ریشه‌یابی حادثه تروریستی ولگوگراد/
میراث استالین برای تزاریتسین
گروه بین‌الملل: تاریخچه دراماتیک «استالین‌گراد»، میراثی را برای «ولگوگراد» بر جای گذاشت که اکنون گروه‌های افراطی بر مبنای آن فصل تازه‌ای را برای مردمان حاشیه جنوبی طولانی‌ترین رودخانه روسیه رقم زدند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، تاریخچه دراماتیک «استالین‌گراد»(1)، میراثی را برای «ولگوگراد» بر جای گذاشت که اکنون گروه‌های افراطی برمبنای آن فصل تازه‌ای را برای مردمان حاشیه جنوبی طولانی‌ترین رودخانه روسیه رقم زدند.
دو انفجار خونین در فاصله بیست‌و‌چهار ساعت در «تزاریتسین»(2) زنگ‌ها را در مسکو به صدا در آورد. این بار و در آستانه المپیک زمستانی سوچی، ولگوگراد شاهد به خون کشیده شدن شهروندانی بود که از موج رادیو 103.1 «آوتو» خبرهای هولناکی را از انفجار ایستگاه قطار شهرشان می‌شنیدند.17 کشته در انفجار اول و چهارده زن و مرد در انفجار اتوبوس برقی، روسیه پوتین را در شوک فرو برد.
چهارده سال حاکمیت پوتین بر روسیه همه چیز را عوض کرده است؛ خودروی «لادا نیوا» جایش را به «لاداکالینا» داده و صفحه‌های نمایشگر، سامانه‌های گرمایش مرکزی و زمین‌های بازی در کنار فروشگاه‌هایی که کور سویی از قفسه‌های خالی دوران «گلاسنوت» و «پروستریکا»(3) دارند، ظاهر زندگی روسی را تغییر داده‌اند.
پوتین برای حفاظت از این تغییرات دو سیاست کلی را برای مقابله با رهبران گروه‌های افراطی در دستور کار قرار داد که تا حدودی هم موفق بود؛ در مرحله نخست نزدیکی به رهبران چچن، داغستان و اینگوش و در مرحله دوم حذف فیزیکی رهبران محلی.
از سال 2000 تا کنون ده‌ها رهبر محلی و سرکرده گروه‌های افراطی در روسیه کشته شده‌اند اما بازی سیاست، گردانه را به سود پوتین نچرخاند. تحولات سوریه در سرزمین تزارها بیش از دیگر نقاط جهان ناآرامی آفرید؛ مهاجرت و سربازگیری از میان جوانان قفقازی نگرانی‌های بیشتری را برای روسیه به ارمغان آورد تا جایی که مخالفت کرملین با خلیفه‌گیری سعودی منجر شد تا نمایندگان عربستان از زبان تهدید با روس‌ها سخن بگویند. بندر بن‌سلطان، رئیس دستگاه اطلاعات عربستان، که به خاطر حمایت مسکو از دمشق عصبانی بود، گفت «روسیه باید منتظر قدرت گرفتن بیشتر افراطی‌گری در مرزهای خودش باشد».
چرا ولگوگراد؟
ولگوگراد از سال 1960 میلادی تاکنون چهره آرامی داشته اما در طول یک سال گذشته این شهر سه عملیات تروریستی را به چشم دیده است که علل اصلی آن مسئله سوریه و نزدیکی به المپیک زمستانی سوچی است.
در فاصله شش هفته تا آغاز مسابقات المپیک زمستانی، نمایش یک چهره ناآرام از روسیه و قرار دادن آن در لیست کشورهای نا امن جهان تمام دستاوردهای گروه‌های تحول‌خواه از سال 1980 را با چالش مواجهه خواهد کرد.
ولگوگراد در میان اذهان روسیه به عنوان شهر قهرمانان شهرت دارد. نبرد بزرگ استالین‌گراد و داستان‌های حماسی جنگ جهانی دوم در این نقطه از جهان رخ داده است که به گفته تاریخ‌نویسان آغاز تغییر سرنوشت جهان است. ولگوگراد در سال 1961 و در دوران «نیکیتا خروشچف»، رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق(1964م) بار دیگر ولگوگراد خوانده شد.
اما نام استالین برای چچنی‌ها سرشار از نفرت و تبعیض است. رژیم پلیسی استالین تحت کنترل «لاورنتی بریا» بسیاری جریان‌های استقلال‌طلبانه در قفقاز را سرکوب کرد و تا سال‌های بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و اولین جنگ چچن در سال 1996 خبری از این گروه‌ها به شکل وسیع آن نبود.
جریان‌های افراطی در قفقاز توسط سرویس امنیتی عربستان سعودی تغذیه مالی می‌شوند. رهبران این گروه‌ها معمولا در انگلستان زندگی می‌کنند و پناهنده ملکه هستند. در همین حال جوانان چچنی، اینگوشی و داغستانی از مرزهای ترکیه به سوریه اعزام می‌شوند تا به گروه‌های افراطی شورشی بپیوندند که با بازگشت به سرزمین مادری‌شان همراه با تجربه‌ای که اندوخته‌اند، فضای روسیه را ناامن‌تر خواهند کرد.
اما این تمام ماجرا نیست؛ گزارشی که به‌تازگی توسط «گروه بین‌المللی بحران» منتشر شده است، نشان می‌دهد، 1.225 تن در سال 2012 در منطقه قفقاز، قربانی خشونت‌های سازمان‌یافته شده‌اند که از این تعداد 700 تن کشته و 525 نفر دیگر در میان زخمی‌شدگان هستند. آمار این گروه از سال 2013 تغییرات قابل توجهی را نشان می‌دهد، به‌طوری‌که میزان کشته‌شدگان 242 و زخمی‌ها 253 نفر در شش ماه نخست عنوان شده است.
دور یا نزدیک ناآرامی‌ها
انفجارها در ولگوگراد از آن جهت اهمیت ویژه‌ای می‌یابند که از سال 2011 و زمان بمب‌گذاری مسکو بی‌سابقه بوده‌اند. در آن سال 37 تن جان خود را از دست دادند اما این بار 34 نفر جان باخته‌اند. درگیری میان چچنی‌ها با دولت مرکزی میراثی است که استالین آن را پایه‌گذاری کرده است؛ استالینی که دیگر به قول «ویکتور ارافیف»، نویسنده روس رمان «استالین»، خوب نیست.
شناسایی عوامل درگیر در بحران‌های منقطه قفقاز جنوبی اکنون همانند یک دهه قبل چندان کار آسانی نبوده به‌طوری‌که گروه‌های افراطی از سراسر جهان به این منطقه اعزام می‌شوند و شاهراه‌های مالی از خاورمیانه جریان‌های افراطی در این منطقه را تغذیه می‌کنند.
در حال حاضر تمرکز برای کنترل مرزها و شناسایی تهدید‌ها در جهت حفظ امنیت مسابقات المپیک هدف اصلی کرملین است. روسیه برای کاهش ضریب خطر مجبور است، کنترل بیشتری را بر منطقه قفقاز اعمال کند، به‌طوری‌که آمدوشدها، انتقال‌های مالی و سفرهای خارجی باید با ذره‌بینی دقیق‌تر نگریسته شود.
1- تزاریتسین: نام ولگوگراد از زمان تأسیس در سال 1598 تا 1925
2ـ استالین‌گراد : نام ولگوگراد پس از مرگ ولادمیر لنین(رهبر انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی) و تغییرات در ساختار حکومتی اتحاد شوروی از سال 1925 تا 1961
3ـ از برنامه‌های بازسازی اقتصادی گورباچف
