به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، کتاب «مکتبهای کهن موسیقی ایران» به تازگی توسط خانه هنرهای شهری و با همکاری نشر گوشه منتشر شده است. این کتاب که 11 فصل و 336 صفحه دارد؛ جامعترین اثر به زبان فارسی است که تاکنون درباره تاریخ تکوین مکتب دستگاهی و جغرافیای تاریخی این موسیقی نوشته شده است. پخش کتاب «مکتبهای کهن موسیقی ایران» را «پیام امروز» بر عهده دارد.
«نگاه ما بـه تاریـخ تکویـن مکتـب دسـتگاهی نگاهـی سرسـری اسـت و بـا شـرایط مـادی و فرهنگـی پیدایـش آن ارتباطـی نـدارد. موسـیقی هـر فرهنـگ سـیر تکاملی و تکوینـی و تاریـخ پیچیـدهای دارد کـه ویـژهی آن اسـت. مثـلا مکتبهـای موسـیقی عـرب بـا پـرورش مکتـب موسـیقی حجـاز از پیـش از اسـلام آغـاز میشـود و بـا مکاتـب دمشـق و اسکولاسـتیک و سیستماتیسـت بغـداد ادامـه مییابـد و بـه مکاتـب عـراق و سـوریه و اردن و مصـر میرسـد. دربـاره سـیر تحـول مکاتـب موسـیقی کهنتــر ایــران، پژوهشهــای جــدی صــورت نگرفتــه اســت. میدانیــم موســیقی دوران ساسـانی بـه دوران بعـد از اسـلام واگـذار شـده و میدانیـم کـه موسـیقی دوران سـامانی بـه بـارگاه تیمـور و ایلکانیـان راه یافتـه و میدانیـم کـه موسـیقی دسـتگاهی هـم گذشـتهای داشـته اسـت و میدانیـم کـه واژههایـی ماننـد پـرده و دسـتان و اصابــع را تنهــا در حــد مقــولات بــه کار میبردهایــم. امــا به راســتی از ایــن همــه «میدانیمهــا» چــه می دانیــم؟» این پرسش و پاسخ به آن موضوع کتاب جدید دکتر محسن حجاریان است.
در زیر، فهرست کتاب آمده است:
فصل اول: همبستگی مکتبهای موسیقی در فرهنگهای شرق اسلامی
مکتب موسیقی خراسان و غرب ایران
مکتب اسکولاستیک بغداد
مکتب سیستماتیست بغداد
حوزه غربی موسیقی عرب: مکتب آندلس
فصل دوم: برداشتی از مفاهیم اصابع و دستان
فصل سوم: موسیقی عرب و ایران در دو سده بعد از اسلام
سیر مکتبهای موسیقی عرب از حجاز تا بغداد
نگاهی اجمالی به سیر مکتب حجاز تا مکاتب بغداد
موسیقی ایران در سدههای نخستین اسلامی
چکامهای کهن
چکامه به زبان پهلوی و ترجمه آن
فصل چهارم: موسیقی مکتب خراسان
پهنه جغرافیایی موسیقی مکتب خراسان
کاربرد کلام در موسیقی مکتب خراسان
صورتبندی پردگانی خراسانی
ویژگیهای موسیقی مکتب خراسان
فصل پنجم: اختلاف فاصله بندی ساختارهای مدهای خراسان و سیستماتیست
فصل ششم: ناروشنی های تئوریک عبدالقادر مراغی
زمینه نقد گذشتگان
ارکان سیستم مدالی از دیدگاه عبدالقادر
مصادره به مطلوب در تعیین هویت مدها
مد از دید فرضیه پردازان موسیقی جهان اسلام
مقایسه درک تاریخی مد در شرق و غرب
تعریف مد
مختصات مد
ملاحظاتی بر شناخت عوامل جانبی مد
فصل هفتم: درجات خنثی و جایگاه تار در مراحل تکوین دستگاه
جایگاه تاریخی تار
فصل هشتم: جغرافیای تاریخی موسیقی دستگاهی در غرب ایران
فصل نهم: زمینه های تکامل صورتبندی موسیقی دستگاهی
فصل دهم: اوراد مانوی
نمونه ای از نوشتههای مانوی
فصل یازده: مفهوم سیستم در مد و مراحل تکوین دستگاه.