عامل بهره‌وری پائین موقوفات، کمبود نیروی انسانی متخصص است
گروه اقتصاد: گودرزی مدعی شد که بهره‌وری در موقوفات موضوعی اولویت‌دار نبوده است و بالطبع نیروی انسانی که در این فضای فکری تربیت شده، خودش را نسبت به بهره‌وری موقوفات مسئول نمی‌داند.
غلا‌م‌رضا گودرزی، رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) و مجری پروژه ارتقای بهره‌وری موقوفات کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره دلایل عدم بهره‌وری مناسب موقوفات کشور و راه حل این مشکل پرداخت و گفت: به چند علت بهره‌وری مناسبی در موقوفات وجود ندارد. بخشی از این موضوع به مشکلات تخصصی حوزه وقف مربوط می‌شود و بخشی به دلیل مشکل عمومی بهره‌وری کسب و کار در کشور است که شامل مجموعه اوقاف نیز می‌شود.
بهره‌وری پائین موقوفات ناشی از کمبود نیروی انسانی متخصص است
وی افزود: در زمینه دلایل تخصصی این موضوع، بخش مهمی از این مشکلات به نیروی انسانی مربوط می‌شود. به دلیل این‌که بهره‌وری در وقف و موقوفات موضوع اولویت‌دار نبوده است، بالطبع نیروی انسانی که جذب شده، آموزش دیده و تربیت شده این فضای فکری است، خیلی خودش را نسبت به بهره‌وری موقوفات مسئول نمی‌داند.
رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) خاطرنشان کرد: چند سالی است که در این زمینه تلاش‌هایی صورت گرفته است. دوره‌های آموزشی گذاشته می‌شود و مدیران مجموعه اوقاف در رابطه با این‌که باید به وقف توجه بیشتری داشته باشیم، اهتمام بیشتری دارند و در حال تلاش برای دگرگون ساختن فضای موجود هستند.
فرهنگ وقف ضعیف شده است
گودرزی ادامه داد: بحث دیگر در حوزه تخصصی، مسئله فرآیندهای مدیریتی است که به کاهش بهره‌وری در موقوفات منجر شده است. منظور از فرآیندها، موازی‌کاری و تکرار ناکامی‌ها و مشکلات پیشین حوزه وقف است. علاوه بر آن، از فناوری اطلاعات کمتر استفاده شده و فرآیندها یکپارچه نبوده است. تا آن‌جا که بنده اطلاع دارم، در سازمان اوقاف، چند پروژه تحقیقاتی انجام شده و اطلاعات موقوفات کشور چند سالی است که طراحی شده و وارد بانک اطلاعاتی می‌شود.
وی نکته سوم در زمینه عدم بهره‌وری مناسب موقوفات را عدم ترویج و تقویت فرهنگ وقف دانست و گفت: نکته سوم این است که موضوع موقوفات برای مردم جا نیفتاده است و طی سال‌های متعدد، فرهنگ وقف ضعیف شده است. این موضوع باعث شده است که نگاه مردم به مقوله وقف و موقوفه‌داری با ماهیت، ارزش و جایگاه آن متفاوت باشد.
نگاه به موقوفات را عوض کنیم
مجری پروژه ارتقای بهره‌وری موقوفات کشور، اظهار کرد: باید در این زمینه کارهای رسانه‌ای و فرهنگ‌سازی انجام داد و نسبت به اهمیت و جایگاه اقتصادی و اجتماعی وقف توجه بیشتری صورت گیرد. مقوله وقف چه در اقتصاد متعارف و چه در اقتصاد اسلامی دارای اهمیت فراوانی است و می‌تواند در حل بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی کمک کند. موارد مذکور، عوامل اصلی عدم بهره‌وری موقوفات هستند، اما بنده اساسی‌ترین عامل را با نیروی انسانی مرتبط می‌دانم.
گودرزی در پاسخ به این پرسش که برای افزایش بهره‌وری موقوفات چه باید کرد گفت: اولاً ما باید نگاه خود به موقوفات را عوض کنیم و نگاه اقتصادی داشته باشیم. اگر کسی چیزی را وقف کرده و نیتی هم در این زمینه داشته است، به صرف این‌که ما وقف را از جنبه نیت واقف نگاه کنیم، به بهره‌وری نخواهد انجامید. البته نباید آن‌قدر نگاه اقتصادی صرف داشته باشیم که نیت واقف از دست برود، بلکه باید توازنی بین نگاه اقتصادی و نیت واقف اتفاق بیفتد تا شاهد بهره‌وری موقوفات باشیم.
عرصه‌های جدید وقف، بررسی و مورد استفاده قرار گیرد
وی ادامه داد: علاوه بر این باید این نگرش اقتصادی در مدیران، پرسنل و کسانی که مستقیم با حوزه وقف سروکار دارند، شکل بگیرد، فرآیندها بازبینی شود و دوره‌های آموزشی گذاشته شود. عرصه‌های جدید وقف که با توجه به تغییر فضای کسب وکار زیاد شده است، باید مورد بررسی و استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، ارگان‌هایی همانند صدا و سیما و رسانه‌های دیگر و خطبای جمعه، ارزش وقف را برای مردم توضیح دهند.
اعتماد مردم به متولیان وقف جلب شود
رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) اعتماد مردم به متولیان وقف را عاملی اساسی دانست و عنوان کرد: باید اعتماد مردم به متولیان وقف جلب شود تا شاهد افزایش میزان موقوفات باشیم و از سوی دیگر باید نگاه کسانی‌که از موقوفات کشور استفاده می‌کنند و قرار است که از محل استفاده آن‌ها عایدی کسب شود و این عایدی خرج نیت واقف شود، هم باید تغییر پیدا کند. صرف این‌که ما از این موقوفه استفاده حداقلی بکنیم و حداقل اجاره را پرداخت کنیم، بالطبع به کل جامعه ضربه می‌زند.
فرآیندهای زائد و دوباره‌کاری‌ها حذف شود
گودرزی در ادامه به مشکلات مدیریتی بر سر راه بهره‌وری موقوفات و راه‌های حل آن پرداخت و اظهار کرد: بخشی از مشکلات این حوزه نیز به مسائل مدیریتی موقوفات مربوط می‌شود. مشکلات مدیریتی بیشتر ناظر بر ساختارها و فرآیندها است. این مشکلات گاهی خود را در فرآیند و گاهی در ساختار نشان می‌دهد. تا چند سال پیش نگاه مجموعه سازمان اوقاف نگاه اقتصادی ممتازی نبود، اما اخیراً یک معاونت اقتصادی در سازمان اوقاف تشکیل شده است و در تلاش برای حل مشکل عدم بهره‌وری موقوفات است.
مجری پروژه ارتقای بهره‌وری موقوفات کشور عنوان کرد: باید بتوانیم فرآیندهای زائد و دوباره‌کاری‌ها را حذف کنیم و فرآیندهای جدید را به‌کار گیریم. آن‌چه در فرآیند بهره‌وری موقوفات از همه چیز مهم‌تر است، این است که فرآیندها منسجم، یکپارچه و هدفمند شوند که اگر این کارها را بتوان انجام داد که تا آن‌جا که من اطلاع دارم در سازمان اوقاف، این کار شروع شده است، بیش‌از 50 درصد مشکلات بهره‌وری موقوفات حل خواهد شد.
