محمدحسین خیرخواه، مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز غیردولتی سازمان بهزیستی کشور در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) به تشریح این مسئله پرداخت که در ایران چه نهاد و سازمانی مسئول ارائه مجوز به سازمانهای مردم نهاد و NGOها هستند و گفت: بر اساس قانون، سازمان بهزیستی دستگاه مسئول صدور مجوز سازمانهای مردم نهاد است اما در کنار سازمان بهزیستی، وزارت کشور به استناد آئین نامهای که توسط هیئت دولت تصویب شده و وزارت ورزش و جوانان و نیروی انتظامی نیز مبادرت به صدور مجوز میکنند.
قانون چیزی در خصوص نظارت بر سازمانهای خیریه غیر دولتی نگفته است
وی با تأکید بر اینکه قانون فقط به سازمان بهزیستی اجازه صدور مجوز را داده است، در خصوص نحوه نظارت بر مؤسسات خیریه غیر دولتی گفت: قانون چیزی در خصوص نظارت نگفته اما همه چیز که در قانون توضیح داده نمیشود؛ مسئله نظارت در قانون مستتر است و سازمان بهزیستی بر عملکرد تمام مؤسسات خیریهای که برای آنها مجوز صادر کرده، نظارت میکند.
خیرخواه در پاسخ به این سؤال که آیا تکثر مراجع صادر کننده مجوز برای مؤسسات خیریه آسیبزا نیست؟ گفت: اگر دستگاه صادر کننده مجوز در مجموعه خود نظارت کافی داشته باشد شاید میزان آسیب کاهش پیدا کند اما این مسئله باز میگردد به دستگاه و افرادی که از دستگاههای مختلف درخواست مجوز میکنند.
لزوم نظارت بر عملکرد این مؤسسات به صورت همه جانبه احساس میشود
وی ادامه داد: کسانی که متقاضی دریافت مجوز میشوند عموماً انسانهای خیری هستند که با نیت پاک درخواست مجوز میکنند اما همه میدانیم که گاهی ممکن است خلافی نیز صورت گیرد و قاعدتاً لزوم نظارت بر عملکرد این مؤسسات به صورت همه جانبه احساس میشود بر همین اساس سازمان بهزیستی بر مؤسسات خیریهای که از این سازمان مجوز دریافت میکنند نظارت دارد.
مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز غیردولتی سازمان بهزیستی در پاسخ به این سؤال که آیا با این مسئله موافق هستید که علی رغم افزایش روز افزون مؤسسات خیریه نتایج عملکرد آنها در جامعه محسوس نیست، گفت: بالغ بر سه هزار و 500 مؤسسه خیریه از سازمان بهزیستی مجوز دریافت کردهاند و با توجه به گستردگی جامعه هدف سازمان بهزیستی و اساسنامهای که برای خود تدوین کردهاند فعالیت خود را ادامه میدهند اما بخش اعظمی از خیرینی که مؤسسههای خیریه را ایجاد کردهاند به خاطر نیات پاکی که دارند از علنی کردن اقدامات خود پرهیز میکنند اما اعتقاد من این است که باید عملکرد این مؤسسات تبلیغ و اعلام شود تا الگویی برای دیگران باشد.
وی مهمترین مشکی که NGOهای ما با آن مواجه هستند را نظارتهای چندگانه که از سیستمهای دیگر بر مؤسسات خیریه تحمیل میشود، دانست و گفت: مثلاً نیروی انتظامی یا سایر دستگاهها به این مؤسسات مراجعه و به بررسی مجوزهای آنها میپردازند؛ نظر من این است که اگر قرار است دستگاهی نظارت داشته باشد با دستگاه متولی آن مؤسسه یا دستگاهی که برای آن مؤسسه مجوز صادر کرده است هماهنگی انجام بدهند تا از این طریق بتوان نظارت کاملتری را انجام داد.
اول باید این افراد سیر شوند بعد به سمت توانمندسازی هدایت شوند
خیرخواه در پاسخ به این سؤال که چه تعداد از این مؤسسات به توانمندسازی افراد نیازمند میپردازند، گفت: اول باید این افراد سیر شوند بعد به سمت توانمندسازی هدایت شوند و امیدوارم به زودی شاهد باشیم که این مؤسسات اقدامات خود را در جهت توانمندسازی گروههای هدف خود برنامهریزی کنند.
وی در خصوص روند بررسی و نظارت بر تخلفات سازمانهای خیریه مردم نهاد نیز گفت: در صورت مشاهده تخلف ابتدا تذکر داده میشود، اگر توجه نکنند، اخطار اول، بعد اخطار دوم و بعد کمیسیونهای استانی تشکیل و با مؤسسه خاطی برخورد میکنند و اگر نسبت به رفع مشکل اقدام نکردند در کمیسیون عالی نظارت با آن مؤسسه برخورد و به وی مهلت داده میشود که در صورت عدم اصلاح، مجوز مؤسسه لغو میشود.