معماری غربی فضای مجازی؛ مانعی بر سر راه مهجوریت‌زدایی از قرآن
گروه فضای مجازی: منتظر قائم گفت: برای از بین بردن مهجوریت قرآن در فضای مجازی، نیاز به یک انقلاب است تا بتوان ساختار را متحول کرد؛ چرا که در فضایی با معماری غربی، نمی‌توان فعالیت کرد.
ابوذر منتظر قائم، کارشناس رسانه و پژوهشگر فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به عوامل، زمینه‌ساز مهجوریت قرآن در فضای مجازی گفت: وقتی محیط فضای مجازی، وضعیت‌ها و مشخصه‌های امروزش را داشته باشد، شما نباید از این وضعیت، دچار شگفتی شوید. وضعیتی که در فضای مجازی ما حاکم است، یک شبکه کاملاً وابسته، با معماری است که برای دریافت محصولات رسانه‌ای و فرهنگی از هر جایی بیرون از ایران و خصوصاً جهان غرب، طراحی شده است.
تمام فعالیت‌ها در فضای مجازی به شبکه‌ای بالاتر وابسته است
وی ادامه داد: این معماری به عمد، اینگونه پیش رفته است که وابستگی به توپولوژی به نام استار و (extended star) داشته باشد. در این ساختار و معماری، شما جزئی از شبکه‌ای هستید که به شکل ستاره‌ای گسترش پیدا کرده است و تمام فعالیت‌های شما در فضای مجازی به شبکه بالایی شما، وابسته است و کاربر مستقیماً نمی‌تواند با هم‌تراز خودش ارتباط گیرد.
این کارشناس ارشد رسانه تصریح کرد: در این وابستگی و اتفاقات از شما قدرت تولید محتوا و برقرار کردن توازن گرفته می‌شود؛ چرا که در اکثر اوقات، کسی در نقطه بالا‌دستی قرار دارد و می‌تواند دست به تنظیم مقررات و سیاست‌های مخالف شما بزند.
وی با مثالی این موضوع را شفاف‌تر کرد و افزود: مثال بارز این اتفاق در وضعیت امروز انقلاب اسلامی و دنیای استکبار است. به این معنی که وقتی شما در زیرگروه آنها قرار می‌گیرد، سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی خودشان را برای شما تحریم می‌کنند. نمونه آن هم تلاشی است که برخی از افراد اصرار به ورود در شبکه‌های اجتماعی فیلترشده و ممنوعه مانند فیس‌بوک دارند با این هدف که تا مفاهیم اخلاقی و ارزشی را در این شبکه‌ها منتشر کنند.
منتظر قائم ادامه داد: این افراد بعد از اینکه به یک حد مشخصی از موفقیت، می‌رسند صفحات آنها کنترل و متوقف می‌شود و تلاششان از بین می‌رود. در معماری غربی، نمی‌توان بازی و فعالیت کرد. باید این معماری را برهم زد تا بتوان آن طور که باید قرآن و مفاهیم آن را انتشار داد.
نشر قرآن در فضای مجازی غربی، نیاز به یک انقلاب دارد
این محقق جنگ نرم در ادامه خاطرنشان کرد: انتشار مفاهیم قرآنی در فضای مجازی متعلق به غرب، مانند این است که در یک محیط فاسدی دست به تبلیغ فرهنگ بزنید و یا اینکه بخواهید در درون نظام طاغوت، کار فرهنگی کنید. روشن است که برای از بین بردن مهجوریت قرآن در این فضا، نیاز به یک انقلاب دارید تا بتوانید ساختار را متحول کرده و امکان عمل صالح بعد از آن به شما داده شود.
ابتدا محیط را به دست آورید بعد از آن محتوا را تولید کنید
وی با تاکید بر اینکه اسلام و قرآن هم بر اصل به‌دست آوردن محیط و بعد از آن، انتشار مفاهیم قرآنی تأکید دارد گفت: در اسلام هم اینطور است که باید ابتدا محیط را به دست آورد بعد از آن به سراغ تولید محتوا رفت. وقتی که وابستگی فنی ایجاد شده است یک وابستگی ذهنی هم به دنبال آن آمده است. افرادی که شبکه مجازی را به این حالت تعریف کرده‌اند می‌خواستند که بهره‌بردار در مدت زمان مشخص و در چهارچوب فرآیند‌های اجتماعی دچار تغییرات ارزشی، فرهنگی، اعتقادی و روانی براساس هدف‌گذاری‌های آنها شود.
این کارشناس رسانه افزود: آرام آرام مشاهده می‌شود، افرادی که در فضای مجازی قرار گرفته‌اند به دنبال همان آرمان‌ها و ارزش‌های گذشته نیستند و حاکمیت این فضای فرهنگی و ارزشی را بر خود پذیرفته‌اند. فرد در این فضا هم دچار ناامیدی است که علاوه بر ناامیدی، افق‌هایش را هم تغییر داده است و در نهایت فرد ولایت طاغوت را برخود می‌پذیرد.
منتظرقائم تاکید کرد: ترویج قرآن کریم و مفاهیم الهی در فضای مجازی آن چیزی نیست که فرد انتظار آن را دارد. البته تلاش‌هایی را در پایگاه‌های اینترنتی و وبلاگ‌ها مشاهده می‌کنیم، اما تا زمانی که اساس ساختار ما درست نشود، نباید امید داشت که به نتیجه مطلوب و دگرگون‌کننده‌ای دسترسی پیدا کرد.
وی ادامه داد: کسی که در ایستگاه مدیریتی یک شبکه اجتماعی قرار دارد با منافع خود، ترویج قرآن را یک‌سو نمی‌بیند، ترویج قرآن را در چهارچوب سیاست‌های خود تعریف نمی‌کند و با آن مغایر می‌بیند. بنابر این از او جلوگیری خواهد کرد و به سمت و سوی مدنظر خود خواهد کشید.
این پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی با اشاره به موارد مهجوریت قرآن در فضای مجازی بیان کرد: این موارد می‌تواند شامل قطع سرویس‌های مجازی باشد که اگر اینچنین اتفاقی هم افتد بهترین حادثه است و حالت بدتر آن این است که چون آنها در لایه مدیریتی بالاتری نشسته‌اند همه فعالان اجتماعی و حقیقی را که در تلاش هستند مباحث ارزشی را ترویج کنند، شناسایی می‌کنند و در دنیایی واقعی هم برای آنها برنامه‌ریزی می‌کنند.
حرکت‌های ما برای از بین بردن مهجوریت قرآن حالت دست و پا زدن دارد
منتظرقائم تصریح کرد: برنامه‌ریزی‌هایی که آنها علیه فعالیت‌های قرآنی انجام می‌دهند، می‌تواند اعم از حذف و برخورد باشد تا استحاله فرهنگی، فکری و امثال آن. پس ما باید باور کنیم که در وضعیت موجود چشمانمان را باز کنیم و تا زمانی که متوجه نشویم در چه وضعیتی قرار گرفته‌ایم، حرکت‌های ما برای از بین بردن مهجوریت قرآن حالت دست و پا زدن دارد.
