جامعه مدرن و چالش‌های آن با عزاداری سنتی/ 7
يك جامعه‌شناس: عزاداری‌های نوظهور تنها پاسخگوی احساسات آنی جوانان است
گروه اجتماعی: ترويج عزاداری‌های به‌اصطلاح جوان‌پسند و بهره‌گيری افراطی از ابرازآلات موسيقی در عزاداری‌ها، به دور از مفهوم اصيل فرهنگ عاشورا و تنها پاسخگوی احساسات آنی و زودگذر جوانان است.
«مجيد كافی» محقق و جامعه‌شناس دينی در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، با بيان اين مطلب احيای شيوه‌های اصيل عزاداری را نيازمند بازگشت به كاركردهای واقعی آن دانست و گفت: فاصله گرفتن از الگوی صحيح عزاداری‌ها موجب بروز آثار نامطلوبی در بطن جامعه می‌شود.
وی در ادامه با تأكيد بر اين‌كه هر مقطع زمانی دارای ملزومات خاصی است، تصريح كرد: مسلما‌ً نمی‌شود يك الگوی واحد عزاداری را برای همه‌ی دوره‌ها در نظر گرفت.
اين جامعه‌شناس دينی با اشاره به اين‌كه عزاداری سنتی و عزاداری مدرن به‌هيچ عنوان در كنار هم قرار نمی‌گيرند، اظهار كرد: لزوم بازنگری در الگوی عزاداری از پس از پيروزی انقلاب اسلامی در جامعه ما بيشتر احساس شده و می‌شود.
كافی، دقت‌نظر در ساختار جمعيتی و پاسخ‌گويی به نياز جمعيت جوان كشور در زمينه امور مذهبی را يكی از حساس‌ترين وظايف متوليان فرهنگی دانست و تصريح كرد: در اغلب موارد جوانان شيوه‌های نسل گذشته خود را نمی‌پسندند و بر اساس همين تعريف، شيوه‌ی عزاداری‌ها نيز بنابر اقتضائات و نيازهای آن‌ها با يكديگر متفاوت است.
اين محقق و نويسنده در ادامه اين گفت‌وگو اظهار كرد: شايد به همين دليل است كه امروزه گرايش بخش زيادی از جمعيت جوان به سوی عزاداری‌های احساساتی است و ايجاد يك بافت جديد در عزاداری را شاهد هستيم.
كافی با تفكيك شيوه عزاداری سنتی يا پايدار، از ظهور موج جديد عزاداری در جامعه به‌عنوان عزاداری «خلق‌الساعه» نام برد و گفت: پاسخ‌گويی به نيازهای زودگذر و آنی جوانان در قالب استفاده از ابزار و وسايل موسيقی در عزاداری بخش زيادی از محتوای اين نوع عزاداری‌ها را تشكيل می‌دهد.
اين جامعه‌شناس دينی به تشريح ويژگی‌های هر يك از عزاداری‌ها پرداخت و اظهار كرد: استفاده كردن از اشعار حماسی و ظلم‌ستيز، برخورداری از زمان و مكان معين برای برپايی مراسم عزاداری و حضور جمعيت ميانسال در تكايا از جمله ويژگی‌های عزاداری سنتی يا پايدار است كه تقريباً در مقابل گونه جديد آن قرار می‌گيرد.
وی افزود: عزاداری سنتی در تاريخ به‌دليل موقعيت و جايگاهی كه داشته بيشتر زمينه‌ساز ايجاد جنبش شده و از همين‌رو از تأثيرگذاری فراوانی نيز برخودار بوده است.
كافی منشأ بروز درصد بالايی از آسيب‌های عزاداری در جامعه كنونی را هيأت‌های خلق‌الساعه ارزيابی كرد و گفت: جذب مخاطب به‌عنوان مهم‌ترين دليل تشكيل اين نوع هيأت‌هاست كه به تدريج به هيأت‌های سنتی نيز سرايت كرده است.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ايكنا مبنی بر چگونگی تلفيق آموزه‌های اين دو نوع شيوه عزاداری تصريح كرد: اصلاح ريشه‌ای اين امور در جامعه، امری نيست كه بتوان آن را با يك دستور يا پيمان‌نامه حل و فصل كرد، بلكه نيازمند تلاش همگانی است.
اين محقق با اشاره به اهميت نقش صدا و سيما در تبيين الگوی صحيح عزاداری در جامعه يادآوری كرد: پرهيز از ترويج فرهنگ بی‌محتوا با ساخت سريال‌های احساسی و سعی در اشاعه جنبه معرفتی عاشورا در بين جوانان از وظايف رسانه ملی است كه بايد مورد توجه واقع شود.
همچنين اين جامعه‌شناس دينی در پايان برطرف شدن شكاف بين جامعه سنتی و جامعه مدرنتيته را بسيار مشكل و چه بسا حل نشدنی دانست.
وی در ادامه با تأكيد بر اين‌كه هر مقطع زمانی دارای ملزومات خاصی است، تصريح كرد: مسلما‌ً نمی‌شود يك الگوی واحد عزاداری را برای همه‌ی دوره‌ها در نظر گرفت.
اين جامعه‌شناس دينی با اشاره به اين‌كه عزاداری سنتی و عزاداری مدرن به‌هيچ عنوان در كنار هم قرار نمی‌گيرند، اظهار كرد: لزوم بازنگری در الگوی عزاداری از پس از پيروزی انقلاب اسلامی در جامعه ما بيشتر احساس شده و می‌شود.
كافی، دقت‌نظر در ساختار جمعيتی و پاسخ‌گويی به نياز جمعيت جوان كشور در زمينه امور مذهبی را يكی از حساس‌ترين وظايف متوليان فرهنگی دانست و تصريح كرد: در اغلب موارد جوانان شيوه‌های نسل گذشته خود را نمی‌پسندند و بر اساس همين تعريف، شيوه‌ی عزاداری‌ها نيز بنابر اقتضائات و نيازهای آن‌ها با يكديگر متفاوت است.
اين محقق و نويسنده در ادامه اين گفت‌وگو اظهار كرد: شايد به همين دليل است كه امروزه گرايش بخش زيادی از جمعيت جوان به سوی عزاداری‌های احساساتی است و ايجاد يك بافت جديد در عزاداری را شاهد هستيم.
كافی با تفكيك شيوه عزاداری سنتی يا پايدار، از ظهور موج جديد عزاداری در جامعه به‌عنوان عزاداری «خلق‌الساعه» نام برد و گفت: پاسخ‌گويی به نيازهای زودگذر و آنی جوانان در قالب استفاده از ابزار و وسايل موسيقی در عزاداری بخش زيادی از محتوای اين نوع عزاداری‌ها را تشكيل می‌دهد.
اين جامعه‌شناس دينی به تشريح ويژگی‌های هر يك از عزاداری‌ها پرداخت و اظهار كرد: استفاده كردن از اشعار حماسی و ظلم‌ستيز، برخورداری از زمان و مكان معين برای برپايی مراسم عزاداری و حضور جمعيت ميانسال در تكايا از جمله ويژگی‌های عزاداری سنتی يا پايدار است كه تقريباً در مقابل گونه جديد آن قرار می‌گيرد.
وی افزود: عزاداری سنتی در تاريخ به‌دليل موقعيت و جايگاهی كه داشته بيشتر زمينه‌ساز ايجاد جنبش شده و از همين‌رو از تأثيرگذاری فراوانی نيز برخودار بوده است.
كافی منشأ بروز درصد بالايی از آسيب‌های عزاداری در جامعه كنونی را هيأت‌های خلق‌الساعه ارزيابی كرد و گفت: جذب مخاطب به‌عنوان مهم‌ترين دليل تشكيل اين نوع هيأت‌هاست كه به تدريج به هيأت‌های سنتی نيز سرايت كرده است.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ايكنا مبنی بر چگونگی تلفيق آموزه‌های اين دو نوع شيوه عزاداری تصريح كرد: اصلاح ريشه‌ای اين امور در جامعه، امری نيست كه بتوان آن را با يك دستور يا پيمان‌نامه حل و فصل كرد، بلكه نيازمند تلاش همگانی است.
اين محقق با اشاره به اهميت نقش صدا و سيما در تبيين الگوی صحيح عزاداری در جامعه يادآوری كرد: پرهيز از ترويج فرهنگ بی‌محتوا با ساخت سريال‌های احساسی و سعی در اشاعه جنبه معرفتی عاشورا در بين جوانان از وظايف رسانه ملی است كه بايد مورد توجه واقع شود.
همچنين اين جامعه‌شناس دينی در پايان برطرف شدن شكاف بين جامعه سنتی و جامعه مدرنتيته را بسيار مشكل و چه بسا حل نشدنی دانست.
