انتخابات رياست جمهوری مصر درحالی به مراحل نهايی نزديك میشود كه شرايط، حكايت از پيروزی اسلامگرايان در انتخابات و تغيير اساسی در سياست خارجی اين كشور دارد. مرتضی ميری، كارشناس مسائل خاورميانه در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) به بررسی موضوع انتخابات مصر و تبيين وضعيت رژيم اسرائيل پس از انتخابات پرداخت.
مصر اين روزها در آستانه دموكراتيكترين انتخابات تاريخش شرايط خاصی را تجربه میكند. هم مردم و هم نيروهای سياسی اين كشور بیصبرانه در انتظار برگزاری انتخابات هستند. چگونگی برگزاری و نتيجه اين انتخابات سرنوشت مصر تا يك دهه آينده مشخص خواهد كرد و به همين دليل اين رويداد را میتوان از مهمترين اتفاقات امسال در دنيا دانست و در واقع بايد گفت كه چشم دنيا به مصر و تحولات انتخابات رياست جمهوری است. هيجان خاصی كه در سطح اين كشور برای برگزاری انتخابات رياست جمهوری وجود دارد، كنترل اجتماعی را هم بسيار دشوار كرده و آزمون سختی را پيش روی شورای عالی نظامی قرار داده است.
13 نفر در اين انتخابات نامزد شدهاند كه آمار بالايی است اما با توجه به اينكه نخستين انتخابات نسبتاً آزاد است، طبيعی به نظر میرسد. اما با توجه به نتايج انتخابات پارلمانی تا حدود بسياری میتوان رقبای اصلی اين انتخابات را هم شناخت. به نظر میرسد رقابت اصلی ميان دو نامزد اسلامگرا محمد مرسی، نامزد اخوانالمسلمين و عبدالمنعم ابوالفتوح نامزد مستقل مورد حمايت سلفیها در جريان خواهد بود. البته پيش از اين پيشبينی میشد كه عمرو موسی هم از ميران آرای خوبی برخوردار باشد؛ اما نتايج انتخابات پارلمانی نشان داد كه ليبرالها هنوز از پايگاه اجتماعی خوبی برخوردار نيستند. به گمان من آنچه كه از زمان قيام ملی مردم مصر عليه حكومت مبارك قابل تشخيص بود، حضور پررنگ اخوانالمسلمين در صحنه حكومت مصر بود كه نتايج دو انتخاب پارلمانی و همچنين رياستجمهوری ويژه مصريان مقيم خارج از كشور اين تحليل را تأييد كرد و با توجه به درصد آرای بالای محمد مرسی در داخل و خارج از مصر به نظر میرسد اين پيشبينی در حال وقوع است و اخوانالمسلمين صحنهگردان سياست مصر خواهد بود.
پيش از اينكه به سؤال شما پاسخ بدهم، مايلم كه به نكته مهمتری اشاره كنم. اينكه نتيجه انتخابات هرچه باشد و هركس پيروز انتخابات 3 و 4 خرداد باشد، مجموعه مصر از شرايط ديكتاتوری به شرايط شبه دموكراسی گذار كرده است و اين يعنی يك گام به پيش. پايان حكومت شورای عالی نظامی و آغاز جمهوری جديد مصر يك گام به پيش است. البته اين به معنای موفقيت كامل اين پروژه نيست و دولت مصر مسير پرفراز و نشيبی را در پيش رو دارد.
پيروزی نامزد اخوانالمسلمين در انتخابات مصر میتواند اين گذار را تسهيل كند. يعنی دولت و پارلمان از همگرايی بيشتری برای عبور از شرايط سخت كنونی برخوردار خواهند بود. البته منتقدين اخوانالمسلمين، چه از گروههای اسلامگرا و چه از گروههای ليبرال و ملیگرا بايد حضور فعال داشته باشند و دست از نقد برندارند تا فضای سياسی فضايی پويا باقی بماند. ضمن اينكه اقليت فعال به كارآمدتر شدن گروه حاكم نيز كمك میكند.
منحيثالمجموع پيروزی محمد مرسی در انتخابات گام مثبتی خواهد بود به شرط اينكه اخوانالمسلمين با اتخاذ سياستهای درست و اجرای آنها بتوانند كارآمدی خود را به اثبات برسانند. در اين صورت مصر گامی ديگر به دموكراسی نزديك شده و ثبات به اين كشور مهم منطقهای خواهد آمد.
مهمترين چالشهای دولت آينده مصر در عرصه اقتصادی و ديپلماتيك است. دولت آينده مصر بايد اصلاحات اقتصادی را در اولويت برنامههای خود قرار دهد، زيرا رشد و رونق اقتصادی به ثبات سياسی نيز كمك میكند. ضمن اينكه نرخ بالای بيكاری و درآمد كم مردم مصر به ناآرامی اجتماعی دامن خواهد زد و تا وقتی كه ثبات به اين كشور بازنگردد، هرگونه نارضايتی به تشنج در كشور منجر خواهد شد. مسئله اسرائيل و فلسطين نيز به جهت اهميت حياتی مصر و صحرای سينا دومين چالش مهم دولت خواهد بود.
نتيجه اين انتخابات هرچه باشد، مورد پسند اسرائيلیها نيست. به هر حال روابط مصر با رژيم صهيونيستی به دوران پيش از قيام ملی باز نخواهد گشت و اين خسران بزرگی برای تلآويو است. به گمان من در آينده دولت مصر در مورد توافقنامه با اين رژيم تجديد نظر خواهد كرد و صحرای سينا را باز پس خواهد گرفت اما اين امر به دليل عدم تمايل دولت جديد قاهره به ايجاد تنشهای جديد و علم به اينكه هرگونه اقدام فوری به واكنشهای تند منجر خواهد شد، در آينده نزديك ميسر نيست، اما در لغو توافقنامه با اسرائيل پروژهای است كه در ميان مدت پيگيری خواهد شد. به گمان من اگرچه عدم اقدام فوری به انتقادهای داخلی فراوان بهويژه از سوی اسلامگراهای افراطی و سلفیها منجر خواهد شد، اما لغو اين توافقنامه كه حق قانونی دولت مصر است، بايد با رايزنیهای گسترده بينالمللی به انجام برسد تا مفيد باشد.