معرفی کلام وحی با هنر ایرانی انگیزه چاپ قرآن‌های نفیس است
گروه ادب: محمدتقی سرمدی گفت: معرفی کلام وحی با به خدمت گرفتن هنر ایرانی مهمترین دلیل چاپ قرآن‌های نفیس است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، انتشارات سرمدی یکی از ناشران باسابقه کشور است که در زمینه چاپ قرآن‌های نفیس نیز فعالیت می‌کند و تاکنون دو قرآن نفیس به چاپ رسانده است که به لحاظ هنری آثار ارزشمندی محسوب می‌شوند. به‌منظور بررسی مسائل چاپ و نشر قرآن‌های نفیس و ضرورت چاپ و هزینه‌کرد سنگین برای این قرآن‌ها گفت‌گویی با محمدتقی سرمدی، مدیرمسئول این انتشارات انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
در ابتدا درباره قرآن‌های نفیسی که تاکنون به چاپ رسانده‌اید، صحبت کنید.
تاکنون دو قرآن منتشر کرده‌ایم که یکی نسخه خطی بوده و کتابت آن 360 سال پیش توسط «محمود فقیر» و به دستور وزیری به نام «قبادخان» انجام شده است و ما نسخه چاپی آن را منتشر کردیم و دومی قرآن به خط نستعلیق و با قلم نوری است که کتابت آن توسط «محمد حبیبی» انجام شده و ترجمه آن متعلق به استاد بهرام‌پور و به صورت مقابل است.
کتابت این قرآن حدود 10 سال به طول انجامید. قبل از اینکه کار خوشنویسی را انجام دهیم، استاد امیرخانی این کار را انجام داده بود، اما چون بر روی خط نستعلیق، قلم هوشمند قرار داده نشده است؛ از این رو کاری که انجام داده‌ایم برای نخستین بار با همکاری مؤسسه بصیر است و این امر سبب شد تا به صورت ترجمه مقابل بوده و تعداد صفحات آن دوبرابر شود.
قرار دادن قلم هوشمند مستلزم این بود که قرآن با خط دیگری نوشته شود؟
حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار(ع) سفارش زیادی کرده‌اند که قرآن را به شکل‌های گوناگون نشر دهید و کلام وحی آن قدر دارای ارزش است که روی پارچه‌ها و طلا می‌نوشتند و نوع کتابت در کشورهای گوناگون متفاوت بود. در ایران نیز بیشتر قرآن‌ها یعنی حدود 90 درصد به خط عثمان‌طه است؛ از این رو ما خواستیم از این نظر کار جدیدی انجام دهیم و از سوی دیگر بر روی آن قلم هوشمند قرار دهیم تا مورد استفاده همگان باشد.
نفیس بودن این قرآن به دلیل کدام ویژگی برجسته آن است؟
باید بگویم اصل نفیس بودن این قرآن به خاطر خط آن است، چون کتابت این قرآن سال‌ها به طول انجامید و پس از آن سعی کردیم با یک مرکز چاپ که کار قرآنی انجام می‌داد، هماهنگ شویم تا با کیفیت بالایی چاپ شود. تذهیب‌هایی که به کار بردیم برای 1230 صفحه انجام شد و به صورت چهارنگ به چاپ رسید که با توجه به حجم بالای صفحات باید صحافی و جعبه‌سازی آن را نیز درنظر می‌گرفتیم.
در این راستا می‌توان گفت برای این قرآن بخش عمده‌ای از توانمندی‌هایی که روی قلم است، مانند کم و زیاد کردن صدا و انتخاب قاری‌ها را برای این قرآن انجام دادیم و با توجه به این که ظرفیت آن را از چهار گیگابایت به هشت گیگابایت افزایش دادیم، از این رو تعداد قاری‌ها به 12 نفر رسید و شش ترجمه دیگر نیز به آن اضافه شد. با توجه به وزن سنگین قرآن، کیفی را برای آن در نظر گرفتیم که حمل آن را آسانتر می‌کند و با قلم بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
دلایل استفاده از خط نستعلیق برای این قرآن چیست؟
استاد حبیبی برای کتابت این قرآن، چندین قرآن مختلف را به عنوان نمونه الگو قرار دادند و به همین دلیل روان خواندن آن در اولویت قرار داشت. از سوی دیگر این خط برای ایرانیان آشناست و نوع کشش‌هایی که در خط‌های عربی به کار می‌رود، در این خط وجود ندارد و برای مخاطب چشم‌نوازتراست.
انگیزه شما از چاپ این قرآن با ویژگی‌ها یادشده چه بود؟ آیا هیچ‌گاه انتشار قرآن با بهای اندکتر مدنظرتان نبوده است؟
قرآن‌هایی که ما عرضه می‌کنیم و یا برخی انتشارات آن را ارائه می‌کنند، نسبتاً ارزان هستند چرا که در کشور تولید می‌شوند. در این که قرآنی را برای مساجد و عموم نشر دهیم و آنها هم بتوانند به راحتی استفاده کنند، شکی نیست و بسیار کار پسندیده‌ای است و من به عنوان یک ناشر که از 40 سال پیش تاکنون در زمینه نشر فعالم، بر این عقیده‌ام که قرآن به صورت ارزان منتشر شود.
در عین حال که من طالب قرآنی هستم که با بهای ارزان ارائه شود، اما دیده‌ام بسیاری از کسانی از من قرآن گرفته‌اند، بالای 150 نوع قرآن دارند. آن عشق به قرآن و نوع کتابت است که سبب شده آنها این قرآن‌ها را خریداری کنند؛ یعنی تقاضایی در این زمینه وجود دارد و این تقاضا و نیاز باید پاسخ داده شود.
به خاطر ویژگی که قرآن دارد، باید گفت که این ارزش را دارد که برای آن هزینه کرد و این امر منافاتی با این ندارد که قرآن را به شکل‌های گوناگون به چاپ برسانیم. قرآن کلام وحی است، و در جهان بیشترین تیراژ را دارد و به همین دلیل آن را نه تنها با کتابت گوناگون بلکه باید با به کارگیری هنرهای مختلف منتشر کرد و افراد نیز از این نظر علاقه دارند تا در حد وسع خود بیشترین هزینه را برای قرآن انجام دهند.
امتیاز قرآن گویایی که ما آن را منتشر کردیم، ویژگی آموزش آن است و گرو‌ه‌های سنی با سطوح گوناگون علمی می‌توانند از آن بهره‌مند شوند و از سوی دیگر خلاصه تفاسیر و به ویژه تفسیر «المیزان» را در آن قرار دادیم. قرآن گنجینه بسیار ارزشمندی است که ما برای نشان دادن آن به جهان باید به شکل‌های گوناگون چاپ کنیم و شاید بتوان گفت این یک حرکت فرهنگی است که می‌طلبد در این زمینه گام‌های جدی برداریم و با هنرنمایی‌های زیبای ایرانی بر روی آن، این کتاب آسمانی را به جهانیان معرفی کنیم.
در کتابخانه ملی هم 360 پرده قرآن خطی وجود دارد که هر یک از پرده‌ها(صفحات) آن به شکل‌های متفاوت است و تذهیب‌های گوناگونی در آنها به کار رفته است و یا آب‌طلاهای ارزشمندی بر روی آن کار شده است و کار بسیار زیبایی است که می‌تواند نشانگر و معرفی‌کننده هنر ایرانی بر روی کلام وحی باشد.
هدیه تعیین شده برای این قرآن چه اندازه است؟
در مجموع این قرآن را براساس اعتقاداتی که داشتم چاپ کردم و عنوان سرمدی که برای آن انتخاب شده، عنوان من نیست، بلکه به معنی جاودانگی است و این کلام وحی متعلق به خداوند است. از این رو کتابت، نوع کاغذ، چاپ آن و صحافی و ... حدود 300 - 330 هزار تومان هدیه آن است.
به نظرتان قرآن نفیس به خاطر ظرافت خاص آن می‌تواند مکرر مورد استفاده قرار گیرد؟
کسانی که قرآن‌های نفیس را مطالعه می‌کنند با ظرافت خاصی آن را نگهداری و استفاده می‌کنند و یا قرآن‌های خطی در موزه‌ها را با روش‌های علمی نگهداری می‌کنند. از سوی دیگر برخورد با قرآن را که در دین مبین اسلام به وضو داشتن فرد هنگام تلاوت تأکید دارد، باید مطالعه با اصولی همراه باشد به ویژه در مورد قرآن‌های نفیس. اما در مورد قرآن سرمدی، استفاده از آن آسان بوده و سعی کردیم نوع صحافی که انجام شده، به راحتی از بین نرود.
برنامه آینده انتشارات سرمدی در حوزه چاپ قرآن چیست؟
تلاش داریم تا قرآن‌هایی با قیمت ارزان‌تر به مخاطبان ارائه دهیم. امیدوارم امکاناتی به وجود آید که بتوانیم قرآن‌های دیگری را چاپ کنیم.
