بدون پیوست فرهنگی فضای مجازی راه به جایی نخواهیم برد

تهمینه شاه‌وردی، مدیر گروه جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به این موضوع که شبکه‌های اجتماعی فرصتی برای جامعه محسوب می‌شود، اظهار کرد: هم‌اکنون شبکه‌های اجتماعی به عنوان پدیده‌ای نو هستند و زمان می‌برد تا فرهنگ استفاده از آن در میان نوجوانان، جوانان و خانواده‌ها جا بیفتد و به نظر می‌رسد که تا اندازه‌ای نیازمند مدیریت و هدایت است.

کنترل اجتماعی نباید از سوی مسئولان باشد

وی ادامه داد: مدیریت و هدایت شبکه‌های اجتماعی نباید از سوی مسئولان و متولیان باشد بلکه در حوزه جامعه شناسی معتقدیم که همیشه کنترل اجتماعی توسط جمعی که باهم تعامل می‌کنند، در شبکه‌های اجتماعی به وجود خواهند آمد.

مدیر گروه جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی ابتدا بی‌هدف تشکیل می‌شدند و بعضا شاهد یک سری مطالب نامناسب و غیرمؤثر بودیم اما به تدریج راه خود را پیدا کردند و مسیر برای کاربران مشخص و روشن شد.

موضوعی شدن شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی
وی بیان کرد: مشارکت‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی شاهد هستیم، در سطح جامعه‌ بسیار کم بود اما خوشبختانه هم‌اکنون در فضای مجازی انجمن‌ها و نهادهایی به صورت خودجوش تشکیل شده‌اند و با یکدیگر تعامل دارند؛ عملکرد این شبکه‌های اجتماعی امروزه بسیار رشد و گسترش یافته است و بسیاری از این‌ها به صورت موضوعی شده و در حوزه نظریه‌های جامعه شناسی، حوزه ارتباطات و رسانه و در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.

شاه‌وردی اظهار کرد: امروزه شبکه‌های اجتماعی به صورت خودجوش فعالیت می‌کنند و در بعضی از این شبکه‌ها قوانینی قرار داده شده است که اعضای آن ملزم به تبعیت از این قوانین هستند. برای مثال مطالبی که به اشتراک می‌گذارند به قومی توهین نشود و همه مطالب در جهت انسجام هرچه بیشتر افرادی باشد که کاربر آن شبکه هستند.

ضرورت پیوست فرهنگی در فضای مجازی
وی با اشاره به ضرورت پیوست فرهنگی در فضای مجازی اظهار کرد: پیوست فرهنگی نه تنها در مورد شبکه‌های اجتماعی بلکه در برخی از مباحث همچون تبلت دانش‌آموزی امری ضروری است. تا زمانی که بسترهای فرهنگی و اجتماعی را نتوانسته‌ایم تدوین و شفاف و مسیر راه را هموار کنیم، نمی‌توانیم مؤثر باشیم.

پیوست‌ها نباید مانع تراشی کنند

مدیر گروه جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: اگر پیوست فرهنگی و اجتماعی بتواند به ما کمک کند تا این مسیر خود را حفظ کند، می‌تواند تأثیرگذار باشد. پیوست‌ها نباید مانع تراشی کنند بلکه راهکار ارائه کنند. این پیوست‌ها به واسطه سناریوهای مختلف منسجم‌تر عمل کند.

وی بیان کرد: سرمایه‌های اجتماعی در این شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد که قبلا وجود نداشته و یا در جامعه واقعی کمتر بوده است. زمان باید بگذرد و این پیوست‌ها باید انجام شود.

شاه‌وردی اظهار کرد: هر فعالیت فرهنگی و علمی که قرار است انجام شود، زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی آن باید از قبل ارزیابی شود و تصمیمات آن مورد توجه باشد. همچنین نکات مثبت و ظرفیت‌های آن را افزایش دهیم و نکات منفی و تهدیدها را کاهش دهیم.

وی یادآور شد: متأسفانه تا کنون به جای آنکه به هدایت و شناسایی ظرفیت‌های فضای مجازی همچون شبکه‌های اجتماعی بپردازیم، از آن ممانعت کردیم. ما تا کنون نتوانسته‌ایم برخورد مناسبی با تکنولوژی‌ها داشته باشیم درحالی که اینها فرصتی برای جامعه محسوب می‌شود.

مدیر گروه جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی سبب شده‌اند تا جامعه‌ای که در تعاملاتش از سنت وارد مدرنیسم شد و شاهد ارتباطات کمرنگ میان خانواده و عوام بودیم، این ارتباطات مجددا در شکل شبکه‌های فامیلی تقویت شد.