Əmanəti qaytarmaq və ədalət haqqında ilahi moizə
"Allah sizə əmanətləri öz sahiblərinə (onları almağa və qoruyub saxlamağa layiq olan kimsələrə) verməyinizi və insanlar arasında hökm etdiyiniz zaman ədalətlə hökm etmənizi buyurur. Həqiqətən, Allahın bununla sizə verdiyi öyüd necə də gözəldir! Əlbəttə, Allah (hər şeyi) eşidəndir, görəndir!" (Nisa, 58).
Bu ayənin iki əmri digər əmrlər kimi fitrətin qızıl yazısı ilə qəlbimizə yazılıb. Kim bilmir ki, əmanət sahibinə qaytarılmalıdır? Kim bilmir ki, insanlar arasında hökm verərkən onların hər ikisinin şəxsi məqsəd və mənafeyini və müxtəlif mülahizələri tərk edib haqqa təslim olub ədalət və insafla hökm verməlidi?
Bu iki hökmün fitri olmasının əlaməti budur ki, kiməsə desələr ki, sən əmanətə xəyanət etdin, ya onu inkar edər, ya da utanaraq başını aşağı salır. Bunun başqa bir əlaməti odur ki, dünyanın bütün mədəniyyətlərində, etnik qruplarında və xalqlarında və onların ədəbiyyat və mədəniyyətində bu hökmlər və buna bənzər hökmlər tövsiyə olunur. Həmçinin möhtərəm insanların hamısı özlərini onunla bəzəyiblər.
Buna görə də ayənin təfsirinə ehtiyac yoxdur. Yalnız insan səy göstərməli və bütün bəhanələri atmalı və hökm verərkən ədalət və həqiqətdən başqa heç nə danışmamalıdır. Əgər onun yanında bir əmanət varsa, nəfsin vəsvəsəsinə qalib gələrək, heç bir maraq və şəxsi kin-küdurətdən asılı olmayaraq əmanəti əmanət sahibinə qaytarmalıdır.
Həzrət Səccad (ə) nəql edir ki, əgər atamı öldürdükləri qılıncı mənə əmanət etsələr, istəsələr, onlara qaytararam və əmanət verməklə bağlı keçmiş heç bir hadisəni xatırlamaram.
Baxmayaraq ki, ədalətlə hökm etmək bütün insanların vəzifəsidir, lakin xüsusən də hakimiyyət sahibləri, əmirlər, şahlar bunu diqqətdə saxlamalıdırlar. Onlara heç bir ibadət xalq arasında ədalət və insafla hökm etmək qədər savab qazandırmaz.
Allahın ayənin sonunda “bu, sizin üçün yaxşı və gözəl bir moizədir” deməsi, Allahın ən mühüm tövsiyələrindən birinin əmanət vermək və ədalətlə hökm etmək əmri olduğunu göstərir. Necə olur ki, insanların başa düşdüyü və ondan danışdığı bu açıq-aşkar fitri həqiqət dünyada az tətbiq olunur və bu qədər qaranlıq və əmanətə xəyanət müşahidə olunur?
Elm əhli demişlər ki, əmanətdarlıq mahiyyətimizin ilahi gövhəridir. Onu qorumalıyıq və biz onu sağlam bir ürək kimi Rəbbimizə salamat və sağlam təslim etməliyik. Təmiz və sağlam fitrət bütün əxlaqi fəzilətlərin, mərdliyin, bağışlamağın, sevginin, qürur və təkəbbürdən uzaq olmağın mənşəyidir.
* Ustad Hüseyn Muhyidin İlahi Qumşei tərəfindən yazılmış "Quranda 365 gün" kitabından götürülmüşdür.
4115985
