رخدادهای انقلاب اسلامی؛ حلقه مفقوده هنرهای نمایشی در نیل به سوی آثار فاخر
گروه هنر: عرصه نمایش پرداختی همه‌جانبه و مؤثر به تئاتر دفاع مقدس داشته اما کمتر به موضوع انقلاب اسلامی به عنوان سرمنشأ همه تحولات ارزشی و اسلامی در منطقه و دنیا پرداخته در حالی‌که به نظر می‌رسد با ریشه‌یابی آن در قالب تولیدات نمایشی می‌توان به تعریف جامعی از نمایش دینی و ارزشی رسید.
سال گذشته چهاردهمین جشنواره سراسری «تئاتر مقاومت» به همت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس همزمان با هفته دفاع مقدس برگزار شد؛ جشنواره‌ای که همان گونه که از نامش پیداست بیشترین آثار تولیدی به منظور حضور در آن، موضوع هشت سال دفاع مقدس و شرح سلحشوری و جانفشانی سرداران و رزمندگان را دربرمی‌گیرد.
این در حالی است که همین میزان تولیدات در حوزه «تئاتر مقاومت» نیز پس از شرکت در جشنواره به شکل کامل، توفیق به منظور اجرای عموم پیدا نمی‌کنند و اصولاً برنامه‌ای نیز برای اجرای عموم منظم آنها در طول سال وجود ندارد و تقویم زمانی اجرای آنها متفرقه و نامنظم است و مثلاً حال که رفته رفته به سالروز آزادسازی خرمشهر نزدیک می‌شویم نه عزم برای تولید آثاری با این موضوع وجود دارد و نه حوصله‌ای که باید خرج داده شود تا با بررسی آثار شرکت کننده در جشنواره «تئاتر مقاومت»، آنهایی که ربط موضوعی و مضمونی با این حماسه دارند استخراج شده و برای اجرای عموم حمایت شوند.
تئاتر دفاع مقدس در مقایسه با تئاتر انقلاب اسلامی توفیق بیشتری داشته است
با این وجود اما «تئاتر مقاومت» براساس همان شکل و شمایل عرفی خود یعنی پرداختن به حوادث هشت سال دفاع مقدس و موضوعات مرتبط با آن، حتی به شکل دفعی و مقطعی نیز از اقبال خوبی هم از سوی مسئولان و متولیان و هم از سوی علاقه‌مندان و مخاطبان برخوردار است همچنان‌که به مناسبت این ایام یعنی حماسه آزادسازی خرمشهر، هر ساله شاهد برگزاری جشنواره‌ای به میزبانی استان خوزستان با نام «تئاتر مقاومت ـ فتح خرمشهر» و با داعیه بین‌المللی بودن هستیم که تا چند روز آینده این جشنواره هفدهمین دوره خود را نیز تجربه خواهد کرد.
مراد از این نوشتار، پرداختن به تئاتر مقاومت، حتی حال که به شکل جسته و گریخته به آن توجه می‌شود نیست؛ منظور بیشتر بخش نخست عبارت «انقلاب و دفاع مقدس» یعنی موضوع انقلاب اسلامی است که همواره در محاق فراموشی قرار دارد و در عرصه‌های گوناگون فرهنگی و هنری حتی نگارش داستان، شعر، ساخت مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم سینمایی به نسبت مقوله دفاع مقدس به آن توجهی نمی‌شود؛ تئاتر که جای خود دارد.
انقلاب اسلامی، وجه غالب تولیدات نمایشی در سال 93
سال گذشته ایکنا پیگیر این موضوع از انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و مشخصاً از سوی حفیظ‌الله رفیعی؛ مدیر عامل این انجمن شد البته نه با این پرسش که چرا پرداختن به مقوله انقلاب اسلامی در آثار نمایشی این قدر مهجور است بلکه با طرح این مسئله که آیا برای سال آینده یعنی سالی که در آن قرار داریم برنامه‌ای برای تولیدات نمایشی با موضوع انقلاب اسلامی در نظر دارید یا خیر که در پاسخ مدیرعامل انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس با در دستور کار قرار گرفتن طرح «از ایده تا اجرا» گفت که بیشترین تولیدات در سال 93 به موضوع انقلاب اسلامی اختصاص خواهد یافت.
آنچه که مدیرعامل انجمن انقلاب و دفاع مقدس به آن اشاره کرد در اصل توجیهی بر سال‌های گذشته و عدم رویکرد مؤثر در زمینه پرداختن به موضوع انقلاب اسلامی در عرصه هنرهای نمایشی بود؛ مسئله این است که چرا تا به این لحظه به غیر از موارد معدودی، پرداخت جدی و مؤثری بر تاریخ انقلاب اسلامی در عرصه تئاتر نشده و ما در آثار نمایشی تولیدی و به روی صحنه رفته، شاهد پرداختن به موضوع انقلاب اسلامی و شرح وقایع آن و همچنین شخصیت‌های تاریخ‌ساز آن نبودیم؟
آیا خلاقیت نمایشنامه‌نویسان تاریخ انقلاب را دچار خدشه می‌کند؟
با توجه به ظرفیت خوبی که در عرصه ادبیات نمایشی وجود دارد و با وجود همه کمبودها اما اخیراً نیروهای خلاقی را در عرصه نمایشنامه‌نویسی مشاهده می‌کنیم اما چیزی که به نظر می‌رسد مانع از پرداخت مؤثر به این موضوع باشد، عدم تمایل مدیران و مسئولان تئاتری برای سرمایه‌گذاری در این بخش است با این پیش‌فرض که ممکن است عرصه هنرهای نمایشی نتواند آن‌گونه که باید و شاید حق مطلب را ادا کرده و احیاناً خدشه‌ای بر تاریخ پرافتخار انقلاب اسلامی وارد شود.
به هر حال به ویژه نسل جوان انقلاب اسلامی اگر حتی چیزی از دفاع مقدس را یا خود به یاد داشته باشند و یا از رهگذر اسناد و تصاویر برجای مانده درک کرده باشند، کمتر در جریان وقایع انقلاب اسلامی به عنوان منشأ تحولات انسانی و اسلامی در منطقه و جهان قرار گرفته‌اند و لازم است که در این زمینه فعالیتی جدی صورت گیرد.
سهم تئاتر در پرداختن به موضوع انقلاب اسلامی ناچیز است
ناگفته نماند که لزوم پرداختن به این موضوع و پیگیری آن در عرصه هنرهای نمایشی یک احساس نیاز است چرا که با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی سهم این عرصه هنری در توجه به موضوع انقلاب اسلامی ناچیز است و به تازگی آن هم به شکل محدود و در قالب نمایش خیابانی شاهد برگزاری جشنواره تئاتر خیابانی «خرداد» در شهرستان ورامین هستیم.
ایکنا قصد دارد از این پس این موضوع یعنی آسیب‌های موجود در مورد نحوه پرداختی دراماتیک به موضوع انقلاب اسلامی، مشکلات و موانع گذشته و همچنین راهکارهای آینده به منظور پرداختی فراگیر به آن را در قالب گفت‌و‌گو با مدیران و مسئولان تئاتری، فعالان تئاتر دینی، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس پیگیری نماید.
