نگاهی به آثار منتشر شده مرکز اسناد به مناسبت 13 آبان

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سیزده آبان، یادآور حوادث مهمی است که هر یک در تاریخ مبارزات ضداستکباری ملت مسلمان ایران نقش بسزایی داشته است. از سیزده آبان سال 42 که رژیم استبدادی ستم‌شاهی در تبعیت از آمریکای جهانخوار، رهبر آزاده و مرجع انقلابی ملت را که به کاپیتولاسیون ظالمانه اعتراض کرده بود، تبعید کرد تا سیزده آبان ٥٧ که دانش‌آموزان انقلابی به فرمان رژیم آمریکایی پهلوی به خون نشستند و سرانجام سیزده آبان 58 دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(ره)، با تسخیر لانه جاسوسی استکبار از یک ربع قرن جنایات رژیم استکباری آمریکا انتقام گرفتند.

سه واقعه مهم که هر کدام، برگ زرینی در تاریخ انقلاب اسلامی ایران هستند و نقطه پیوند هر سه حادثه، مواجهه ملت قهرمان با آمریکای جهانخوار است. سیزده آبان هر سال، فصل تجدید بصیرت انقلابی و ابلاغ پیام رسای ملت ایران در مبارزه همیشگی و دائمی با استکبار جهانی و صهیونیزم پلید است.

تعدادی از آثار مربوط به 13 آبان و موضوع تسخیر لانه جاسوسی و آمریکاشناسی که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است معرفی می‌شود.

دانشجویان و گروگان‌ها(تاریخ شفاهی دانشجویان پیرو خط امام)

مجموعه حاضر که توسط حسین جودوی تألیف شده است، شامل مصاحبه‌هایی با چندین نفر از دانشجویان پیرو خط امام است که هر یک با رجوع به حافظه خود و فراخوار پرسش‌هایی که از آنها شده، به بازگویی حوادث لانه و حال و هوای آن روزها پرداخته‌اند. علت تسخیر لانه جاسوسی به دست دانشجویان، ترکیب دانشگاه‌های شرکت‌کننده در این واقعه و نحوه تعامل آنها با همدیگر، برخورد مسئولان نظام با دانشجویان و حوادث تلخ و شیرینی که در درون لانه جاسوسی می‌گذشت در مصاحبه با آنها روشن شده است. مطلب بسیار مهم دیگری که در خلال مصاحبه‌ها به آن اشاره شده، طرز عملکرد و موضع‌‌گیری برخی از اشخاص است که اتفاقاً بعد از اتمام جریان گروگان‌گیری در مسئولیت‌های مختلف نظام اسلامی بودند و در نحوه انتشار اسناد لانه جاسوسی دست داشتند.

«گروگان‌گیری ایرانی»

بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، گروهی از دانشجویان پیرو خط امام به نمایندگی از مردم ایران اسلامی که تازه از زیر‌ یوغ حکومت ستم‌شاهی محمدرضا پهلوی رها شده و شور انقلابی نیز در سر داشتند و همچنین از دخالت‌های بیش از حد ایالات متحده‌ آمریکا در امور داخلی ایران به ستوه آمده بودند، سفارت آمریکا موسوم به «لانه‌ جاسوسی» را تسخیر کردند و افراد سفارت را به گروگان گرفتند و خواهان عدم دخالت آمریکا در ایران و بازگشت دارایی‌های ایران از آمریکا و تحویل شاه به ایران شدند. در پی ناکامی آمریکا در حل این بحران، بسیاری از رسانه‌های غربی سعی کردند این حرکت دانشجویی را سیاه‌نمایی کرده و ایران را متهم به نقض حقوق بشر و آزار و اذیت گروگان‌ها نمایند و از رفتار بد ایرانی‌ها نسبت به گروگان‌های آمریکایی می‌گفتند و می‌نوشتند.

کتاب حاضر خاطرات‌ یکی از گروگان‌ها به نام «راکی سیکمن» است. او 26 جولای 1957 در میسوری، در حومه‌ ایالت لوئیس آمریکا به دنیا آمد و دوران کودکی و نوجوانی خود را در روستای کراکو در 50 مایلی جنوب ایالت لوئیس سپری کرد. راکی، 26 آگوست 1976 وارد نیروی دریایی ایالات متحده شد. او پیش از آن در نیروی زمینی خدمت می‌کرد. وی پس از دو سال و نیم همراه نیروی دریایی به اقیانوس آرام و دریای مدیترانه سفر کرد. او در ماه مه 1979 برای آموزش در گارد امنیتی نیروی دریایی ثبت‌نام کرد که اولین محل مأموریت او به عنوان گارد امنیتی، سفارت آمریکا در تهران بود. از این رو راکی سیکمن در 7 اکتبر 1979 وارد تهران شد.

«بحران(سال آخر ریاست‌جمهوری کارتر)»

کتاب «گروگان‌گیری ایرانی» نوشته راکی سیکمن با ترجمه مریم کمالی در 412 صفحه، شمارگان 2000 نسخه و قیمت 5400 تومان از سوی انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.

با آغاز نهضت اسلامی در سال 1342، امام خمینی نه تنها علیه استبداد داخلی به مبارزه پرداخت، بلکه آگاهانه استعمار خارجی را نیز نشانه گرفت. امام، شاه را مجری سیاست‌های آمریکا در منطقه می‌دانست و باور داشت که شاه به عنوان «ژاندارم خاورمیانه» منافع آمریکا را در منطقه تأمین می‌کند و آمریکا نیز به امنیت و بقای حکومت پهلوی به ویژه به سرکوب مخالفین داخلی کمک می‌کرد.

دولت کارتر به تز خود مبنی بر حمایت از حقوق بشر وفادار نماند و با اصلاحات سطحی که شاه با ایجاد فضای باز سیاسی انجام داد و آزاد کردن تعدادی از زندانیان سیاسی، حمایت خود را از رژیم شاه ادامه داد. در همین راستا شاه به آمریکا سفر کرد و در مقابل کارتر نیز در دی‌ماه 1356 وارد ایران شد. حوادث متعاقب سفر کارتر به ایران، عدم درک شرایط ایران توسط دولتمردان آمریکایی را به خوبی نشان داد.

کارتر در یک مصاحبه‌ مطبوعاتی خبر از تضمین امنیت اتباع آمریکا توسط دولت بازرگان را داد و امیدوار بود که همانند سال‌های گذشته، روابط ایران و آمریکا به صورت عادی و دوستانه حفظ شود. سولیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران سعی کرد با نظام جدید حاکم در ایران ارتباط برقرار کند، ولی ناکام ماند.

در روز 13 آبان 1358 که مردم آماده تظاهرات علیه پذیرفته‌شدن شاه در آمریکا می‌شدند گروهی از دانشجویان، سفارت آمریکا را تصرف کردند و اعضای آن را به گروگان گرفتند.

«انتخاب دشوار: سال‌های بحرانی در سیاست خارجی آمریکا»

کتاب حاضر نوشته سایروس ونس، وزیر خارجه وقت آمریکا در دوران پیروزی انقلاب و بحران گروگان‌گیری است که در آن به موضوعات مختلفی در زمینه ایران پرداخته شده‌ است. ونس از جمله کسانی بود که دیدگاهی معتدل و میانه‌رو در قبال انقلاب و بحران گروگان‌گیری داشت. وی مخالفِ سرسختِ اقدام نظامی و عملیات نجات برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در ایران بود و در اعتراض به این اقدام استعفا داد.

با توجه به شخصیت ونس و اهمیت جایگاه وی در مقام وزیر امور خارجه‌ آمریکا در آن دوران و نیز دیدگاه‌های خاصی که در قبال مسائل مختلف ایران داشته است، مطالعه‌ کتاب حاضر مفید به نظر می‌رسد.

«تاریخ‌ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان»

این اثر روایت‌های دانشجویان قدیم و فعلی از روند جنبش دانشجویی در برهه‌های مختلف و میزان تأثیرگذای آنان در سیر حوادث است.

در دوران حکومت پهلوی به‌ علت ممنوع بودن فعالیت نهادهای مدنی، احزاب و گروه‌های برخاسته از بطن جامعه، جنبش دانشجویی جای خالی این تشکل‌ها و نهادها را پر می‌کرد و ضمن فعالیت در عرصه‌ علم و دانشگاه، عرصه اجتماع و سیاست را نیز زیر نظر داشت. پس از کودتای 28 مرداد و تعطیلی احزاب و دستگیری و منزوی‌ کردن رهبران نهضت ملی‌ شدن نفت، جنبش دانشجویی از معدود جریان‌هایی بود که در مقابل استبداد و دیکتاتوری حکومت پهلوی ایستاد و پرونده‌ای درخشان از خود به‌ جای گذاشت؛ همچنان‌که تلفات سنگینی را نیز متحمل شد. پیروزی انقلاب اسلامی ایران که گام بزرگی در تحقق مردم‌سالاری دینی در کشور و حاکم شدن اراده مردم بر سرنوشت خویش بود، با پیشگامی جنبش دانشجویی در اکثر حوادث سرنوشت‌ساز پس از انقلاب همراه بود.

«چالش‌های ایران و آمریکا»

این کتاب مهمترین چالش‌های دو نظام متفاوت و متعارض(اسلام و لیبرال سرمایه‌داری) در قالب دو دولت ایران و آمریکا را با دیدگاهی واقع‌بینانه و به دور از تحلیل‌های افراطی یا ساده‌انگارانه مورد بحث قرار داده است.