وقف را درگیر بازار سرمایه نکنیم/ قصد انتفاع، وقف را دچار مشکل شرعی می‌کند

غلا‌م‌رضا گودرزی، رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) و مجری پروژه ارتقای بهره‌وری موقوفات کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره امکان‌سنجی عرضه اوراق وقف در بازار بورس پرداخت و اظهار کرد: در این زمینه دو نکته قابل بیان است؛ نکته اول اینکه چون وقف از مواردی است که با اعتقادات انسان در ارتباط بوده و رعایت نکردن آن باعث می‌شود حتی در سرنوشت انسان اختلالاتی ایجاد شود لذا به نظرم تا آنجا که می‌توانیم سعی کنیم موضوع وقف را درگیر مسائلی همانند بازار سرمایه که محل اختلاف است نکنیم.
وی افزود: اگر می‌خواهیم درباره اوراق وقف، ایده‌پردازی و طراحی کنیم باید ابتدا همه راهکارها از جمله مسائل فرهنگی را تقویت کنیم و ورود وقف به بازار سرمایه را اولویت اصلی قرار ندهیم. البته برخی از دوستان درست می‌گویند که مردمی که سرمایه اندکی دارند با این عمل دارایی‌هایشان جمع شده و اقدام اقتصادی بزرگی را انجام می‌دهند.
گودرزی تاکید کرد: اگر از این منظر نگاه کنیم، اوراق وقف می‌تواند مورد مفیدی بوده و کمک شایانی هم به توسعه وقف باشد؛ مشروط به اینکه اولا مسائل شرعی آن رعایت شده و خدای ناکرده به اسم اوراق وقف، مسائل ربوی و غرری، شامل حال این اوراق نشده و نکته دوم اینکه این اوراق واقعا توسط کسانی استفاده شود که توانایی وقف گسترده را ندارند و اگر کسی توانایی دارد که می‌تواند وقف گسترده انجام دهد به همان روش سنتی این‌کار اقدام کند که من آن را ترجیح می‌دهم تا اینکه به فکر وقف اوراق و امثالهم باشیم.
رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: ما باید فرهنگ وقف را گسترش دهیم و تصور ما این نباشد که مردم حتما باید پول بدهند و اگر پول نداشتند به سمت ابزارهایی همانند اوراق وقف منتشر شده در بازار بورس بروند؛ مثلا یکی از کارهایی که افراد می‌توانند انجام دهند و سرمایه چندانی هم نمی‌خواهد وقف دانش است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره انتشار اوراق وقف در بازار سرمایه برای تاسیس بیمارستان تخصصی سرطان اظهار کرد: تا آنجا که من اطلاع دارم، دوستان سعی کرده‌اند در انتشار این اوراق ملاحظات شرعی را رعایت کنند اما بحث من این است که ما به بهانه ورود به عرصه‌های اقتصادی وقف از طریق بازار سرمایه دچار مسائل غیرشرعی نشویم. تلاش برای گسترش فرهنگ وقف، تاکنون اینگونه بوده که ما فقط از طریق اقتصادی وقف کنیم؛ در حالیکه حتی راه‌های دیگری همانند وقف زمان هم برای اینکار وجود دارد و آن چیزی که از نظر من دارای اهمیت می‌باشد این است که نگاه ما به وقف صرفا اقتصادی نباشد.
گودرزی در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی ایجاد مشکل شرعی هنگام انتشار اوراق وقف در بازار بورس عنوان کرد: به نظر من هرگونه که این اوراق وارد بازار سرمایه شده و افراد به قصد انتفاع به سوی خرید این اوراق بیایند ممکن است از نظر شرعی دچار مشکل شویم و نکته بعدی این است که اصل ذات وقف را فراموش نکنیم. وقف به تعبیر روایات یک صدقه جاریه است و قطعا در مقام طراحی باید طراحان و مجریان به این صدقه بودن وقف توجه داشته باشند. هرکاری که در زمینه اقتصادی و طراحی‌های دیگر انجام می‌دهیم این نکته را باید مد نظر داشته باشیم؛ مثلا مشکلی که ممکن است پیش آید این است که سرمایه‌ای با نیت تاسیس بیمارستان وقف شده است اما کار دیگری با آن انجام شود که در اینصورت، مسلما وقف را دچار مشکل می‌کند.
مجری پروژه ارتقای بهره‌وری موقوفات کشور در پاسخ به پرسشی درباره نگاه کارشناسان سازمان اوقاف به انتشار اوراق وقف اظهار کرد: تا آنجا من اطلاع دارم هم سعی کردند مشکلات شرعی را برطرف کرده و هم اینکه این موضوع در میان کارشناسان این بخش، مخالفین و موافقین خود را دارد اما به نظر من، سازمان اوقاف سعی دارد علاوه بر برطرف کردن مشکلات شرعی، از روش‌ها و ابزارهای نوین برای گسترش فرهنگ وقف استفاده کند.