توجه زائران به دستورالعمل حلق بهداشتی
گروه سلامت: دستور العمل حلق بهداشتی به همت مركز پزشكی حج و زيارت در سال 92 تدوين شده است تا زائران، مسئولان، پزشكان و مديران كاروان‌ها با توجه به و اجرای آن مراحل عمل «حلق» را به صورت صحيح و بهداشتی انجام دهند.
به گزارش خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا) دستور العمل حلق بهداشتی به همت مركز پزشكی حج و زيارت در سال 92 تدوين و ابلاغ شده است تا زائران، مسئولان، پزشكان و مديران كاروان‌ها با توجه و اجرای آن مراحل عمل «حلق» را به صورت صحيح و بهداشتی انجام دهند.
يكی از اعمال واجب حج تمتع، انجام عمل حلق يا تراشيدن موی سر برای مردان است كه با انجام آن زائر از احرام خارج می‌شود و انجام آن نيازمند رعايت نظافت و بهداشت برای پيشگيری از آلودگی محيط و حفظ سلامت زائران است.
اين عمل به دلايل متعدد از جمله خستگی زائر، كمبود فضای سرويس‌های بهداشتی، هجوم همزمان زائران، نبود امكانات كافی، نداشتن مهارت لازم تيغ زدن به سر و فشار روانی روی زائران چنانچه با برنامه‌ريزی و مديريت انجام نشود علاوه بر تهديد سلامت زائران موجب بر هم زدن نظافت منطقه «منا» و آلودگی محيط و در نهايت شكايت زائران می‌شود.
بنا بر اين گزارش با انجام حلق بهداشتی می‌توان علاوه بر حفظ سلامت زائران، بهداشت و زيبايی محيط منطقه «منا» را نيز حفظ كرد و از معنويت اين شرايط مقدس بيشتر بهره‌مند شد.
بندهای دستورالعمل شامل برگزاری جلسات آموزشی و توجيهی ويژه حلق بهداشتی برای تمام زائران و تاكيد بر همراه داشتن وسايلی چون ماشين اصلاح ترجيحا باطری يا شارژی يا خود تراش با يك بسته تيغ، پيش بند پلاستيكی يك بار مصرف، صابون بدون بو، دستكش يكبار مصرف در اين جلسات است.
در بند ديگری از اين دستورالعمل آمده است: ليست زائرينی كه احتمالا بيماری‌های عفونی نظير هپاتيت دارند و يا از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می‌كنند توسط پزشك مجموعه تهيه شده تا اين افراد توسط كسانی حلق شوند كه آرايشگر بوده يا در اين كار تبحر دارند و پزشك در حلق اين افراد نظارت ويژه داشته باشد
پزشك مجموعه يك عدد ظرف مخصوص جمع آوری اشياء تيز و برنده داشته باشد و آن را همراه خود به منا ببرد و زائرين نيز در انجام عمل حلق، پيش بند پلاستيكی يكبار مصرف را دقيق ببندند و فقط از وسائل شخصی خود استفاده كنند و در صورتيكه زائر، زخم يا زگيل و يا خال بزرگ در ناحيه‌ای از سر دارد به شخص حلق كننده اطلاع دهد.
بنا بر اين گزارش، با توجه به استفتاء انجام شده از مراجع معظم تقليد (دامت بركاتهم) زائران می‌توانند نسبت به انجام حلق توسط ماشين اصلاح يا خود تراش اقدام كنند و بديهی است ماشين اصلاح آلودگی و خطر كمتری دارد.
زائرانی كه سابقه بيماری اعصاب و روان، لرزش دست‌ها، ضعف شديد بينائی و يا بيماری عفونی دارند از انجام حلق برای ديگران خودداری كنند و زائران از انجام عمل حلق توسط افراد خارجی و دوره گرد و در راهروها يا كنار و داخل چادرها خوداری و به نشستن صحيح در هنگام حلق بيشتر توجه نمايند و از چهار پايه‌های مخصوص استفاده كنند.
لازم است زائران تيغ مصرف شده را بلافاصله به داخل ظرف مخصوص اشياء تيز و برنده قرار داده و موها را به همراه پيش‌بند و دستكش در داخل كيسه زباله و ظرف زباله قرار بدهند و پس از اتمام حلق بلافاصله استحمام كنند.
بنا بر اين دستور العمل از يك سو بايد پزشك مجموعه در كنار زائرين بر حلق بهداشتی نظارت داشته باشد و از سوی ديگر هنگام انجام حلق به هيچ وجه خانم‌ها حضور نداشته باشند و در اين امر دخالت نكنند.
در اين دستورالعمل به منظور ايجاد نظم در كار و رعايت بهداشت و جلوگيری از مراجعه يكباره زائران برای انجام حلق بهداشتی توصيه شده است: مديران كاروان انجام حلق را مديريت كنند و در كنار پزشك در هر كاروان يك نفر مسئوليت اجرای حلق را بعهده گيرد و افرادی كه در كار آرايشگری و حلق آشنا هستند در كاروان شناسائی شده و مسئوليت عمل حلق به آنها واگذار شود ضمن اينكه افراد خبره می‌توانند شيوه‌های حلق صحيح و راحت را در جلسات آموزشی به زائرين آموزش دهند.
كسانی كه به عنوان حلاق يا آرايشگر وظيفه حلاقی را به عهده می‌گيرند قبل از ساير زائران بايد خودشان حلق كنند لذا لازم است گوسفند قربانی اين افراد در اولويت ذبح قرار گيرد.
لازم است زائران در هر كاروان به گروه‌های كوچك ترجيحا 8 نفره تقسيم شوند و در گروه‌های كوچك عمل حلق را انجام دهند به اين صورت از ازدحام زائران در سرويس‌های بهداشتی خودداری می‌شود و لازمه اجرای اين كار، گروه‌بندی در اعلام اسامی است كه قربانی آنها صورت گرفته است لذا از اعلام ليست كلی بايد خودداری شود.
بنا بر اين گزارش، اعضای گروه به نوبت عمل حلق را انجام دهند و پس از اتمام و استحمام، با هم به چادر برگردند تا گروه بعدی حضور پيدا كنند و افرادی داوطلب از بين كاروان انتخاب و شناسائی شوند تا در سرويس‌های بهداشتی مسئوليت جمع آوری زباله را عهده دارشده و مدام نظافت محل حلق را انجام دهند.
افراد حلاق و كسانی كه داوطلب نظافت محل حلق هستند را می‌توان با يك كارت يا برچسب سينه مشخص كرد.
انتخاب تيغ مخصوص در سرعت دادن به عمل حلق و تراشيدن صحيح آن بسيار حائز اهميت است در سنوات قبل برخی زائران با يك بسته تيغ هم نمی‌توانستند به درستی حلق انجام دهند به همين منظور هدايت زائران برای تهيه تيغ مخصوص ترجيحا از نوع ليزری بسيار كمك كننده است.
نرم كردن مو قبل از انجام حلق با صابون مايع خميری بدون بو و استفاده از آبپاش، انجام حلق را بسيار روان و ساده می‌كند لذا هدايت زائران برای تهيه اين وسائل موثر است و توصيه می‌شود برای گندزدائی ماشين اصلاح، قيچی، خود تراش، شانه و برس از مواد گندزدا كننده مانند گلوتارالدئيد، الكل 70 درصد، ساولن يا ساير گندزداهای رايج استفاده كنند و در صورتی‌كه ماده گندزدا كننده در اختيار نباشد حتی‌الامكان با آب داغ و مواد شوينده آنها را تميز كنند.
تهيه چهارپايه برای سرويس‌های بهداشتی به تعداد حداقل 10 عدد برای هر سرويس برای نشستن صحيح زائران علاوه بر راحتی و ممانعت از فشار برستون فقرات آنها موجب حفظ و پوشش بدن زائر نيز خواهد شد.
يكی از اعمال واجب حج تمتع، انجام عمل حلق يا تراشيدن موی سر برای مردان است كه با انجام آن زائر از احرام خارج می‌شود و انجام آن نيازمند رعايت نظافت و بهداشت برای پيشگيری از آلودگی محيط و حفظ سلامت زائران است.
اين عمل به دلايل متعدد از جمله خستگی زائر، كمبود فضای سرويس‌های بهداشتی، هجوم همزمان زائران، نبود امكانات كافی، نداشتن مهارت لازم تيغ زدن به سر و فشار روانی روی زائران چنانچه با برنامه‌ريزی و مديريت انجام نشود علاوه بر تهديد سلامت زائران موجب بر هم زدن نظافت منطقه «منا» و آلودگی محيط و در نهايت شكايت زائران می‌شود.
بنا بر اين گزارش با انجام حلق بهداشتی می‌توان علاوه بر حفظ سلامت زائران، بهداشت و زيبايی محيط منطقه «منا» را نيز حفظ كرد و از معنويت اين شرايط مقدس بيشتر بهره‌مند شد.
بندهای دستورالعمل شامل برگزاری جلسات آموزشی و توجيهی ويژه حلق بهداشتی برای تمام زائران و تاكيد بر همراه داشتن وسايلی چون ماشين اصلاح ترجيحا باطری يا شارژی يا خود تراش با يك بسته تيغ، پيش بند پلاستيكی يك بار مصرف، صابون بدون بو، دستكش يكبار مصرف در اين جلسات است.
در بند ديگری از اين دستورالعمل آمده است: ليست زائرينی كه احتمالا بيماری‌های عفونی نظير هپاتيت دارند و يا از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می‌كنند توسط پزشك مجموعه تهيه شده تا اين افراد توسط كسانی حلق شوند كه آرايشگر بوده يا در اين كار تبحر دارند و پزشك در حلق اين افراد نظارت ويژه داشته باشد
پزشك مجموعه يك عدد ظرف مخصوص جمع آوری اشياء تيز و برنده داشته باشد و آن را همراه خود به منا ببرد و زائرين نيز در انجام عمل حلق، پيش بند پلاستيكی يكبار مصرف را دقيق ببندند و فقط از وسائل شخصی خود استفاده كنند و در صورتيكه زائر، زخم يا زگيل و يا خال بزرگ در ناحيه‌ای از سر دارد به شخص حلق كننده اطلاع دهد.
بنا بر اين گزارش، با توجه به استفتاء انجام شده از مراجع معظم تقليد (دامت بركاتهم) زائران می‌توانند نسبت به انجام حلق توسط ماشين اصلاح يا خود تراش اقدام كنند و بديهی است ماشين اصلاح آلودگی و خطر كمتری دارد.
زائرانی كه سابقه بيماری اعصاب و روان، لرزش دست‌ها، ضعف شديد بينائی و يا بيماری عفونی دارند از انجام حلق برای ديگران خودداری كنند و زائران از انجام عمل حلق توسط افراد خارجی و دوره گرد و در راهروها يا كنار و داخل چادرها خوداری و به نشستن صحيح در هنگام حلق بيشتر توجه نمايند و از چهار پايه‌های مخصوص استفاده كنند.
لازم است زائران تيغ مصرف شده را بلافاصله به داخل ظرف مخصوص اشياء تيز و برنده قرار داده و موها را به همراه پيش‌بند و دستكش در داخل كيسه زباله و ظرف زباله قرار بدهند و پس از اتمام حلق بلافاصله استحمام كنند.
بنا بر اين دستور العمل از يك سو بايد پزشك مجموعه در كنار زائرين بر حلق بهداشتی نظارت داشته باشد و از سوی ديگر هنگام انجام حلق به هيچ وجه خانم‌ها حضور نداشته باشند و در اين امر دخالت نكنند.
در اين دستورالعمل به منظور ايجاد نظم در كار و رعايت بهداشت و جلوگيری از مراجعه يكباره زائران برای انجام حلق بهداشتی توصيه شده است: مديران كاروان انجام حلق را مديريت كنند و در كنار پزشك در هر كاروان يك نفر مسئوليت اجرای حلق را بعهده گيرد و افرادی كه در كار آرايشگری و حلق آشنا هستند در كاروان شناسائی شده و مسئوليت عمل حلق به آنها واگذار شود ضمن اينكه افراد خبره می‌توانند شيوه‌های حلق صحيح و راحت را در جلسات آموزشی به زائرين آموزش دهند.
كسانی كه به عنوان حلاق يا آرايشگر وظيفه حلاقی را به عهده می‌گيرند قبل از ساير زائران بايد خودشان حلق كنند لذا لازم است گوسفند قربانی اين افراد در اولويت ذبح قرار گيرد.
لازم است زائران در هر كاروان به گروه‌های كوچك ترجيحا 8 نفره تقسيم شوند و در گروه‌های كوچك عمل حلق را انجام دهند به اين صورت از ازدحام زائران در سرويس‌های بهداشتی خودداری می‌شود و لازمه اجرای اين كار، گروه‌بندی در اعلام اسامی است كه قربانی آنها صورت گرفته است لذا از اعلام ليست كلی بايد خودداری شود.
بنا بر اين گزارش، اعضای گروه به نوبت عمل حلق را انجام دهند و پس از اتمام و استحمام، با هم به چادر برگردند تا گروه بعدی حضور پيدا كنند و افرادی داوطلب از بين كاروان انتخاب و شناسائی شوند تا در سرويس‌های بهداشتی مسئوليت جمع آوری زباله را عهده دارشده و مدام نظافت محل حلق را انجام دهند.
افراد حلاق و كسانی كه داوطلب نظافت محل حلق هستند را می‌توان با يك كارت يا برچسب سينه مشخص كرد.
انتخاب تيغ مخصوص در سرعت دادن به عمل حلق و تراشيدن صحيح آن بسيار حائز اهميت است در سنوات قبل برخی زائران با يك بسته تيغ هم نمی‌توانستند به درستی حلق انجام دهند به همين منظور هدايت زائران برای تهيه تيغ مخصوص ترجيحا از نوع ليزری بسيار كمك كننده است.
نرم كردن مو قبل از انجام حلق با صابون مايع خميری بدون بو و استفاده از آبپاش، انجام حلق را بسيار روان و ساده می‌كند لذا هدايت زائران برای تهيه اين وسائل موثر است و توصيه می‌شود برای گندزدائی ماشين اصلاح، قيچی، خود تراش، شانه و برس از مواد گندزدا كننده مانند گلوتارالدئيد، الكل 70 درصد، ساولن يا ساير گندزداهای رايج استفاده كنند و در صورتی‌كه ماده گندزدا كننده در اختيار نباشد حتی‌الامكان با آب داغ و مواد شوينده آنها را تميز كنند.
تهيه چهارپايه برای سرويس‌های بهداشتی به تعداد حداقل 10 عدد برای هر سرويس برای نشستن صحيح زائران علاوه بر راحتی و ممانعت از فشار برستون فقرات آنها موجب حفظ و پوشش بدن زائر نيز خواهد شد.
