌وگو با ایکنا در معرفی روایی و مضمون رمان «ناله‌های نایِ طَیف» به قلم «مها القصراوی» گفت: این کتاب در سال ۲۰۱۶ در عمان پایتخت اردن به چاپ رسیده و اثری با ساختاری بدیع و چندآوایی است.
وی افزود: هسته مرکزی داستان بر دو شخصیت محوری به نام‌های «طیف» و «خالد» استوار است که عشق به میهن و آرمان‌های سیاسی را در هم می‌تنند و تصویری پردامنه و چندبُعدی از رنج و امید مردم فلسطین خلق می‌کنند.
مهتدی در تشریح ساختار روایت این اثر بیان کرد: نقطه آغازین داستان از نگاه «خالد» روایت می‌شود که با واکاوی خاطرات گذشته‌اش، دروازه‌ای به دنیای درونی شخصیت اصلی داستان، یعنی «طیف»، می‌گشاید.
دانشیار دانشگاه خلیج فارس یادآور شد: «مها القصراوی» به عنوان نویسنده این اثر با هوشمندی، با ایجاد تعلیق درباره هویت و سرنوشت «طیف»، کشش داستانی عمیقی ایجاد می‌کند و سپس در بخش‌های بعدی، روایت را به خود این شخصیت می‌سپارد تا از زبان او، رنج غربت، درد دوری از وطن و پیچیدگی‌های زندگی به عنوان یک آواره فلسطینی بیان شود.
مصحح کتاب «مولود النبی» زندگینامه حضرت محمد(ص) با تأکید بر بهره‌گیری نویسنده از شگردهای ادبی پیشرفته مانند «جریان سیال ذهن» و روایت غیرخطی تصریح کرد: استفاده از این تکنیک‌ها نه تنها بر جذابیت روایی داستان می‌افزاید، بلکه به شکلی ظریف، لایه‌های پنهان عاطفی، فرهنگی و هویتی قهرمانان داستان را نیز عیان می‌سازد.
وی یکی از نقاط قوت ممتاز این رمان را «تغییر کانون روایت‌گری درونی» دانست و بیان کرد که برخی از رویدادهای کلیدی از دو منظر کاملاً متفاوت، یعنی از نگاه هر دو شخصیت اصلی، بازگو می‌شوند. این رویکرد نه تنها بر عمق باورپذیری ماجراها می‌افزاید، بلکه به خواننده امکان می‌دهد تا تجربه زیسته هر شخصیت را به طور کامل و از زوایای گوناگون درک کند.
مهتدی در پایان نتیجه گرفت که این رمان، با روایت سرگذشت و تجربیات انسانی قهرمانان خود، بستری فراهم می‌کند تا خواننده بتواند پیوندی عاطفی و همدلانه با واقعیت تلخ و انسانی آوارگی فلسطینیان برقرار کند.
انتهای پیام
