قرارگیری راهبردهای تخصصی رهبری در سرلوحه برنامه‌ریزی حوزه کتاب
گروه ادب: مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب گفت: اهداف اساسی حوزه کتاب با توجه به راهبردهای تخصصی که از سوی رهبر معظم انقلاب ارائه شدند، عملی می‌شود.
نجفعلی میرزایی، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به آسیب ساختارهای فرهنگی در کشور گفت: یکی از آسیب‌هایی که معمولاً ساختارهای فرهنگی ما با آن روبه‌روست، فقر مدیریت راهبردی در عرصه‌های فرهنگی و نرم است و گاهی هم در مهندسی نرم و فرهنگی از الگوهای مدیریت غیرفرهنگی مثل مدیریت سیاسی یا علمی، غیر از عرصه فرهنگ گرته‌برداری می‌کنیم که گرته‌برداری الگویی در مدیریت فرهنگی فاجعه‌بار است.
وی افزود: عرصه فرهنگ مطالعات ویژه خود را می‌طلبد و الگوی مدیریت خود را هم اقتضا می‌کند و ساز و کارها، شاخص‌ها و سنجه‌های مدیریتی ویژه خود را دارد. یکی از آسیب‌های عرصه کتاب ما این است که غالباً فعالیت‌محور عمل می‌کند، نه فرآیندمحور؛ مدیریتی و مهندس‌محور.
کمتر شاهد مطالعات استراتژیک در عرصه کتاب هستیم
میرزایی با بیان اینکه ما کمتر شاهد مطالعات استراتژیک در عرصه کتاب هستیم، اظهار کرد: ده‌ها سال است که شاهد برگزاری مسابقات کتاب در ایران هستیم، اما به تعداد انگشتان دست مطالعات جدی و پژوهشی در این عرصه‌ها نداریم و ما همواره گرفتار طوفان روزمرگی در مدیریت فکری و فرهنگی هستیم.
وی ادامه داد: ما در خانه کتاب اقدامی که وعده کردیم به آن عمل کنیم و در عینیت خارجی، گام‌هایی در این راستا برداشته‌ایم، «تشکیل دفتر مطالعات راهبردی و برنامه‌ریزی کتاب» است. این دفتر بازوی برنامه‌ریزی به نام شورای برنامه‌ریزی راهبردی کتاب دارد؛ از این رو نخستین گام، گشودن بابی از پژوهش و تحقیق در حوزه کتاب با رویکرد راهبردی و مطالعاتی است.
مدیرعامل خانه کتاب با بیان اینکه برای تحقق اهدف‌مان ناچار هستیم که کتاب را در دل و ضمن سندهای بالادستی ببینیم، گفت: این امر بدون توجه به آسیب‌های نرم و فرهنگی کشور اصلاًً معقول نیست و بدون شناخت آسیب‌ها و نقطه‌های قوت و ضعف تولید دانش در ایران، ورود به عرصه کتاب سازنده نیست و بدون شناخت تصور درستی از نقشه علمی کشور و راهبردهای تخصصی مقام معظم رهبری در حوزه کتاب، هیچ هدف اساسی در برنامه‌ریزی کتاب عملی نخواهد شد.
تشکیل هشت کارگروه تخصصی در خانه کتاب
میرزایی در ادامه تأکید کرد: بدون توجه به ضعف‌های ساختاری، مدیریتی و منابع انسانی حوزه فرهنگ و کتاب، در خانه کتاب و هیچ جای دیگری امکان تحقق برنامه‌های واقعی وجود ندارد. در نتیجه آغاز ما آغازی با اصول، مطالعه، برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی بوده و این اقدامی است که اگر به خوبی جامه عمل بپوشد، زیرساخت تمام برنامه‌های ما خواهد بود.
وی همچنین اقدامات انجام شده در اواخر سال گذشته را مورد اشاره قرار داد و عنوان کرد: یکی از گام‌های دیگر در خانه کتاب، تشکیل کارگروه‌های تخصصی و ویژه برای مرحله گذار در خانه کتاب از وضعیت بحرانی ساختار ناکارآمد خانه کتاب به یک وضعیت مطلوب است.
میرزایی ادامه داد: ما ناچار بودیم برای پوشش خلاءها، خلل‌ها و ضعف‌های ساختاری و مدیریتی دست به تشکیل کارگروه‌های تخصصی بزنیم و در حال حاضر شاهد فعالیت هشت کارگروه تخصصی در حوزه‌های گوناگون هستیم که از جمله آنها می‌توان به کارگروه‌هایی در حوزه کتاب الکترونیک و دیجیتال، سامانه دیجیتالی کتاب ایران، رسانه و خبرگزاری و ارتباطات بین‌الملل اشاره کرد.
انتشار ده‌ها عنوان کتاب بیرون از حوزه مأموریت خانه کتاب در گذشته
مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب با اشاره به فعالیت‌های این کارگروه‌ها تصریح کرد: این کارگروه‌های ویژه، گامی برای انتقال روند تصمیم‌گیری به روند معقول و منطقی تصمیم‌سازی است. ما با این کارگروه‌ها عقل جمعی در خانه کتاب راه انداختیم و یک فعالیت گروهی، سرنوشت برنامه‌ریزی کتاب را به دست می‌گیرد.
وی خانه کتاب را مهمترین مؤسسه برنامه‌ریزی و مدیریت کتاب خواند و افزود: گام سومی که حیاتی بود و سعی کردیم به آن عمل کنیم، تصحیح روند انتشارات خانه کتاب بود. اهداف و مقاصد ذاتی انتشارات خانه کتاب به طور طبیعی و براساس مصوبات باید در حوزه کتابشناسی، کتاب‌پژوهی، نقد کتاب و اطلاع‌رسانی کتاب باشد.
میرزایی ادامه داد: این روند باعث خروج خانه کتاب از ریل و خط طبیعی شده و از سوی دیگر شاهد انتشار ده‌ها عنوان کتاب بیرون از حوزه مأموریت خانه کتاب باشیم و در زمینه متن تخصصی نقد کتاب، برنامه‌ریزی، کتاب‌پژوهی و اطلاع‌رسانی کتاب با فقر و ضعف مواجه شویم.
کتابشناسی، کتاب‌پژوهی، نقد و اطلاع‌رسانی؛ چهار حوزه مأموریتی خانه کتاب
وی گفت: یکی از اتفاقات مهم در این راستا این بود که بازوهای این مربع چهار ضلعی را از نظر ساختار، امکانات و برنامه‌ریزی تقویت کنیم و امیدواریم به زودی شاهد نتایج این تحول باشیم. یکی از برکات این تحول، تشکیل واحد انتشارات دیجیتال و الکترونیک است و ما در این واحد شاهد انتشارات نرم‌افزاری الکترونیک خواهیم بود که پهنه گسترده‌تری از حوزه نشر کاغذی کتاب را پوشش خواهد داد.
مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب یادآور شد: در توزیع اندیشه‌ها، مدیریت محتوا و پیام‌رسانی در حوزه کتاب به خاطر خصوصیت الکترونیک بودن و انتقال آسان و توزیع گسترده آن، شاهد تحول عظیمی در عرصه کتاب و کتاب‌پژوهی خواهیم بود.
وی در ادامه اظهار کرد: یک طرح ملی را نیز کلید زدیم و یک کارگروه متخصص در چهار حوزه مدیریت محتوای اطلاعات، تکنولوژی اطلاعات، کتاب‌پژوهی، کتابشناسی و بخش سخت‌افزاری و میریت این پروژه با چهار ضلع و یک منشور چهارضلعی، طرح و برنامه‌ریزی برای «سامانه ملی دیجیتالی کتاب ایران» را کلید زدیم.
میرزایی با اشاره به جزئیات این طرح ملی بیان کرد: این طرح گسترده، به معنای واقعی ملی است که با همکاری کنسرسیوم چندجانبه از وزارت ارشاد و کتابخانه‌های بزرگ و طرف‌های توانمند ایجاد شده و می‌تواند عملی شود و تمام امکانات زیرساختی که هم در کشور و هم در خانه کتاب است، اتفاق بیفتد و جزء مأموریت بنیادین، ذاتی و مهم این مؤسسه است.
وی ادامه داد: این سامانه در راستای اطلاع‌رسانی در حوزه کتاب و در همه زمینه‌های کتب چاپی، سنگی، خطی و همه ابعاد مطالعاتی کتاب‌پژوهی و کتابشناسی است و در یک سامانه اطلاعاتی و نرم در اختیار محققان و پژوهشگران عرصه کتاب قرار خواهد گرفت و اگر چه گام اول این امر در سال 92 برداشته شد، اما اصل این پروژه تا پایان سال 93 قابلیت بهره‌برداری دارد.
