عوارض عوامل خطرساز سلامت بر متدینین کمتر است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) فریدون عزیزی، معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی و رئیس نخستین همایش سلامت معنوی پیش از ظهر امروز 16 آذرماه در نشست خبری با اشاره به اهمیت مسئله سلامت در زندگی انسان، گفت:

سلامت، نداشتن بیماری و یا درمان آن نیست بلکه توجه و پیشگیری ازعوامل خطرزایی است که سلامت را به مخاطره می‌اندازد.

وی با اشاره به اینکه مطالعات کشورهای پیشرفته بیانگر ارتباط سلامت با معنویت است، عنوان کرد: با پیشنهاد نروژ سلامت معنوی به عنوان بعد چهارم سلامت در تعریف سازمان بهداشت جهانی قرار گرفت و امروز سلامت دارای ابعاد جسمی، روحی-روانی، اجتماعی و معنوی است به طوری‌که مطالعات سال‌های اخیر نیز نشان داده است که افراد معتقد به معنویت و متدین در معرض خطرات جسمی، روحی و روانی کمتری هستند.

وی ادامه داد: عوامل خطرسازی چون مصرف سیگار، فشار خون و ... در آنها که معنویت بیشتری دارند کمتر است و تعداد مبتلایان به بیماری در میان افراد متدین به مراتب، کمتر از غیر آنها است.

متدینان و تطابق بیشتر برای مقابله با بیماری‌ها

عزیزی افزود: معتقدان به معنویت و متدینان در صورت ابتلا به بیماری قدرت تطابق بیشتری با آن دارند و طول عمر آنان در صورت ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج بیشتر است.

وی با اشاره به اینکه برداشت‌های مختلفی از معنویت در ادیان مختلف وجود دارد، بیان کرد غربی‌ها برای تعریف معنویت افراد را به دو گروه تقسیم می‌کنند آنها که به هیچ مبنایی خارج از مادیات اعتقاد ندارند و آنها که مبنایی بالاتر از زندگی جسمی را اعتقاد دارند اگرچه این اعتقاد در قالب دین مدونی و تعریف شده‌ای نباشد که این افراد نیز به نوعی دارای سلامت معنوی تلقی می‌شوند.

عزیزی افزود: این افراد به دلیل آنکه از نشاط و امید به زندگی هرچند گذرا و ناپایدار برخوردارند و توان برقراری ارتباط سازنده با اجتماع را دارند برخوردار از سلامت معنوی در دیدگاه‌های غربی تلقی می‌شوند.

تعاریف غربی و اسلامی از سلامت معنوی قابل جمع نیست

وی با اشاره به اینکه تعاریف غربی و اسلامی از سلامت معنوی در یک جا قابل جمع نیست، تصریح کرد: کار مدونی در حوزه تعریف سلامت معنوی در کشور انجام نشده بود که به همین دلیل فرهنگستان علوم پزشکی از دو سال قبل با تشکیل گروه سلامت معنوی اقدام به انجام مطالعات و تحقیقاتی در این حوزه کرد که در این مدت با همکاری روحانیون و حوزه‌ها توانسته است تعریفی متفاوت از سلامت معنوی در دیدگاه غربی‌ها ارائه دهد.

عزیزی با اشاره به تعریف سلامت معنوی توسط گروه سلامت معنوی فرهنگستان، اظهار کرد: سلامت معنوی عبارت است از خودآگاهی، کسب تقوای الهی، پالایش روح از هر بدی و پلیدی، احساس خضوع به ربوبیت الهی و توکل، توسل، تسلیم، و شکر در برابر او و درک معنا که منجر به احساس آرامش و امید و هدفمندی زندگی در راستای تقرب به خدا می‌شود.

سلامت معنوی ریشه در مبانی توحیدی دارد

وی با اشاره به اینکه سلامت معنوی در این مفهوم ریشه در مبانی توحیدی دارد، گفت: اعتقاد به توحید ذاتی افعالی، اعتقاد به مبانی اصلی سلامت معنوی را می‌سازد که به اعتقاد به یگانه بودن و مبدا اصلی خلقت بشریت فرد به تقویت روح می‌پردازد به طوری که انسان را متشکل از جسم و روح می‌داند و همان‌طور که جسم مورد نظر است روح نیز مورد نظر است و این امکان‌پذیر نیست مگر آنکه اعتقاد به ذات الهی ممکن باشد.

تهیه شاخص‌های سلامت معنوی

معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی با اشاره به اینکه به دنبال تهیه شاخص‌های سلامت معنوی بر اساس تعریف مذکور هستند، افزود: برخورداری از سلامت معنوی درجات مختلفی دارد و با تهیه شاخص‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری آن که بر اساس پرسشنامه‌ها در حال تهیه هستند میزان برخورداری از سلامت معنوی در افراد مختلف قابل احصا است.

عزیزی بیان کرد: این امری طولانی مدت است و در حال حاضر پرسشنامه‌هایی به همین منظور تهیه شده که در دانشکده‌ها و پژوهشگاه‌ها و مناطقی از شرق تهران تکمیل شده‌اند و این پروسه برای دیگر مناطق کشور ادامه می‌یابد.

ضرورت همکاری حوزه‌های علمیه در حوزه سلامت معنوی

وی با اشاره به ضرورت همکاری حوزه‌های علمیه در حوزه سلامت معنوی، گفت: بخش‌های پزشکی می‌توانند در امر پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقای سلامت از سلامت معنوی مدد جویند و روحانیون و حوزه‌ها نیز لازم است علاوه بر این پس از مشخص شدن نقایص سلامت معنوی در جامعه و دلایل ان برای ارتقای آن بکوشند.

20 و 21 آذرماه؛ برگزاری نخستین همایش سلامت معنوی

وی با اشاره به برگزاری نخستین همایش کشوری سلامت معنوی، افزود: این همایش 20 و 21 آذرماه در تالار امام خمینی(ره) دانکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی برگزار می‌شود که امیدواریم قدم و گام مناسبی برای همکاری هرچه بیشتر جامعه پزشکی و حوزه‌ها در این زمینه باشد.

عزیزی با اشاره به محورهای این همایش، گفت: مبانی و تعریف و مفهوم سلامت معنوی، سلامت معنوی و عرفان اسلامی، سلامت معنوی در قرآن و نهج‌البلاغه، ابعاد بین‌المللی سلامت معنوی، سلامت معنوی در نظام سلامت، سلامت معنوی از دیدگاه ملاصدرا، تجربه معنوی و آموزش پزشکی، سلامت معنوی و  آموزش روان، سلامت معنوی در کودکان، بررسی ابزارها و مقیاس‌های سنجش سلامت معنوی از جمله محورهای این همایش هستند.

ارسال 250 مقاله به همایش

وی افزود: این همایش دارای بیش از 50 سخنران است و حدود 250 مقاله علمی به همایش ارسال شده که بسیاری از آنها به صورت پوستر و 30 مقاله در قالب سخنرانی ارائه می‌‌شوند.

عزیزی با انتقاد نسبت به اینکه در همه جای دنیا سلامت معنوی به عنوان یکی از ابعاد سلامت مورد توجه قرار گرفته اما هنوز در قالب مطالب آموزشی و دروس آموزشی مورد توجه و اهتمام قرار نمی‌گیرد، بیان کرد: امروز در برخی کشورهای پیشرفته حتی پزشکان در گرفتن شرح حال از بیماران خود به سلامت معنوی توجه و یا در بالین بیماران صعب‌العلاج برای حضور روحانی و کشیشی نظرخواهی می‌کنند ولی در کشور ما هنوز چنین اموری انجام نمی‌شود.

ضرورت آشنایی هرچه بیشتر پزشکان با سلامت معنوی

وی با اشاره به ضرورت آشنایی هرچه بیشتر پزشکان با سلامت معنوی، گفت: بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است اکثریت حدود 75 درصد از پزشکان و بیماران به اهمیت حمایت معنوی از بیماران در هنگام بیماری نظر مثبت داده‌اند و لازم است به دلیل تفاوت‌های موجود در دیدگاه اسلام نسبت به معنویت با آنچه در غرب جاری و ساری است تحقیقات این حوزه در کشور ما دوباره انجام شود.

ارتباطی منفی بین افسردگی و مسایل مذهبی در 61 درصد موارد

عزیزی با اشاره به برخی تصورات غلط در مورد اینکه احساس گناه در افزاد مذهبی بیشتر و درنتیجه افسردگی بیشتر است، گفت: تحقیقات موجود در دنیا نشان داد که در 61 درصد موارد ارتباطی منفی بین افسردگی و مسایل مذهبی وجود دارد و 30 درصد نیز بیانگر آن است که هیچ‌گونه ارتباطی در این مورد وجود ندارد و تنها 6 درصد ارتباط در این دو عامل گزارش شده است.

علائم خطر بیماری قلبی افراد معنوی در 63 درصد موارد کمتر از دیگران

وی تصریح کرد: دو سوم موارد در این تحقیقات بیانگر موجود نبودن ارتباط بین افسردگی و مسایل مذهبی بوده است و از سویی دیگر نیز در بیماری‌های قلبی و عروقی نیز علائم خطر این بیماری همچون استرس در افراد معنوی کمتر است و 63 درصد موارد نیز نشان داده است که بیماری‌های قلبی در افرادی که جنبه‌های معنوی قوی‌تری دارند کمتر و فعالیت ایمنی بدن انها بیشتر است.

عزیزی افزود: 8-9 هزار مقاله علمی در این زمینه وجود دارد که همه آنها بیانگر آن است که سلامت معنوی موجب کمتر شدن زمینه ابتلا به بیماری‌ها می‌شود بهع طوری‌که یان افراد با داشتن تغذیه و فعالیت بدنی مناسب از سلامت بالاتری برخوردارند.